Οι δασμοί της ΕΕ στις εισαγωγές λιπασμάτων από τη Ρωσία, που αποσκοπούν στη μείωση της χρηματοδότησης του πολέμου της Μόσχας στην Ουκρανία, έχουν μέχρι στιγμής πλήξει τους Ευρωπαίους αγρότες, αυξάνοντας τα κόστη και θέτοντας σε κίνδυνο την αύξηση των τιμών καταναλωτή, ενώ οι ρωσικές εταιρείες δηλώνουν ότι εκτρέπουν τις εξαγωγές τους προς άλλες χώρες.
Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι τιμές των λιπασμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν αυξηθεί φέτος, εν μέρει λόγω των πρόσθετων τελών που επιβλήθηκαν την 1η Ιουλίου επιπλέον των εισαγωγικών δασμών, επιβαρύνοντας τους Ευρωπαίους αγρότες που ήδη αντιμετωπίζουν άλλες προκλήσεις, όπως το υψηλό κόστος της ενέργειας και οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί.
Οι δυτικές χώρες δεν επέβαλαν κυρώσεις στις εξαγωγές τροφίμων ή λιπασμάτων μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ωστόσο, η Ευρώπη επιβάλλει σταδιακά δασμούς στις εξαγωγές λιπασμάτων για μια περίοδο τριών ετών, καθώς επιδιώκει να μειώσει περαιτέρω την εξάρτησή της από τις ρωσικές προμήθειες.
Η Ρωσία παράγει περισσότερο από το 20% των λιπασμάτων παγκοσμίως και προμηθεύει περίπου το 25% των εισαγωγών λιπασμάτων της ΕΕ.
Η ΕΕ δήλωσε ότι θα παρακολουθεί στενά τον αντίκτυπο των δασμών, προκειμένου να διασφαλίσει την προστασία της βιομηχανίας λιπασμάτων και των αγροτών της
Οι δασμοί ξεκίνησαν από 40 ευρώ ανά μετρικό τόνο για την ουρία και το άζωτο τον Ιούλιο και αναμένεται να φθάσουν τα 315 ευρώ ανά τόνο από τον Ιούλιο του 2028. Οι μέσες τιμές της ουρίας, ενός λιπάσματος με βάση το άζωτο, αυξήθηκαν κατά 26,5% σε 496 δολάρια ανά μετρικό τόνο από τον Μάιο έως τον Ιούλιο, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η ΕΕ δεν διαθέτει ακόμη στοιχεία για να αξιολογήσει τον αντίκτυπο των δασμών της, αλλά ένας αξιωματούχος δήλωσε ότι οι δασμοί μπορούν να αναβληθούν εάν οδηγήσουν σε υπερβολική αύξηση των τιμών.
Οι αγρότες είναι ανήσυχοι, ιδίως καθώς οι τιμές του σιταριού έχουν φτάσει στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων πέντε ετών, ενώ πολλοί αναβάλλουν τις αγορές τους, ελπίζοντας ότι οι τιμές των λιπασμάτων θα μειωθούν.
Η αύξηση των τιμών των λιπασμάτων, όπως το φωσφορικό διαμμώνιο και η ουρία, συνέβαλε στην άνοδο των τιμών καταναλωτή μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι τιμές μειώθηκαν στις αρχές του 2023, αλλά αυξάνονται και πάλι.
Οι μέσες ετήσιες τιμές του φωσφορικού διαμμωνίου, οι οποίες μειώθηκαν σε 550 δολάρια ανά μετρικό τόνο το 2023 από 772,2 δολάρια ανά μετρικό τόνο το 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, ανέκαμψαν σε 736 δολάρια ανά μετρικό τόνο κατά μέσο όρο τον Ιούλιο, σημειώνοντας αύξηση 10% από τον Μάιο, όταν οι δασμοί έλαβαν την υποστήριξη του κοινοβουλίου.
Οι αγρότες σε όλη την Ευρώπη διαμαρτυρήθηκαν καθ' όλη τη διάρκεια του 2024 ενάντια στην υπερβολική ρύθμιση, τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και τις προσπάθειες για τη μείωση του πληθωρισμού των τροφίμων, που κατέστησαν πολλούς παραγωγούς ανίκανους να καλύψουν τα υψηλά κόστη ενέργειας, λιπασμάτων και μεταφορών.
ΚΥΠΕ