Έκπληξη προκάλεσε στους πιο πολλούς ηγέτες, από Ευρώπη μέχρι Ασία, η απόφαση του νέου Αμερικανού Προέδρου για επιβολή δασμών στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Οι αγορές αντέδρασαν αρνητικά καταγράφοντας πτώση, την ίδια ώρα που ο χρυσός κατέγραφε νέα υψηλά (όπως και σε προηγούμενες περιόδους όπου κύριο χαρακτηριστικό ήταν η αστάθεια και η μεταβλητότητα).
Οι ήδη ασθενούσες αυτοκινητοβιομηχανίες της Γερμανίας, μετά την αύξηση του κόστους παραγωγής και τη μείωση τω εξαγωγών σε Ρωσία και Κίνα, δέχονται νέο πλήγμα, ενώ και αυτές της Ιαπωνίας παρουσιάζονται προβληματισμένες. Σύμφωνα με δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες κινδυνεύουν περισσότερο, καθώς στέλνουν περισσότερα οχήματα στις ΗΠΑ από οποιαδήποτε άλλη χώρα, συμπεριλαμβανομένων πολλών μοντέλων με κινητήρα εσωτερικής καύσης με υψηλότερο περιθώριο κέρδους.
Η προσέγγιση του Αμερικανού Προέδρου στηρίζεται σε μια λογική βάση, δηλαδή να ενισχύσει τις αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας του (δεν πρέπει να ξεχνούμε τις ασχολίες του κύριου χρηματοδότη της προεκλογικής του καμπάνιας) μέσα από την ενίσχυση των πωλήσεών τους προς αντικατάσταση των οχημάτων που εισάγονται και να ωθήσει τις εταιρείες που θέλουν να πωλούν τα προϊόντα τους στις HΠΑ να δημιουργήσουν παραγωγικές μονάδες εκεί.
Από την άλλη δεν είναι τόσο εύκολο να αντικατασταθούν τα εισαγόμενα αυτοκίνητα από αυτά που παράγονται στις ΗΠΑ σε σύντομο χρονικό διάστημα, οπότε ενδεχομένως να υπάρξει ενίσχυση του πληθωρισμού εφόσον η προσφορά δεν θα μπορεί να ικανοποιήσει τη ζήτηση (τουλάχιστο βραχυπρόθεσμα).
Σήμερα, το διεθνές εμπόριο είναι πολύ πιο περίπλοκο. Οι αλυσίδες εφοδιασμού είναι πλέον παγκόσμια διασυνδεδεμένες, με προϊόντα που συναρμολογούνται από εξαρτήματα κατασκευασμένα σε πολλές διαφορετικές χώρες. Η επιβολή δασμών, λοιπόν, μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, οι οποίες δύσκολα μπορούν να προβλεφθούν.
Ο Τραμπ επιχειρεί να ασκήσει πίεση στις επιχειρήσεις που θέλουν να έχουν πρόσβαση στην αμερικανική αγορά, ώστε να μεταφέρουν την παραγωγή τους εντός των ΗΠΑ. Για να το πετύχει, προσφέρει σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις και κίνητρα.
Ο βασικός του στόχος είναι η αύξηση των θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ - αν και παραμένει αβέβαιο αν υπάρχει επαρκές εργατικό δυναμικό για να καλύψει τη ζήτηση. Παράλληλα, επιδιώκει να αποτρέψει τις εταιρείες από το να επενδύσουν στο Μεξικό, όπου το χαμηλότερο κόστος εργασίας έχει καταστήσει τη χώρα πόλο έλξης για πολλές βιομηχανίες, οι οποίες στη συνέχεια εξάγουν τα προϊόντα τους στις ΗΠΑ.
Για να είναι επιτυχές αυτό το σχέδιο, η Αμερική πρέπει να αναπτύξει την απαιτούμενη βιομηχανική ικανότητα ώστε να αντικαταστήσει τις εισαγωγές με ανταγωνιστικά προϊόντα. Παράλληλα, η χώρα θα πρέπει να διατηρήσει ισχυρές εμπορικές σχέσεις, καθώς η επιβολή δασμών πιθανώς να οδηγήσει σε αντίποινα και μείωση των αμερικανικών εξαγωγών. Είναι σαφές ότι η λύση δεν μπορεί να έρθει μόνο μέσω των δασμών.
Είναι προφανές ότι για τον Τραμπ, οι δασμοί δεν είναι απλώς ένα οικονομικό εργαλείο, αλλά και ένα μέσο εδραίωσης της αμερικανικής κυριαρχίας στο παγκόσμιο εμπόριο, την ενέργεια και τη νομισματική ισχύ. Μάλιστα, οι στρατηγικές του φαίνεται να επεκτείνονται και πέρα από τα καθαρά εμπορικά ζητήματα, αγγίζοντας ακόμη και κρίσιμες εμπορικές διαδρομές, όπως η Διώρυγα του Παναμά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε αδύναμη θέση απέναντι στις εμπορικές συγκρούσεις. Δεν έχει ρόλο-κλειδί στις διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, ούτε στις εξελίξεις στην Ουκρανία και τις σχέσεις Ουάσινγκτον-Πεκίνου. Παράλληλα, αν η Κίνα χάσει μέρος των εξαγωγών της προς τις ΗΠΑ, ενδέχεται να αναζητήσει μεγαλύτερη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, προκαλώντας νέα εμπορικά διλήμματα. Το ίδιο και η Ιαπωνία (ο μέσος Κύπριος ενδεχομένως να σκεφτεί ότι θα υπάρξουν ευκαιρίες από μειωμένες τιμές αυτοκινήτων).
Έκπληξη προκαλεί το άρθρο του Bloomberg που αποκαλύπτει το σχέδιο του κ. Τραμπ όσον αφορά την Ουκρανία και τον πλήρη οικονομικό της έλεγχο απομακρύνοντάς την ουσιαστικά από την Ευρώπη. Σύμφωνα με την αναθεωρημένη πρόταση συνεργασίας οι ΗΠΑ θα έχουν το δικαίωμα προτεραιότητας όσον αφορά επενδύσεις σε όλα τα έργα υποδομής και φυσικών πόρων.
Η συμφωνία θα χορηγούσε στις ΗΠΑ τον πρώτο ρόλο ως προς τα κέρδη που μεταφέρονται σε ένα ειδικό επενδυτικό ταμείο ανασυγκρότησης, το οποίο θα ελέγχεται από αυτές με τους υλικούς και οικονομικούς πόρους που παραχωρήθηκαν στην Ουκρανία να αποτελούν συνεισφορά σε αυτό το ταμείο.
Η κυβέρνηση της Ουκρανίας θα χρειαζόταν να τοποθετεί το 50% των εσόδων της από όλους τους νέους φυσικούς πόρους και έργα υποδομής στο ταμείο, με τις ΗΠΑ να έχουν το δικαίωμα σε όλο το κέρδος συν 4% ετήσια απόδοση μέχρι να ανακτηθεί η επένδυσή τους, σύμφωνα με το προσχέδιο.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα έχουν το δικαίωμα να αγοράζουν τα μέταλλα, τα ορυκτά, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Ουκρανίας πριν από άλλα μέρη με εμπορικούς όρους, περιορίζοντας σημαντικά τις πρώτες ύλες στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
Αν και η Κύπρος δεν διαθέτει αυτοκινητοβιομηχανία, οι δασμοί στις εισαγωγές αυτοκινήτων θα μπορούσαν να την επηρεάσουν έμμεσα. Ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κυπριακή οικονομία είναι στενά συνδεδεμένη με τις μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, ιδιαίτερα τη γερμανική. Αν οι βασικές οικονομίες της ΕΕ δεχθούν πλήγμα λόγω μειωμένων εξαγωγών αυτοκινήτων, η οικονομική αστάθεια μπορεί να επηρεάσει συνολικά την ευρωπαϊκή αγορά, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου.
