Πρέπει η Κίνα να μετατραπεί σε Ιαπωνία; Όχι. Μπορεί να γίνει Ιαπωνία; Ναι. Επιπλέον, όσο περισσότερο περιμένει να αντιμετωπίσει τις ατέλειές της, τόσο πιο πιθανό είναι να αρρωστήσει σοβαρά, με αργή ανάπτυξη και χρόνια αποπληθωριστική πίεση. Ορισμένοι εξωτερικοί αναλυτές πιστεύουν ότι αυτό είναι αναπόφευκτο. Αλλά το να θέλει κανείς να πιστεύει κάτι δεν το κάνει αληθινό. Η ασθένεια της Κίνας δεν είναι ανίατη. Αλλά είναι σοβαρή.
Είναι ζωτικής σημασίας να διακρίνουμε τις αιτίες από τα συμπτώματα, προτού αναζητήσουμε τη θεραπεία. Επειδή οι Κινέζοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν αρνηθεί να αναγνωρίσουν τη φύση της ασθένειας, δεν τη θεραπεύουν. Με την πάροδο του χρόνου, την έχουν επιδεινώσει, καταφεύγοντας σε προσωρινά παρηγορητικά μέτρα. Αυτό συνέβη στην Ιαπωνία τις δεκαετίες 1980 και του 1990 και συμβαίνει στην Κίνα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αλλά η Κίνα διατηρεί σημαντικά πλεονεκτήματα. Μπορεί ακόμη να αποφύγει τη στασιμότητα.
Η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε τώρα νομισματικά και δημοσιονομικά κίνητρα. Αυτό ήταν προβλέψιμο. Είναι αυτό που, θέλοντας και μη, έπρεπε να κάνει. Είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο η Ιαπωνία έχει σχεδόν μηδενικά επιτόκια εδώ και τρεις δεκαετίες και το καθαρό δημόσιο χρέος της είναι 159% του ΑΕΠ. Ακριβώς όπως ισχύει και για τις πολιτικές της Κίνας τώρα, αυτό ήταν το αποτέλεσμα μιας υποκείμενης κατάστασης «υποκατανάλωσης», ή διαρθρωτικά ελλιπούς ζήτησης. Δεδομένης αυτής της κατάστασης, η ζήτηση πρέπει να ενισχυθεί.
Μια λύση, που υιοθετήθηκε τόσο από την Ιαπωνία όσο και από την Κίνα, ήταν η δημιουργία ενός τεράστιου πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, παράλληλα με τις υψηλές επενδύσεις. Όμως, και στις δύο περιπτώσεις, αυτό συνάντησε εξωτερική αντίσταση, κυρίως από τις ΗΠΑ - στη δεκαετία του 1980 για την Ιαπωνία και στη δεκαετία του 2010 για την Κίνα. Και στις δύο περιπτώσεις, η νομισματική πολιτική χαλάρωσε, οι πιστώσεις εκτινάχθηκαν και εξαπολύθηκε μια τεράστια έκρηξη στα ακίνητα, και πάλι στη δεκαετία του 1980 στην Ιαπωνία και στη δεκαετία του 2010 στην Κίνα. Αυτή η ραγδαία αύξηση των επενδύσεων σε ακίνητα που τροφοδοτήθηκαν με πίστωση έγινε η νέα ατμομηχανή της ζήτησης.
Το ελάττωμα αυτής της λύσης «ας έχουμε μια φούσκα ακινήτων» για την υπερβολική αποταμίευση είναι ότι το σκάσιμό της αφήνει ένα υπόλειμμα από την πτώση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων, το ανεξόφλητο χρέος, τα κατεστραμμένα οικονομικά και τους δυσαρεστημένους ανθρώπους. Ακόμη χειρότερα, αφήνει επίσης ακόμη πιο αδύναμη ζήτηση, καθώς ο αντίκτυπος της κατάρρευσης υπονομεύει περαιτέρω τις επενδύσεις και έτσι επιδεινώνει την υπερβολική αποταμίευση. Χωρίς ισχυρή πολιτική δράση, το τελευταίο είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε βαθιά ύφεση.
Αναλυτικά, οι λύσεις είναι τρεις: προσωρινή τόνωση της ζήτησης για την αποτροπή της ύφεσης, εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού συστήματος (που στην περίπτωση της Κίνας περιλαμβάνει τις τοπικές κυβερνήσεις) - και, κυρίως, μια νέα, ισχυρή και μακροπρόθεσμη πηγή ζήτησης. Οι κινεζικές αρχές θα κάνουν τα δύο πρώτα, στο τέλος, παρόλο που αυτό θα σημάνει τη διατήρηση πολλών χρεών στον κρατικό ισολογισμό (κάτι που θα μισήσουν). Αλλά, δυστυχώς, κάνουν λάθος στο τρίτο.
Ο Minxin Pei, συντάκτης του China Leadership Monitor, υποστηρίζει ότι η κινεζική ηγεσία πιστεύει ότι η μακροπρόθεσμη λύση βρίσκεται στις νέες «παραγωγικές δυνάμεις υψηλής ποιότητας». Είναι αλήθεια ότι η τεχνολογική αναβάθμιση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ταχεία ανάπτυξη. Είναι αλήθεια, επίσης, ότι δεδομένου ότι η Κίνα εξακολουθεί να είναι μια σχετικά φτωχή χώρα, με πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο ένα τρίτο περίπου των επιπέδων των ΗΠΑ, έχει καλές δυνατότητες για ανάπτυξη που μπορεί να καλύψει το κενό. Είναι επίσης αλήθεια ότι, παρόλο που ο πληθυσμός της γερνάει, η ποιότητα του εργατικού δυναμικού της θα βελτιωθεί και ότι παραμένει επίσης μια δεξαμενή αγροτικού εργατικού δυναμικού. Η ηλικία συνταξιοδότησης μπορεί επίσης να αυξηθεί. Και πάλι, οι πρόσφατες επιθέσεις στον ιδιωτικό τομέα μπορούν να αντιστραφούν. Συνολικά, υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι το δυναμικό της οικονομίας από την πλευρά της προσφοράς παραμένει αξιοπρεπές, με τις κατάλληλες πολιτικές.
Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι το δυναμικό της πλευράς της προσφοράς. Είναι η αδυναμία της πλευράς της ζήτησης. Μια οικονομία της οποίας ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης είναι το πολύ 5% δεν θα επενδύσει παραγωγικά πάνω από το 40% του ΑΕΠ. Ήδη, η ανάπτυξη που παράγεται από ένα δεδομένο επίπεδο επενδύσεων ή πιστωτικής επέκτασης έχει καταρρεύσει.
Η Κίνα είναι υπερβολικά μεγάλη για να ελπίζει κανείς ότι οι επενδύσεις σε ολοκαίνουργιες κατασκευές, σημαντικό μέρος των οποίων θα διοχετευόταν στη συνέχεια στις παγκόσμιες αγορές, μπορούν -ή θα επιτραπεί- να αντικαταστήσουν τις γιγαντιαίες επενδύσεις σε ακίνητα της προηγούμενης δεκαετίας. Σε αυτό το σημείο, η ανάλυση του Wright είναι πειστική.
Η έκρηξη των ακινήτων ήταν, πολύ απλά, η τελευταία ρίψη των ζαριών της οικονομίας της υπερ-υψηλής αποταμίευσης. Αυτή η οικονομία πρόκειται τώρα να προσφέρει χρόνια αδύναμη ζήτηση. Σύμφωνα με τον Wright, το μερίδιο του εισοδήματος των νοικοκυριών στο ΑΕΠ είναι μόλις 61%.
Το χαμηλό μερίδιο της κατανάλωσης είναι πολύ μικρό για να απορροφήσει τη δυνητική παραγωγή της Κίνας. Αλλά ο υπόλοιπος κόσμος δεν θα καλύψει τη διαφορά. Αλλά το να προσπαθήσει, αντίθετα, να επενδύσει το 40% του ΑΕΠ είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε σπατάλες και σε ακόμη μεγαλύτερο όγκο «κόκκινων» δανείων.
Η Κίνα χρειάζεται μεγαλύτερη κατανάλωση. Αλλά αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί μια πρόκληση για τους Κινέζους ηγέτες. Φαίνεται να αισθάνονται ότι οι επενδύσεις και η παραγωγή είναι ενάρετες, ενώ η κατανάλωση και η αναδιανομή του εισοδήματος είναι επιπόλαιες. Ωστόσο, όπως έγραψε ο Άνταμ Σμιθ, «η κατανάλωση είναι ο μοναδικός σκοπός και σκοπός κάθε παραγωγής». Ο Σι Τζινπίνγκ πρέπει να αποδεχθεί αυτή την αλήθεια.
 |
© The Financial Times Limited [2023]. All Rights Reserved. FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Limited Not to be redistributed, copied or modified in any way. politis.com.cy is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation. |
