Στη σημαντικότητα των stress tests για τους κλιματικούς κινδύνους αλλά και την αναγκαιότητα ενός ισχυρού εποπτικού πλαισίου, αναφέρεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Σε έγγραφο εργασίας που υπογράφουν οι Valentina De Cicco, Isabella Gschossmann και Christoffer Kok, σημειώνεται ότι τα τελευταία χρόνια, οι κεντρικές τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών έχουν αρχίσει να ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για τους οικονομικούς κινδύνους που θέτει η κλιματική αλλαγή.
Παρόλο που δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κεντρικών τραπεζών ή των εποπτικών αρχών να εφαρμόζουν πολιτικές για το κλίμα, αναγνωρίζουν ότι η κλιματική αλλαγή και οι σχετικές πολιτικές μπορούν να επηρεάσουν τόσο την οικονομία όσο και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος, επισημαίνεται, οι ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών έχουν αρχίσει να ενθαρρύνουν τις τράπεζες να διαχειρίζονται προσεκτικά την έκθεσή τους σε κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα.
Ένα βασικό εργαλείο είναι τα stress tests για το κλίμα, τα οποία αξιολογούν πόσο καλά μπορούν οι τράπεζες να διαχειριστούν τους κλιματικούς κινδύνους. «Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά stress tests, αυτά τα stress tests για το κλίμα δεν οδηγούν σε κυρώσεις ή δημόσια γνωστοποίηση μεμονωμένων αποτελεσμάτων, εγείροντας το ερώτημα κατά πόσον αυτή η προσέγγιση είναι αρκετά ισχυρή ώστε να προκαλέσει ουσιαστικές αλλαγές στη συμπεριφορά των τραπεζών», υποδεικνύεται.
Πως επηρεάζουν τα stress tests για το κλίμα
Οι συντάκτες της ΕΚΤ διερεύνησαν κατά πόσον τα stress tests για το κλίμα επηρεάζουν τις πρακτικές δανεισμού των τραπεζών, ιδίως προς τις επιχειρήσεις έντασης άνθρακα (δηλαδή, τις «καφέ»).
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το stress test της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2022, εξετάστηκε εάν οι συμμετέχουσες τράπεζες μείωσαν τον δανεισμό προς τις «καφέ» επιχειρήσεις σε σύγκριση με εκείνες που δεν συμμετείχαν. Διαπιστώθηκε ότι οι τράπεζες που συμμετείχαν στο stress test πράγματι μείωσαν τα δάνειά τους προς τις «καφέ» επιχειρήσεις.
Συγκεκριμένα, παρατηρείται ότι οι μικροί δανειολήπτες επηρεάζονται αρνητικά περισσότερο από τις πολιτικές κατανομής πιστώσεων των συμμετεχουσών τραπεζών μετά την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων.
Ωστόσο, τονίζεται, οι εγγενείς διαφορές μεταξύ των συμμετεχουσών και των μη συμμετεχουσών τραπεζών, καθώς και άλλοι παράγοντες που επικρατούσαν στην περίοδο του δείγματος (π.χ., το ευρύτερο δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον) πιθανότατα έχουν διαδραματίσει κάποιο ρόλο στη δυναμική του δανεισμού που παρατηρείται πριν και μετά την άσκηση.
Για να εμβαθύνουν περισσότερο, εστιάστηκαν μόνο στις τράπεζες που συμμετείχαν στο stress test και εξέτασαν πώς η απόδοσή τους στο test επηρέασε τη συμπεριφορά δανεισμού.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι μόνο οι τράπεζες με τις υψηλότερες επιδόσεις μείωσαν σημαντικά τον δανεισμό σε επιχειρήσεις με χαμηλή κεφαλαιοποίηση, υπονοώντας ότι οι ισχυρότερες πρακτικές διαχείρισης του κλιματικού κινδύνου θα μπορούσαν να δώσουν στις τράπεζες μεγαλύτερη ικανότητα ή κίνητρο να μειώσουν τον δανεισμό με υψηλές εκπομπές. Σημειώνεται ότι αυτό το αποτέλεσμα ισχύει πέρα από την εξέταση των εξωτερικών οικονομικών συνθηκών ή των εγγενών διαφορών σε επίπεδο τράπεζας που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.
Δύο συμπεράσματα πολιτικής
Τα ευρήματα υποδεικνύουν δύο κύρια συμπεράσματα πολιτικής: Πρώτον, μόνο ενισχύοντας την ικανότητά τους να μετρούν και να διενεργούν δοκιμές αντοχής σε ακραίες καταστάσεις (stress tests) των κλιματικών κινδύνων, οι τράπεζες θα είναι σε θέση να διαχειρίζονται σωστά τους κινδύνους.
«Οι δοκιμές αντοχής σε ακραίες καταστάσεις για το κλίμα και άλλες εποπτικές δραστηριότητες που αποσκοπούν στην ενίσχυση των προσεγγίσεων των τραπεζών για τη διαχείριση του κλιματικού κινδύνου είναι επομένως καθοριστικές για την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης», επισημαίνεται.
Δεύτερον, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ενδέχεται να απαιτούνται πρόσθετα μέτρα, ειδικά για τις τράπεζες που σημείωσαν χαμηλότερες βαθμολογίες στις αξιολογήσεις του κλιματικού κινδύνου, για την ενθάρρυνση της διαχείρισης του κλιματικού κινδύνου σε ολόκληρο τον κλάδο.
Σημειώνεται ακόμη ότι τόσο από κανονιστική όσο και από εποπτική άποψη, εφαρμόζεται μια σειρά μέτρων προκειμένου να παρακινηθεί ο τραπεζικός κλάδος να μετρά και να διαχειρίζεται πιο προληπτικά τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα και το περιβάλλον.
Καταλήγοντας οι συντάκτες, υποδεικνύουν ότι τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία ενός ισχυρού και εφαρμόσιμου εποπτικού πλαισίου, συμπεριλαμβανομένων σαφώς καθορισμένων προσδοκιών σχετικά με τις δοκιμές αντοχής σε ακραίες συνθήκες για το κλίμα και τη διαχείριση κινδύνων γενικότερα, για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες ενσωματώνουν πιο αποτελεσματικά τους κλιματικούς κινδύνους στις πιστωτικές τους πολιτικές.
