Η κατάληψη της πόλης Χάμα από την ένοπλη συριακή αντιπολίτευση δεν αποτελεί έκπληξη μετά και τη δραματική υποχώρηση του στρατού του Άσαντ και των υποστηριζόμενων από το Ιράν συμμάχων του πολιτοφυλακών στο Χαλέπι και τα περίχωρά του», δήλωσε στο politis.com.cy η πολιτική αναλύτρια με ειδίκευση στα θέματα της Μέσης Ανατολής και αρθρογράφος σε πολλά ξένα δίκτυα ενημέρωσης, Ευανθία Κουλουριώτη, προχωρώντας σε μια ανάγνωση των συνθηκών αυτής της εξέλιξης και του τι μπορεί να ακολουθήσει.
«Το συριακό καθεστώς», όπως είπε, «δεν βρίσκεται πλέον τόσο στρατιωτικά και όσο και σε θέμα ασφάλειας εκεί που ήταν το 2011 και το Ιράν που είναι σύμμαχος του καθεστώτος Άσαντ δεν είναι πλέον τόσο ισχυρό όσο ήταν το 2013, όταν άρχισε τη στρατιωτική του επέμβαση στη Συρία. Ομοίως, η Χεζμπολάχ δεν είναι πλέον όπως ήταν το 2012 όταν διείσδυσε στη Δαμασκό και στη νότια ύπαιθρο της Χομς, ενώ ούτε η Ρωσία σήμερα δεν είναι η Ρωσία του 2015».
Από την άλλη πλευρά, πρόσθεσε, «η ένοπλη συριακή αντιπολίτευση σήμερα δεν έχει τόσο μεγάλο όγκο όπως τα πρώτα χρόνια της συριακής επανάστασης και δεν έχει τους συμμάχους και τους φίλους που είχε τότε. Οι σουνιτικές χώρες της περιοχής την εγκατέλειψαν, και η Ευρώπη ξέχασε τα εγκλήματα του Άσαντ και πρόσφατα χτύπησε την πόρτα του για να προετοιμάσει την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων». Ανέφερε δε ότι «με τον ερχομό του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, έχει γίνει σαφές ότι η απόσυρση των δυνάμεων των ΗΠΑ από την ανατολική Συρία είναι θέμα χρόνου». Εξέφρασε δε την εκτίμηση ότι «η ελευθερία θριαμβεύει και πάλι επί της δικτατορίας, όσο σταθερή και συνεκτική κι αν φαίνεται αυτή η δικτατορία».
Η κατάσταση σε στρατιωτικό επίπεδο
Η στρατιωτική επιχείρηση ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου και η ένοπλη συριακή αντιπολίτευση κατάφερε μέχρι στιγμής να ελέγξει ολόκληρη την επαρχία του Χαλεπίου, τη νότια και ανατολική επαρχία Ιντλίμπ, τη βόρεια και ανατολική επαρχία Χάμα, την πόλη Χάμα και τμήματα της βόρειας επαρχίας της πόλης Χομς, δήλωσε η κ. Κουλουριώτη.
«Μετά την κατάρρευση των δυνάμεων του Άσαντ στην επαρχία του Χαλεπιού», ανέφερε, «το καθεστώς προσπάθησε να ανασχηματίσει γρήγορα μια αμυντική γραμμή στη βόρεια ύπαιθρο της Χάμα, αλλά η γραμμή αυτή δεν άντεξε για περισσότερο από 3 ημέρες λόγω της ηθικής κατάρρευσης των δυνάμεων του Άσαντ και της περιορισμένης αεροπορικής κάλυψης από τους Ρώσους συμμάχους του καθεστώτος, ενώ το Ιράν ήταν απασχολημένο με την αναζήτηση διεξόδου για τον Άσαντ από αυτή τη δύσκολη θέση».
Η πολιτική αναλύτρια με ειδίκευση στα θέματα της Μέσης Ανατολής, Ευανθία Κουλουριώτη.
Ο πανικός του Ιράν
«Οι Ιρανοί», σημείωσε, «αισθάνθηκαν τον κίνδυνο της ταχείας πτώσης της ανατολικής υπαίθρου του Χαλεπιού, αλλά η έκπληξη ήρθε μετά την κατάρρευση της άμυνας του Άσαντ στην πόλη του Χαλεπιού». Αυτή η πορεία των πραγμάτων, πρόσθεσε, «προκάλεσε πανικό στην Τεχεράνη, καθώς η χρονική στιγμή αυτής της εξέλιξης ήταν η χειρότερη, αφού οι Ιρανοί παραδόθηκαν στο γεγονός ότι η Χεζμπολάχ δεν ήταν πλέον σε θέση να συνεχίσει τον πόλεμό με το Ισραήλ, οπότε έδωσαν το πράσινο φως στον Nabih Berri, πρόεδρο του λιβανέζικου κοινοβουλίου, να εγκρίνει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που παρουσίασε ο Αμερικανός απεσταλμένος Amos Hochstein, ενώ ο απεσταλμένος του Χαμενεΐ Ali Larijani μετέφερε μήνυμα στον Άσαντ, επιβεβαιώνοντας ότι η Συρία θα αποτελέσει την πρώτη γραμμή του ιρανικού άξονα αντίστασης. Ο Άσαντ συμφώνησε και δύο ημέρες αργότερα ο Ιρανός υπουργός Άμυνας έφτασε στη Δαμασκό».
«Οι Ιρανοί πολιτικοί», τόνισε, «έχουν αποσυνδεθεί από την πραγματικότητα της περιοχής, η οποία έχει αλλάξει μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου».
Ο ρόλος του Ιράκ
«Λίγες ημέρες πριν από την κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο, το Ιράκ γινόταν μάρτυρας μιας αλλαγής που μπορεί να φαίνεται επιφανειακή, αλλά στην πραγματικότητα είναι η αρχή μιας μεγαλύτερης αλλαγής στη θέση ενός μεγάλου μέρους των ιρακινών κομμάτων και της εξουσίας», σημείωσε η κ Κουλουριώτη.
«Ο Sistani», ανέφερε, «η σημαντικότερη θρησκευτική Αρχή για τους σιίτες στο Ιράκ, ο οποίος είχε εκδώσει φετφά για να πολεμήσουν για την υπεράσπιση του καθεστώτος Άσαντ το 2014, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από τις υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές ως πρόσχημα για να μεταβούν στη Συρία, εξέδωσε δήλωση με την οποία τόνισε την ανάγκη περιορισμού των όπλων στα χέρια του κράτους». Η δήλωση αυτή, όπως είπε, δεν ταιριάζει με τα σχέδια των Ιρανών οι οποίοι καλούσαν τις ιρακινές πολιτοφυλακές να υποστηρίξουν τη Χεζμπολάχ στον πόλεμο με το Ισραήλ».
«Η αλλαγή στο Ιράκ δεν περιορίστηκε στον Sistani», συνέχισε η κ. Κουλουριώτη, «αλλά επεκτάθηκε στον al-Sadr και στην Asaib Ahl al-Haq, υπό την ηγεσία του Qais Khazali, η οποία είναι μια από τις μεγαλύτερες πολιτοφυλακές των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης και η οποία αρνήθηκε να συμμετάσχει στην προσπάθεια υποστήριξη της Χαμάς και της Χεζμπολάχ στον πόλεμο με το Ισραήλ. Η επιχείρηση της ένοπλης συριακής αντιπολίτευσης ξεκίνησε και το Ιράκ βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας αλλαγής».
Διπλωματικό παρασκήνιο
«Την περασμένη Κυριακή, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Abbas Araghchi έφτασε επειγόντως στη Δαμασκό με σκοπό να καταλάβει από τους εκεί αξιωματούχους τι συμβαίνει στο Χαλέπι», ανέφερε η κ. Κουλουριώτη. Της επίσκεψης αυτής προηγήθηκαν εντατικές ιρανικές επαφές με το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τον Λίβανο και την Τουρκία.
«Στο Ιράκ», σημείωσε, οι Ιρανοί ζήτησαν από την κυβέρνηση της Βαγδάτης να υποστηρίξει το καθεστώς Άσαντ με μαχητές μέσω των πολιτοφυλακών των Δυνάμεων Λαϊκής Κινητοποίησης, ιδίως την ιρακινή Kata'ib Hezbollah, την Kata'ib Sayyed al-Shuhada και την al-Nujaba. Ωστόσο, η επίσημη απάντηση του Ιράκ ήταν να κλείσει τα σύνορα με τη Συρία».
Εξήγησε δε ότι η επέμβαση του Ιράκ στη Συρία απαιτεί το πράσινο φως των Αμερικανών και των Ισραηλινών, ενώ η επαφή με τους Λιβανέζους είχε στόχο να επιτραπεί στην πολιτοφυλακή Χεζμπολάχ να υποστηρίξει τον Άσαντ, έστω και αν πρόκειται για μερικές εκατοντάδες μαχητές, μακριά από τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που εμποδίζει τη μετακίνηση μαχητών της πολιτοφυλακής στα σύνορα με τη Συρία. Η απάντηση του Λιβάνου ήταν ότι ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε να απειλήσει τη συνοχή της συμφωνίας και θα μπορούσε να επαναφέρει τον πόλεμο, οπότε το βήμα αυτό απαιτεί το πράσινο φως των Ισραηλινών και των Αμερικανών. «Αυτός είναι ο λόγος», όπως είπε, «για τον οποίο οι Ιρανοί επικοινώνησαν με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ως μεσολαβητή με την κυβέρνηση Νετανιάχου».
Επίσκεψη στην Άγκυρα
Η κ. Κουλουριώτη δήλωσε ότι η επίσκεψη του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Abbas Araghchi στην Άγκυρα απέτυχε λόγω της άρνησης της τουρκικής κυβέρνησης να μεσολαβήσει για να σταματήσει η στρατιωτική επιχείρηση της ένοπλης συριακής αντιπολίτευσης, θέτοντας ως όρο την άσκηση πίεσης από το Ιράν στο καθεστώς Άσαντ να εφαρμόσει τα διεθνή ψηφίσματα, κυρίως το ψήφισμα 2254 του ΟΗΕ.
«Οι Ιρανοί», τόνισε, «βρέθηκαν σε μια πολύ περίπλοκη και δυσχερή θέση, καθώς απαγορεύεται να στείλουν άμεση στρατιωτική υποστήριξη στην Συρία από αέρος, με τις ισραηλινές αεροπορικές απειλές προς τα ιρανικά αεροσκάφη, η Χεζμπολάχ έχει δεμένα τα χέρια της, το Ιράκ δεν έχει ανταποκριθεί στα αιτήματά τους και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν κατάφεραν να πείσουν την κυβέρνηση του Νετανιάχου ότι η υποστήριξη του Άσαντ από τους Ιρανούς και τους συμμάχους τους δεν θα αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ».
Επί του εδάφους, σημείωσε, «η ένοπλη συριακή αντιπολίτευση προχωρά όλο και περισσότερο προς τη συριακή πρωτεύουσα, τη Δαμασκό, η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να αντιμετωπίσει δυσάρεστα γεγονότα.
Τα τρία σενάρια
Ενώ ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών θα μεταβεί στη Βαγδάτη σε μια τελευταία προσπάθεια πείσει τον πρωθυπουργό του Ιράκ Al-Sudani να ανοίξει τα ιρακινά σύνορα με τη Συρία στις υποστηριζόμενες από το Ιράν πολιτοφυλακές, φαίνεται ότι το σκηνικό στη Δαμασκό οδεύει προς τρία σενάρια.
«Το πρώτο», όπως είπε η κ. Κουλουριώτη, «είναι η συνεχιζόμενη στρατιωτική κατάρρευση του στρατού του Άσαντ και η προέλαση της ένοπλης συριακής αντιπολίτευσης προς τη Δαμασκό σε ένα σενάριο παρόμοιο με την κατάρρευση της υποστηριζόμενης από τους Αμερικανούς αφγανικής κυβέρνησης μπροστά στους Ταλιμπάν και την πτώση της Καμπούλ μέσα σε λίγες ώρες».
«Το δεύτερο», σημείωσε, «είναι η ανακοίνωση της «Δήλωσης Νο 1» από τους ηγέτες του στρατού του Άσαντ σε συντονισμό με περιφερειακές και διεθνείς χώρες για την ανατροπή του Άσαντ».
«Το τρίτο», ανέφερε, «είναι η διαμόρφωση ενός διεθνούς οδικού χάρτη για την πολιτική λύση του συριακού ζητήματος, βάσει του οποίου η ένοπλη συριακή αντιπολίτευση θα σταματήσει τη στρατιωτική της προέλαση, σε αντάλλαγμα ο Άσαντ θα εγκαταλείψει τη Δαμασκό και θα συγκροτηθεί ένα στρατιωτικό και πολιτικό συμβούλιο με την αντιπολίτευση και ορισμένα στελέχη του καθεστώτος για την έναρξη μιας μεταβατικής φάσης».
Προς μια νέα Μέση Ανατολή
Η νέα Μέση Ανατολή γίνεται ολοένα και πιο σαφής και με τη συριακή αντιπολίτευση να παίρνει σήμερα τον έλεγχο της πόλης Χάμα, η Συρία δεν θα επιστρέψει σε αυτό που ήταν τα τελευταία δεκατρία χρόνια, εκτίμησε η κ. Κουλουριώτη.
«Ο Άσαντ», σημείωσε, «ζει τις χειρότερες του ημέρες και η συριακή αντιπολίτευση έχει γίνει πιο ώριμη πολιτικά. Το μόνο που χρειάζεται σήμερα είναι η διεθνής πεποίθηση ότι ο Άσαντ, ο οποίος κάποτε ήταν μέρος ενός πολύπλοκου περιφερειακού και διεθνούς συστήματος, σήμερα έχει γίνει βάρος».
