Οι όποιες αλλαγές στην πρόταση για τη φορολογική μεταρρύθμιση θα γίνουν στα «τυφλά», όπως διαπιστώνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου (ΔΣΚ).
Στην ενδιάμεση έκθεση που δημοσιοποιήθηκε τη Δευτέρα, το Συμβούλιο επισημαίνει ότι η συνολική επίδραση της υπό εξέλιξη φορολογικής μεταρρύθμισης δεν μπορεί να εκτιμηθεί τη δεδομένη στιγμή.
«Αυτό γιατί δεν είναι διαθέσιμα τα λεπτομερή στοιχεία επί των οποίων έχει στηριχθεί και τα οποία περιλαμβάνουν τις εκτιμήσεις για τη διαφοροποίηση εσόδων από τον εταιρικό φόρο σε συνδυασμό και με τα δημογραφικά στοιχεία που θα επιτρέψουν την ανάλυση των διαφόρων σεναρίων που θα προκύψουν κατά τη συζήτηση στη Βουλή», σημειώνει.
Εάν η Βουλή των Αντιπροσώπων αποφασίσει διαφοροποίηση, λόγου χάριν, του αφορολόγητου επιπέδου υψηλότερα από τις υφιστάμενες προτάσεις, το Υπουργείο Οικονομικών, εξ όσων μπορεί να διακρίνει το Συμβούλιο, δεν θα είναι σε θέση να προχωρήσει άμεσα σε εκτιμήσεις για την επίπτωση στα κρατικά έσοδα.
«Αυτή είναι μια σημαντική αδυναμία της όλης πρότασης, η οποία υπόκειται σε τροποποιήσεις από τη Βουλή, αλλά το Υπουργείο Οικονομικών (και το ΔΣΚ) δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν την εκτιμώμενη δυνητική επίδραση που θα έχει η κάθε τροποποίηση που ενδέχεται να γίνει από την Βουλή των Αντιπροσώπων. Έτσι, η όποια τροποποίηση θα γίνει, ουσιαστικά, στα τυφλά, με αδιευκρίνιστη δημοσιονομική επίπτωση», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Με βάση τα πιο πάνω, το Συμβούλιο εισηγείται είτε να αποκτήσει το Υπουργείο Οικονομικών πρόσβαση στα στοιχεία, φόρμουλες, εκτιμήσεις και υπολογισμούς επί των οποίων διαμορφώθηκε η πρόταση για τη φορολογική μεταρρύθμιση, είτε εναλλακτικά η Βουλή να πειστεί να αποφύγει την οποιανδήποτε διαφοροποίηση εφόσον δεν είναι δυνατή η εκτίμηση του δημοσιονομικού αντίκτυπου.
Ιδίως, τονίζει, όσον αφορά στην διαφοροποίηση του ορίου φορολόγησης («αφορολόγητο όριο»), όπου η επίπτωση αναμένεται πως θα είναι σημαντική καθώς τα δημογραφικά στοιχεία δείχνουν πως θα επηρεαστεί σημαντικό ποσοστό των συνολικών νοικοκυριών: το όριο αφορολόγητου βρίσκεται κοντά στη στατιστική μέση τιμή (mode) εισοδήματος των νοικοκυριών και η όποια αυξομείωση του αφορολόγητου ορίου ενδέχεται να δημιουργήσει σημαντικές διαφοροποιήσεις στα έσοδα από άμεσους φόρους.
Μετατόπιση βάρους φορολογικών εσόδων
Σημειώνεται ακόμη πως η προτεινόμενη φορολογική μεταρρύθμιση μετατοπίζει το κέντρο βάρους των φορολογικών εσόδων. Οι άμεσοι φόροι αναμένεται πως θα μειωθούν ως ποσοστό των συνολικών εισπράξεων του κράτους, ενώ οι έμμεσοι φόροι θα αυξηθούν.
«Η μετατόπιση, από τους άμεσους στους έμμεσους φόρους, εγγενώς αντίστροφα προοδευτική, είναι ιδιαίτερα πιθανόν να οδηγήσει σε αυξημένες πολιτικές απαιτήσεις για επιπλέον κοινωνικές δαπάνες. Εν όψει αυξήσεων στις κοινωνικές παροχές ως ποσοστό των συνολικών δαπανών του κράτους, η βελτίωση της αποδοτικότητας, η μείωση των σπάταλων δαπανών και γενικότερα η εισαγωγή ουσιαστικής στόχευσης καθίστανται ακόμα σημαντικές για τη δημοσιονομική υγεία των επόμενων ετών», τονίζεται.
Όσον αφορά στη δομή των κρατικών εσόδων, σημειώνεται πως οι έμμεσοι φόροι αποτελούν περίπου το 40% των εσόδων του κράτους, με τον ΦΠΑ να αποτελεί τα ¾ των συνολικών έμμεσων φόρων. Η κατανομή αυτή παραμένει σχετικά σταθερή, αλλά θεωρείται ως πιθανή η μετατόπιση της φορολογίας προς την έμμεση φορολόγηση μετά την φορολογική μεταρρύθμιση, λόγω των επί μέρους αυξήσεων σε ορισμένες έμμεσες φορολογίες.
Τα χρηματοδοτικά έσοδα συνεχίζουν να αποτελούν διαχρονικά περίπου το 17% των εσόδων, έχοντας ανακάμψει από το 15.1% (2024). Το Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά πως θα παραμείνουν στα ίδια περίπου επίπεδα, τουλάχιστον μέχρι το 2027, άποψη που, εξαιρουμένης της φορολογικής μεταρρύθμισης, συμμερίζεται και το ΔΣΚ.
Οι άμεσοι φόροι αποτελούν το 33.6% των συνολικών εσόδων (2024), καταγράφοντας μικρή σταδιακή αύξηση σε σχέση με το 32.6% του 2022. Από αυτούς, ο Εταιρικός Φόρος αποτελεί όλο και σημαντικότερο μέρος του συνόλου, συνεχίζοντας τις αυξήσεις του από 14.6% των εσόδων (2022) σε 16% φέτος. Αυτά τα επίπεδα αναμένεται πως θα αυξηθούν μετά τη φορολογική μεταρρύθμιση με την οποία ενισχύεται ο εταιρικός φόρος.
