Οδοιπορικό στην κοινότητα της Νικόκλειας στην επαρχία Πάφου πραγματοποίησε η εφημερίδα «Πολίτης». Κύριο χαρακτηριστικό της κοινότητας είναι ο ιστορικός νερόμυλος στον οποίο οι χωρικοί πήγαιναν με γαϊδουράκια φορτωμένα με δημητριακά και στη συνέχεια επέστρεφαν στα νοικοκυριά τους με αλεύρι αλλά και πίτουρα, τους σπόρους δηλαδή από αλεσμένα δημητριακά που χρησιμοποιούνταν κυρίως για τροφή των ζώων. Πρόσφατα ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασής του. Επίσης, η κοινότητα ξεχωρίζει για τη μεγάλη ποικιλία πουλιών, ερπετών και πεταλούδων που υπάρχουν στην περιοχή με αποτέλεσμα ξένοι και Κύπριοι τουρίστες να την επισκέπτονται για να θαυμάσουν αυτά τα μοναδικά είδη που υπάρχουν σε αυτήν. Αρκετοί ερπετολόγοι και εντομολόγοι καθώς και πτηνολόγοι επισκέπτονται την περιοχή για μελέτη των πιο πάνω ειδών.
Στην κοινότητα διαμένουν περίπου 230 κάτοικοι εκ των οποίων οι 25 οικογένειες είναι Άγγλοι μόνιμοι κάτοικοι Κύπρου. Το χωριό σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομά του από τον Νικοκλή, που ήταν ο τελευταίος βασιλιάς του αρχαίου βασιλείου της Πάφου και που είχε τα παλάτια του στο χωριό. Αυτό το διαβεβαιώνουν διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν παλαιότερα στην κοινότητα. Είναι όμως πιθανόν να πήρε το όνομα κάποιου άλλου Νικοκλή ή ακόμα και κάποιας Νικόκλειας.
Η συνάντηση με την επί 30 χρόνια κοινοτάρχη Βασιλική Κανάρη και πρώτη γυναίκα κοινοτάρχη παγκύπρια, έγινε ένα πρωινό Τετάρτης στα γραφεία του κοινοτικού συμβουλίου. Από εκεί ξεκίνησε και η περιδιάβαση στην όμορφη κοινότητα της Πάφου στην πλατεία, στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου αλλά και στον ιστορικό νερόμυλο. Η αστυφιλία μαστίζει και τη Νικόκλεια αφού όπως εκτιμά η κ. Κανάρη τα κίνητρα που δίδει η κυβέρνηση είναι λίγα. Δεν γίνεται είπε χαρακτηριστικά να δίνεται στις κοινότητες με υψόμετρο 600 μέτρων πέραν των 75 χιλιάδων ευρώ και να δίνεται και στη Νικόκλεια που έχει ανάπτυξη και βρίσκεται κοντά στην αστική περιοχή 20 χιλιάδες ευρώ, προσθέτοντας πως οι χορηγίες για τις κοινότητες πρέπει να είναι ισότιμες. Επεσήμανε ακόμη πως καμία κυβέρνηση δεν στήριξε τις κοινότητες. Όπως εξήγησε η κ. Κανάρη η κοινότητά της εγκαταλείφθηκε λόγω του κακού οδικού δικτύου, δεν υπήρχε συγκοινωνία οπότε κανένας δεν μπορούσε εύκολα να πηγαινοέρχεται στην Πάφο ή στη Γεροσκήπου για σκοπούς εργασίας ή για τη μετάβαση των παιδιών του στα σχολεία. Τον παλιό καιρό εξήγησε δεν υπήρχαν εργασίες, ούτε σχολεία στην περιοχή, με αποτέλεσμα οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι της Νικόκλειας αλλά και των γύρω κοινοτήτων να είναι τεράστιες. Σήμερα οι συνθήκες άλλαξαν και κάθε οικογένεια μπορεί να έχει, δύο, τρία ή και τέσσερα αυτοκίνητα. Οι μαθητές μεταβαίνουν στο Περιφερειακό Δημοτικό Σχολείο Κουκλιών και στο Γυμνάσιο και Λύκειο στον Δήμο Ιεροκηπίας.
Έργα που έγιναν
Ένα από τα επιτεύγματα της Βασιλικής Κανάρη είναι η αλλαγή του υδρευτικού συστήματος της Νικόκλειας. Επίσης, το δημοτικό σχολείο της κοινότητας που δεν λειτουργεί πλέον, άλλαξε τη χρήση του με σχετικές διαδικασίες μέσω του Υπουργείου Παιδείας και έγινε Κέντρο Νεότητας ενώ φιλοξενεί και τα γραφεία του κ.σ. Νικόκλειας. Στην αυλή του δημοτικού σήμερα διοργανώνονται πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως θέατρα, φεστιβάλ και λοιπά. Η πλατεία του χωριού είναι φτιαγμένη με λιθόστρωτο ενώ αποκαταστάθηκαν και οι προσόψεις των κατοικιών.
Στην κοινότητα κάποτε λειτουργούσαν τρία καφενεία, ωστόσο σήμερα λειτουργεί ένα κατά διαστήματα από κάποια ηλικιωμένη. Επίσης, η κοινότητα στα όρια με την κοινότητα Σιουσκιούς λειτουργεί ξενώνα υπό την ονομασία «Βασιλιάς Νικοκλής» με 11 δωμάτια.
Η Βασιλική Κανάρη ζήτησε επίσης όπως τη διαχείριση των πολιτικών γάμων να την αναλάβουν οι ίδιες οι κοινότητες ώστε να μένουν χρήματα στα ταμεία των κοινοτικών συμβουλίων. Ακόμη δρομολογεί τη δημιουργία αναψυκτηρίου πλησίον της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου για τους ντόπιους και ξένους επισκέπτες της περιοχής.
Ο ποταμός Διαρίζος
Το νερό του ποταμού Διαρίζου στέρεψε είναι και αυτό ένα θέμα που απασχολεί έντονα την κοινότητα αλλά και τις γειτονικές κοινότητες είπε η κ. Κανάρη. Ο ποταμός Διαρίζος έτρεχε πριν γίνει το φράγμα της Αρμίνου μέχρι τον Ιούνιο. Τώρα είπε χαρακτηριστικά «κανένας βάτραχος δεν κλαίει μέσα στον ποταμό» αφού δεν υπάρχουν δέντρα και πλάτανοι. Κάποτε, σημείωσε, το δάσος ξεκινούσε από τα Κούκλια που τελειώνει ο ποταμός και πήγαινε μέχρι εκεί που είναι η περιοχή του Κιδασίου. Πρόσθεσε πως καλό είναι να επωφελούνται και κάποιες άλλες επαρχίες με το νερό της Αρμίνου, ωστόσο πρώτα πρέπει να εξυπηρετούνται και οι κάτοικοι της περιοχής. Το λίγο νερό που μας αφήνουν φτάνει μέχρι το Κιδάσι ανέφερε η κ. Κανάρη. Είπε ακόμη πως ζήτησαν να γίνουν μικρά φράγματα στη Σουσκιού προς τη Νικόκλεια.
Αποκατάσταση νερόμυλου
Στο μεταξύ ξεκίνησαν οι εργασίες για την αποκατάσταση του ιστορικού νερόμυλου της Νικόκλειας σε αρχαίο μνημείο μετά από 15 χρόνια προσπάθειας και αυτές αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Αύγουστο του 2025, σύμφωνα με την κοινοτάρχη Νικόκλειας Βασιλική Κανάρη.
Όπως ανέφερε η κ. Κανάρη, σε πρόσφατη σύσκεψη στο κ.σ. Νικόκλειας το θέμα της αποκατάστασης της ιστορικού νερόμυλου συζητήθηκε εκτενώς, στην παρουσία του επιτυχόντος εργολάβου στον οποίο κατακυρώθηκε η προσφορά αλλά και λειτουργών του Τμήματος Αρχαιοτήτων αφού ο ιστορικός νερόμυλος της Νικόκλειας αποτελεί μνημείο.
Οι λειτουργοί του Τμήματος Αρχαιοτήτων, πρόσθεσε, ενημερώθηκαν για τις εργασίες της αναστύλωσής του ώστε να μην καταστραφεί. Επιτυχών προσφοροδότης, είπε η κοινοτάρχης, είναι η εταιρεία Nakheel Constructions Ltd ενώ το κόστος των εργασιών της αναστύλωσης ανέρχεται περίπου στις 220 χιλιάδες ευρώ. Λόγω του κόστους του έργου η κοινοτική αρχή, είπε η κ. Κανάρη, ανέμενε την αποκατάσταση του νερόμυλου σε αρχαίο μνημείο αρκετό καιρό και η υλοποίησή του ξεκίνησε μετά την εξασφάλιση του κονδυλίου από την επαρχιακή διοίκηση με στόχο την υλοποίησή του.
Η κ. Κανάρη ανέφερε πως ο μύλος παρουσίαζε πρόβλημα διαφορικής καθίζησης και λόγω έλλειψης απορροής των όμβριων υδάτων έχει επηρεαστεί σοβαρά η στατικότητα της καμάρας. Όπως εξήγησε η κοινοτάρχης τα όμβρια νερά δεν διοχετεύονται εκτός της βάσης του νερόμυλου επειδή λόγω των όγκων των χωμάτων με τον καιρό εγκλωβίζουν τα νερά και δεν τα αφήνουν να ρέουν προς τον ποταμό. Είναι πάντα εκεί συνέχισε, μέχρι να εξατμιστούν από τη θερμοκρασία.
Εκτός των ομβρίων νερών τόνισε, παρατήρησαν και σωλήνες του αρδευτικού να ρέουν στο σημείο κοντά στη μία πλευρά της βάσης της καμάρας, με αποτέλεσμα αυτό να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα.
Αναφερόμενη στο ιστορικό του νερόμυλου η κοινοτάρχης Νικόκλειας Βασιλική Κανάρη είπε πως ο νερόμυλος της Νικόκλειας ή άλλως ο νερόμυλος του Χάποταμου κτίστηκε από τους μοναχούς του μοναστηριού του Χάποταμου γύρω στο 1768. Ο νερόμυλος είναι κτισμένος εντός τεμαχίων, όπως είπε, που βρίσκονται δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Αυτά τα τεμάχια ανήκαν όπως και τα γειτονικά στο μοναστήρι. Μεταγενέστερα αγοράστηκαν από τη Συνεργατική, σύμφωνα με τα λεγόμενα των κατοίκων. Ο νερόμυλος συνέχισε σήμερα είναι ιδιοκτησία ιδιωτών αλλά και της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου.
Όταν κτίστηκε από τους μοναχούς αυτοί τον εκμεταλλεύονταν για δικό τους όφελος, όπως είπε, ενώ αργότερα συνέχισε, οι μοναχοί τον παραχώρησαν στον Πέτρο Λεωνίδα. Σε αντάλλαγμα, το άλεσμα του σιταριού του μοναστηριού, να είναι χωρίς αμοιβή από τον μυλωνά, ενώ από τους υπόλοιπους πληρωνόταν ο ίδιος, δηλαδή αλεύρι και δημητριακά.
Η αλεστική ικανότητα του μύλου έφτανε τις 50-60 οκάδες την ώρα και δούλευε συνήθως 12 ώρες. Είναι άγνωστο ώς πότε τον νερόμυλο τον διαχειριζόταν ο Πέτρος Λεωνίδα, είπε η κ. Κανάρη, επειδή μετέπειτα τον διαχειριζόταν ο Χρίστος Κανάρης ώς το 1952, που ήταν και η τελευταία χρονιά που δούλεψε ο νερόμυλος. Από τότε μέχρι σήμερα είναι σε αχρηστία και εγκατάλειψη ενώ από τότε που κτίστηκε δεν φαίνεται να έχει δεχθεί οποιεσδήποτε επεμβάσεις, συμπλήρωσε.
Όπως ανέφερε η κ. Κανάρη από την αρχαιότητα το ψωμί ήταν το σημαντικότερο, το κυρίαρχο και πρωταρχικό στοιχείο διατροφής και επιβίωσης μέχρι σήμερα. Έτσι οι μύλοι και προπάντων οι νερόμυλοι συνδέονται άμεσα και ευρύτατα με τη μεταποίηση των δημητριακών σε αλεύρι και είναι στενά συνυφασμένα με τη ζωή των ανθρώπων της χώρας μας.
Με φυσική πηγή ενέργειας
Ο νερόμυλος αποτελεί συνέχισε, σταθμό στην ιστορία της τεχνολογίας, γιατί εξήγησε, είναι η πρώτη μηχανή που κινήθηκε με τη βοήθεια φυσικής πηγής ενέργειας, το νερό, αντικαθιστώντας τον άνθρωπο ή τα ζώα που κινούσαν ώς τότε τους μύλους.
Ο μηχανισμός του νερόμυλου της Νικόκλειας συνέχισε αποτελείτο από δύο μέρη, το κινητό που το αποτελούσαν η φτερωτή και τα εξαρτήματά της, και το αλεστικό μέρος που περιλάμβανε τις μυλόπετρες και τα εξαρτήματα λειτουργίας, κατέληξε.
Η Νικόκλεια της επαρχίας Πάφου έχει αδελφοποιηθεί με τα Νικόκλεια του νομού Σερρών με τα οποία, όπως ανέφερε η κοινοτάρχης έχουν πολλά κοινά σημεία. Όπως εργοστάσιο ζωοτροφών που έχουν και οι δύο περιοχές αλλά και η εκκλησία που είναι αφιερωμένη και στα δύο χωριά στον Άγιο Δημήτριο. Οι δύο κοινότητες έχουν να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο της αστυφιλίας.
Με την κατασκευή του νέου δρόμου Λεμεσού - Πάφου και Νικόκλειας - Τροόδους οι αποστάσεις μειώθηκαν κατά πολύ. Η μεταφορά από τη Νικόκλεια στη Λεμεσό διαρκεί περίπου 25 περίπου λεπτά ενώ για το Τρόοδος χρειάζεται περίπου μια ώρα. Απέχει επίσης 5 λεπτά από το διεθνές αεροδρόμιο Πάφου.
