Αναθεωρημένο νομοσχέδιο για το brain gain, κατέθεσε στη βουλή το Υπουργείο Οικονομικών, ενώ το ΚΕΒΕ σε σημείωμά του τονίζει ότι είναι κρίσιμο να υιοθετηθεί ένα πιο ολιστικό πλαίσιο.
Μετά τις αντιδράσεις που υπήρξαν για πρόνοιες του νομοσχεδίου, το υπουργείο υπέβαλε νέο νομοσχέδιο.
Πλέον, οι φοροαπαλλαγές θα ισχύουν για οποιανδήποτε εργοδότηση, ενώ ο νόμος θα έχει αναδρομική ισχύ από το 2025. Επίσης διευκρινίζεται ότι ο πανεπιστημιακός τίτλος σπουδών, είναι αυτός που αναγνωρίζεται από το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών.
Όπως αναφέρεται, ο νόμος θα αναφέρεται ως ο περί Φορολογίας του Εισοδήματος (Τροποποιητικός) (Αρ. 3) Νόμος του 2025 και θα διαβάζεται μαζί με τους περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμους του 2002 μέχρι (Αρ. 2) του 2025 (που στο εξής θα αναφέρονται ως «ο βασικός νόμος») και ο βασικός νόμος και ο παρών Νόμος θα αναφέρονται μαζί ως οι περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμοι του 2002 μέχρι (Αρ. 3) του 2025.
Ποιες οι τροποποιήσεις
Το άρθρο 8 του βασικού νόμου τροποποιείται ως ακολούθως:
(α) με την αντικατάσταση στο εδάφιο (21Α), αμέσως πριν την πρώτη επιφύλαξη αυτού, της φράσης «και το έτος 2027» (έκτη γραμμής) με τη φράση «την 31η Δεκεμβρίου, 2025».
(β) με την προσθήκη, αμέσως μετά το εδάφιο (21Α), του ακόλουθου νέου εδαφίου (21Β):
«(21Β) το εικοσιπέντε τοις εκατό (25%) της αμοιβής από άσκηση οποιασδήποτε εργοδότησης στη Δημοκρατία, με μέγιστο ποσό απαλλαγής τις εικοσιπέντε χιλιάδες ευρώ (€25.000), από άτομο, το οποίο:
(i) άρχισε να ασκεί εργοδότηση στη Δημοκρατία από την ημερομηνία δημοσίευσης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας του περί Φορολογίας του Εισοδήματος (Τροποποιητικού) (Αρ.3) Νόμου του 2025 μέχρι και το έτος 2030 και
(ii) είναι κάτοχος αναγνωρισμένου πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών, όπως αναγνωρίζεται από το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών και
(iii) δεν ήταν κάτοικος της Δημοκρατίας κατά τα επτά (7) φορολογικά έτη που προηγούνται του έτους στο οποίο άρχισε να ασκεί εργοδότηση στη Δημοκρατία, προσμετρώντας από το έτος απόκτησης του πρώτου αναγνωρισμένου πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών που κατέχει και
(iv) εργοδοτείτο με συνθήκες πλήρης απασχόλησης εκτός της Δημοκρατίας σε εργοδότη μη κάτοικο της Δημοκρατίας για συνολική περίοδο τουλάχιστο 36 μηνών κατά τους 60 μήνες που προηγούνται της ημερομηνίας κατά την οποία άρχισε να ασκεί εργοδότηση στη Δημοκρατία
Νοείται ότι η απαλλαγή χορηγείται κατά το έτος στο οποίο το άτομο αρχίζει να ασκεί εργοδότηση στη Δημοκρατία και κατά τα αμέσως επόμενα έξι φορολογικά έτη. Επίσης η απαλλαγή χορηγείται σε κάθε άτομο, άπαξ εφ’ όρου ζωής, για τα έτη που εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος εδαφίου.
Αντιδράσεις
Όπως υποστήριξε πρόσφατα ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, τα φορολογικά κίνητρα όπως διαμορφώνονται, δεν υποβοηθούν την επιστροφή Κυπρίων επαγγελματιών αλλά απευθύνονται σε οποιαδήποτε πρόσωπα ανεξαρτήτως εθνικότητας ή και χώρα καταγωγής.
Όπως έγραψε ο «Π» σε προηγούμενό του ρεπορτάζ, η πρωτοβουλία αυτή της κυβέρνησης είναι καθ’όλα ευπρόσδεκτη, όμως δυστυχώς δεν απευθύνεται στο ευρύτερο φάσμα των εργαζομένων του εξωτερικού, παρά μόνο σε τομείς του οικονομικού και επιχειρηματικού κόσμου.
Την ίδια ώρα, Κύπριοι πολίτες που ζουν στο εξωτερικό, ανέφεραν στον «Π» ότι το brain gain δεν δίνει ευκαιρίες, δεν είναι τα κριτήρια που θα ήθελαν και δεν είναι αρκετά για να τους κάνουν να επιστρέψουν το νησί.
Εισηγήσεις ΚΕΒΕ
Σημειώνεται ότι το ΚΕΒΕ, με σημείωμά του, εισηγήθηκε τις ακόλουθες δύο τροποποιήσεις επί του νομοσχεδίου:
Στο Άρθρο 21Β(iii): Να μειωθεί η απαιτούμενη χρονική περίοδος μη κατοικίας στη Δημοκρατία από επτά (7) σε πέντε (5) έτη, ώστε η πρόνοια να μπορεί να εφαρμοστεί και σε νεότερα άτομα που εργάζονται εκτός Κύπρου, χωρίς να αποκλείονται λόγω ηλικίας η σύντομου χρόνου απουσίας.
Στο Άρθρο 21Β(ii): Να αφαιρεθεί η προτεινόμενη προσθήκη της φράσης: «είναι κάτοχος αναγνωρισμένου πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών, όπως αναγνωρίζεται από το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥΣΑΤΣ)».
Το ΚΕΒΕ θεωρεί την εν λόγω απαίτηση περιττή, γραφειοκρατικά δυσκίνητη και αναχρονιστική.
Όπως υπογράμμισε το επιμελητήριο, η υποχρεωτική αναγνώριση από το ΚΥΣΑΤΣ ενδέχεται να αποτρέψει καταρτισμένους επαγγελματίες με τίτλους σπουδών από κορυφαία διεθνή πανεπιστήμια (όπως Harvard, MIT, Oxford, INSEAD, κ.ά.) να μετακινηθούν ή να επαναπατριστούν στην Κύπρο.
Το υφιστάμενο μοντέλο του ΚΥΣΑΤΣ βασίζεται κυρίως σε κριτήρια ισοτιμίας και όχι αριστείας ή ακαδημαϊκού κύρους, γεγονός που όπως υπογραμμίζει, καθιστά τη διαδικασία όχι μόνο χρονοβόρα αλλά και ασύμβατη με τη διεθνή πρακτική.
Επιπρόσθετα, τονίζει, έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη φιλοσοφία του νομοσχεδίου "Minds in Cyprus", το οποίο έχει στόχο την προσέλκυση υψηλής ποιότητας ανθρώπινου δυναμικού και όχι την επιβολή τοπικών διαδικασιών που λειτουργούν ως αντικίνητρα.
Το ΚΕΒΕ εισηγείται όπως η αναφορά σε αναγνώριση τίτλων περιοριστεί μόνο σε περιπτώσεις ρύθμισης επαγγελματικών δικαιωμάτων, εφόσον απαιτείται από άλλη σχετική νομοθεσία, και όχι ως γενική προϋπόθεση ένταξης στο εν λόγω καθεστώς.
Η πρόταση του ΚΕΒΕ είναι η εξής:
-Αφαίρεση της αναφοράς στο ΚΥΣΑΤΣ στο πλαίσιο των φορολογικών κινήτρων
-Αντικατάσταση της φράσης με: «...είναι κάτοχος πανεπιστημιακού τίτλου αναγνωρισμένου διεθνώς ή εγγεγραμμένου στον Διεθνή Κατάλογο Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (π.χ. UNESCO, Times Higher Education) »
-Εναλλακτικά, καθιέρωση "fast-track αυτοματοποιημένης αποδοχής" για συγκεκριμένα διεθνή πανεπιστήμια (whitelist) Πέραν της συγκεκριμένης διαφωνίας, το ΚΕΒΕ υποβάλλει πρόσθετες θέσεις και προτάσεις, βασισμένες σε μικρή έρευνα που έχει διεξαχθεί, με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου.
Σχόλια και προτάσεις του ΚΕΒΕ για ένα ολιστικό πλαίσιο
Το ΚΕΒΕ αναγνωρίζει ότι τα φορολογικά κίνητρα αποτελούν ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Ωστόσο, τονίζει, για να καταστεί η Κύπρος πραγματικός προορισμός επιστροφής ταλέντων, είναι κρίσιμο να υιοθετηθεί ένα πιο ολιστικό πλαίσιο, το οποίο θα περιλαμβάνει:
-Προσαρμογή φορολογικών κινήτρων: Διεύρυνση της εφαρμογής τους και σε πανεπιστημιακούς η μη ερευνητές R&D.
-Επενδύσεις σε υποδομές: Χρηματοδότηση πρωτογενών η δευτερογενών εργαστηρίων, ομάδων έρευνας και τεχνολογικής αναβάθμισης.
-Ενσωμάτωση πρόνοιας αξιοποίησης των επιστρεφόντων επαγγελματιών σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού στην Κύπρο, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, δίνοντας ουσιαστικό ρόλο στους επιστρέφοντες που διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα δεδομένα, η αυτοματοποίηση και ο ψηφιακός σχεδιασμός. Η συμμετοχή τους σε στοχευμένα έργα θα ενισχύσει την αίσθηση σκοπού και ουσιαστικής συνεισφοράς και θα επιταχύνει την ψηφιακή μετάβαση της κυπριακής οικονομίας και δημόσιας διοίκησης μειώνοντας τη γραφειοκρατία.
-Συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα: Ανάπτυξη οικοσυστημάτων καινοτομίας και δημιουργία συνεργασιών (clusters).
-Δημιουργία Fast-Track διαδικασίας εγκατάστασης: Πρόσληψη εξειδικευμένων συντονιστών εξυπηρέτησης εγκατάστασης σε φορείς όπως το Invest Cyprus.
-Κίνητρα σε εργοδότες για πρόσληψη: Δεν αρκεί η προσέλκυση από την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και η εξασφάλιση καριέρας.
-Διευκολύνσεις για οικογένειες και πτυχιούχους με παιδιά: Εύκολη πρόσβαση σε αγγλόφωνα ή διεθνή σχολεία, φορολογικά κίνητρα για εξαρτώμενα μέλη, και παροχές για κατοικία (π.χ. ενοικιαγορά ή μείωση τελών μεταβίβασης μαζί με το είδη εφαρμοσμένο 5% ΦΠΑ στη πρώτη κατοικία).
