Γραπτό υπόμνημα απέστειλε χθες στις Επιτροπές Οικονομικών και Εμπορίου της Βουλής, η πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού, Εύα Παντζαρή, πληροφορώντας τους βουλευτές για τους ελέγχους που διενεργεί η ΕΠΑ στον τομέα των καυσίμων. Υποδεικνύοντας, παράλληλα, πως η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Εμπορίου που παρακολουθεί τις εισαγωγές και τις τιμές στον τομέα των πετρελαιοειδών εφόσον διαπιστώσει πως υπάρχουν ενδείξεις στρεβλώσεων να ενημερώνει, αμέσως, την ΕΠΑ, αποστέλλοντας της τα σχετικά στοιχεία.
Σύμφωνα με την κ. Παντζαρή, τα τελευταία 12 χρόνια υποβλήθηκαν έξι καταγγελίες ενώπιον της ΕΠΑ που αφορούσαν τον τομέα των πετρελαιοειδών και αποφασίστηκε η έναρξη δυο αυτεπάγγελτων ερευνών επί των οποίων έχουν εκδοθεί σχετικές αποφάσεις, χωρίς, όμως, να αναφέρεται στο περιεχόμενο τους. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι, αυτές οι δυο αποφάσεις αμφισβητούνται ενώπιον της Δικαιοσύνης.
Όπως καθιστά σαφές στο υπόμνημα της η πρόεδρος της ΕΠΑ, η Επιτροπή δεν μπορεί να τοποθετείται δημόσια ή/και να εκφράζει απόψεις για θέματα που ενδεχομένως να εμπίπτουν στο αντικείμενο των υπό εξέλιξη ερευνών της, ή θεμάτων που μελλοντικά μπορεί να αποτελέσουν μέρος στη σφαίρα των ερευνών της. «Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η συζήτηση των προθέσεων της ΕΠΑ αφαιρεί από την εργαλειοθήκη της το στοιχείο αιφνιδιασμού σε πιθανούς ελέγχους ή/και έρευνες αφού ο κάθε ενδιαφερόμενος/εμπλεκόμενος θα γνωρίζει εκ των προτέρων για μελλοντικές υποθέσεις με κίνδυνο να χαθούν σημαντικά αποδεικτικά στοιχεία. Σε κάθε περίπτωση, η ΕΠΑ, οφείλει να διεξάγει τις έρευνες της ανεξάρτητα και αμερόληπτα, ακολουθώντας τις επιταγές αφενός των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου και αφετέρου της οικείας νομοθεσίας του ανταγωνισμού με κάθε σεβασμό προς τα δικαιώματα των διοικούμενων», αναφέρει η κ. Παντζαρή.
Η μεγάλη έρευνα του 2020
Η πρόεδρος της ΕΠΑ αναφέρθηκε στη διενέργεια της μεγάλης έρευνας που πραγματοποίησε η Επιτροπή, το 2020, στον κλάδο της αγοράς των πετρελαιοειδών, ιδίως σε ό,τι αφορά τους ακόλουθους τύπους πετρελαιοειδών: UMG 95, UMG 98, πετρέλαιο κίνησης, πετρέλαιο θέρμανσης και υγραέριο. Όπως διαπιστώθηκε, η εισαγωγή των πετρελαιοειδών (UMG 95, UMG 98, πετρέλαιο κίνησης και πετρέλαιο θέρμανσης) την υπό αναφορά περίοδο παρουσιάζεται αρκετά συγκεντρωμένη. Το στάδιο της εισαγωγής βενζίνης και πετρελαίου την υπό αναφορά περίοδο χαρακτηρίζεται από μικρό αριθμό εταιριών (τρεις) με δύο κύριες πηγές εισαγωγής. Για το υγραέριο επίσης, την υπό αναφορά περίοδο υφίσταντο τρεις εταιρείες εισαγωγής, με τις δύο εξ αυτών να εισάγουν από την ίδια εταιρεία.
«Ο μικρός αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιείται στην αγορά σε συνάρτηση με την ομοιογένεια του προϊόντος, προσδίδει στην ολιγοπωλιακή αυτή αγορά το χαρακτηριστικό της έντονης αλληλοεξάρτησης. Δηλαδή, κάθε ενέργεια μιας επιχείρησης με σκοπό να επηρεάσει την κατάσταση στην αγορά προς όφελος της, προκαλεί αντιδράσεις από μέρους των άλλων επιχειρήσεων, που με τη σειρά τους παρεμβαίνουν στην αγορά με δικές τους ενέργειες. Το στοιχείο της αλληλεξάρτησης διαφοροποιεί το ολιγοπώλιο έναντι τόσο της τέλειας ανταγωνιστικής αγοράς όσο και του αμιγούς μονοπωλίου», σχολιάζει στο υπόμνημα της η κ. Παντζαρή. Τέσσερα χρόνια μετά, εξακολουθεί να υφίσταται το ολιγοπώλιο στον τομέα της αγοράς και προμήθεια καυσίμων.
Ποια μέτρα εισηγήθηκε η ΕΠΑ
Η θέση της ΕΠΑ όπως αυτή διατυπώθηκε από το 2020 είναι ότι, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για είσοδο νέων αποδοτικότερων παικτών στη λιανική αγορά καυσίμων για να αυξηθεί ο ανταγωνισμός. Προς τούτο προέβη στις ακόλουθες εισηγήσεις προς το αρμόδιο Υπουργείο Ενέργειας:
1. Τροποποίηση/αναθεώρηση του περί Ρυθμίσεως Πρατηρίων Πετρελαιοειδών Νόμου ώστε να λυθεί το πρόβλημα της λειτουργίας πρατηρίων χωρίς άδεια και για καλύτερη εποπτεία των πρατηρίων.
2. Αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό της ισχύουσας χωροθετικής πολιτικής, του περί Ρυθμίσεως Πρατηρίων Πετρελαιοειδών Νόμου και των σχετικών Κανονισμών που αφορούν στην αδειοδότηση των πρατηρίων πετρελαιοειδών, με σκοπό την ευκολότερη είσοδο νέων αποδοτικότερων δυνητικών ανταγωνιστών, ιδίως σε αγροτικές και ορεινές περιοχές της Κύπρου, ώστε να αναπτυχθεί αποτελεσματικότερα ο ανταγωνισμός στις εν λόγω περιοχές.
3. Εκπόνηση μελέτης από το Υπουργείο Ενέργειας για να εξεταστεί το ενδεχόμενο απλοποίησης των διαδικασιών και κριτηρίων στη διαδικασία εισόδου στην αγορά και μείωση της γραφειοκρατίας κατά την έκδοση αδειών λειτουργίας χωρίς, όμως, να υπάρχουν εκπτώσεις σε θέματα ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος.
4. Η Επιτροπή Παρακολούθησης Τιμών να συγκαλείται συχνότερα για ενημέρωση, συζήτηση και μελέτη των αυξομειώσεων των τιμών των καυσίμων που παρουσιάζονται στην αγορά καθότι κατά αυτό το τρόπο θα υπάρχει καλύτερη εποπτεία και παρακολούθηση τους.
Η καταγγελία των πρατηριούχων
Στο υπόμνημα της προς τη Βουλή, η κ. Παντζαρή ενημέρωσε τους βουλευτές και για την καταγγελία των πρατηριούχων καυσίμων των Επαρχιακών Επιτροπών Λευκωσίας και Κερύνειας που υποβλήθηκε ενώπιον της ΕΠΑ στις 11/4/2023 και αφορά πρακτικές και συμπεριφορές εταιρειών πετρελαιοειδών.
Επί τούτου, η Πρόεδρος της ΕΠΑ αναφέρει ότι η καταγγελία απορρίφθηκε, διότι, δεν ήταν πλήρης και οι πληροφορίες κρίθηκαν ως μη ικανοποιητικές. «Θα πρέπει φυσικά να σημειωθεί πως η νομιμότητα της απόφασης της ΕΠΑ, θα κριθεί ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου εφόσον οι καταγγέλλοντες έχουν καταχωρήσει προσφυγή», αναφέρει η κ. Παντζαρή. Προσθέτοντας, παράλληλα, τα εξής: «οι καταγγέλλοντες ενημερώθηκαν αναφορικά με τη θέση της ΕΠΑ ως προς τα στοιχεία και πληροφορίες που έπρεπε να υποβληθούν σε δύο περιπτώσεις, κάτι το οποίο οι καταγγέλλοντες δεν έπραξαν. Η ΕΠΑ, με την κοινοποίηση της απόφασής της στους καταγγέλλοντες, τους πληροφόρησε πως δύνανται να υποβάλουν εκ νέου καταγγελία στη βάση του άρθρου 44 του Νόμου και του Παραρτήματος του Νόμου, υποβάλλοντας σχετικά στοιχεία προς υποστήριξη της καταγγελίας τους, κάτι το οποίο δεν έχουν πράξει μέχρι σήμερα».
