Η Κύπρος κατατάσσεται ως «μέτρια καινοτόμος» σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας 2025, με δείκτη απόδοσης που αγγίζει το 84,1% του μέσου όρου της ΕΕ, καταλαμβάνοντας τη 17η θέση μεταξύ των κρατών μελών της Ένωσης. H Κύπρος κατέγραψε πτώση κατά 14,6 μονάδες σε σύγκριση με το 2024. Από το 2018, η Κύπρος έχει βελτιώσει την επίδοσή της κατά 17,6 μονάδες.
Τρία είναι τα κύρια πλεονεκτήματα της Κύπρου:
Ισχυρό ακαδημαϊκό υπόβαθρο: Η Κύπρος εμφανίζει εντυπωσιακές επιδόσεις σε διεθνείς επιστημονικές συγγραφές (3η θέση στην ΕΕ) και στην προσέλκυση φοιτητών διδακτορικού από το εξωτερικό (8η θέση). Επίσης, σημειώνει την τρίτη υψηλότερη αναλογία πληθυσμού με Ανώτατη Εκπαίδευση (60,1%).
Συνεργασίες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα: Βρίσκεται στην 7η θέση στις δημόσιες-ιδιωτικές συν-δημοσιεύσεις -ένδειξη αποτελεσματικής σύμπραξης μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων.
Σημαντική επίδοση στα εμπορικά σήματα: Η Κύπρος κατέχει την πρωτιά στις αιτήσεις εμπορικών σημάτων, ξεπερνώντας τον μέσο όρο της ΕΕ κατά 133% -τεκμήριο της ζωτικότητας και της εξωστρέφειας της κυπριακής επιχειρηματικότητας.
Τα προβλήματα
Στον αντίποδα, τα κυριότερα προβλήματα είναι:
Χρηματοδότηση και επενδύσεις στην Ε&Α: Οι επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, τόσο στον δημόσιο (28,3% του μ.ο. ΕΕ) όσο και στον ιδιωτικό τομέα (16,6%). Εξαιρετικά χαμηλές παραμένουν και οι δαπάνες σε venture capital (13%). Το τελευταίο, η απουσία επενδυτών έτοιμων να αναλάβουν υψηλό ρίσκο, είναι και η κυριότερη αδυναμία του κυπριακού οικοσυστήματος.
Ανεπαρκής υποστήριξη επιχειρηματικής καινοτομίας: Η περιορισμένη κρατική χρηματοδότηση για την ενίσχυση της επιχειρηματικής καινοτομίας δημιουργεί ένα δύσκολο περιβάλλον για νεοφυείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Αδύναμο αποτύπωμα σε high-tech προϊόντα: Η Κύπρος καταγράφει τη χαμηλότερη ευρωπαϊκή επίδοση σε εισαγωγές high-tech από χώρες εκτός ΕΕ, ενώ εξαγωγές προϊόντων μεσαίας και υψηλής τεχνολογίας φτάνουν μόλις το 45,9% του μέσου ευρωπαϊκού όρου.
Παρά τη σημαντική άνοδο σε ορισμένους τομείς (όπως η δικτύωση έρευνας και η προσέλκυση εξωτερικών φοιτητών), η Κύπρος καλείται να αντιμετωπίσει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα χρηματοδότησης και ελλιπούς τεχνολογικής βάσης, ειδικά στη μεταποίηση και στα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Ο τομέας των υπηρεσιών παραμένει κυρίαρχος αλλά αυτό περιορίζει τη δυνατότητα για περαιτέρω ανάπτυξη εξαγώγιμης, τεχνολογικά ανεπτυγμένης παραγωγής.
Η συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή της Κύπρου σε ευρωπαϊκές ερευνητικές πρωτοβουλίες και η αξιοποίηση πόρων (ευρωπαϊκός μηχανισμός ανάκαμψης και διαρθρωτικά ταμεία) αποτελούν εφαλτήριο για αναβάθμιση του καινοτομικού οικοσυστήματος. Ωστόσο, η αντιμετώπιση των αδυναμιών στη χρηματοδότηση, την ενδυνάμωση των επιχειρηματικών διασυνδέσεων και τη μετάβαση σε μια περισσότερο εξωστρεφή και τεχνολογικά «εντάσιμη» οικονομία παραμένουν κρίσιμες προκλήσεις.
Η ενίσχυση της διασύνδεσης μεταξύ ακαδημαϊκής αριστείας και επιχειρηματικότητας, η προσέλκυση περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων και η εστίαση σε τεχνολογικούς και πράσινους τομείς αναδεικνύονται ως αναγκαίες προϋποθέσεις για τη βελτίωση της θέσης της Κύπρου στον ευρωπαϊκό χάρτη καινοτομίας. Άλλωστε ο ανταγωνισμός είναι έντονος. Δεκατρία κράτη μέλη της ΕΕ βελτίωσαν τη βαθμολογία τους από πέρυσι, με τη Μάλτα (+7,6 μονάδες) και το Λουξεμβούργο (+5 μονάδες) να σημειώνουν τη μεγαλύτερη άνοδο.
