Παρά τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα στο εμπόριο και στις γεωπολιτικές εξελίξεις, οι παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, παρουσιάζονται ήρεμες. Ωστόσο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποιεί, στην Έκθεσή του για την Παγκόσμια Χρηματοοικονομική Σταθερότητα, που δημοσιεύτηκε την Τρίτη, ότι οι κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί.
«Οι αγορές φαίνεται να υποτιμούν τις πιθανές επιπτώσεις των δασμών στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό», αναφέρει στην έκθεσή του, στην οποία καταγράφει σειρά ενδείξεων για τις μεταβαλλόμενες συνθήκες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα αστάθεια.
Το ΔΝΤ καταγράφει ως πρώτο σημάδι για το ότι οι συνθήκες μεταβάλλονται τη συνεχή αύξηση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων υψηλού κινδύνου. Επιπλέον, αναφέρει ότι το δολάριο έχει υποτιμηθεί κατά 10% μέχρι στιγμής φέτος. Ένα άλλο κρίσιμο σημάδι, σύμφωνα με το ΔΝΤ, είναι ότι το χρέος συνεχίζει να μετατοπίζεται προς τον δημόσιο τομέα, καθώς τα διευρυνόμενα παγκόσμια δημοσιονομικά ελλείμματα ενισχύουν την έκδοση κρατικών ομολόγων.
Τέλος, η αυξανόμενη παρουσία των μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών οργανισμών (NBFIs) και η ενισχυμένη σύνδεσή τους με τις τράπεζες έχουν αυξήσει τη διασύνδεση του τομέα. Τέτοιες συνδέσεις αυξάνουν τον κίνδυνο υπερβολικής ανάληψης κινδύνου και διασύνδεσης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, υπογραμμίζει.
Σύμφωνα με την Έκθεση, αυτές οι αλλαγές μπορεί να δημιουργήσουν ευπάθειες στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι η αγορά ομολόγων θα μπορούσε να δοκιμαστεί αν οι αποδόσεις αυξηθούν απότομα, καθώς βρίσκεται σήμερα σε πιο επισφαλή βάση.
Στον τραπεζικό τομέα, οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας έχουν βελτιωθεί. Αναφέρεται, ωστόσο, ότι σε ένα δυσμενές σενάριο, σύμφωνα με τα stress tests του ΔΝΤ, περίπου το 18% των παγκόσμιων τραπεζών θα δει τον δείκτη Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών Tier 1 να υποχωρεί κάτω από το κρίσιμο όριο του 7%. Ωστόσο, επιπρόσθετοι κραδασμοί στους μη τραπεζικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς θα μπορούσαν να αυξήσουν αυτό το ποσοστό των αδύναμων τραπεζών σε 21%.
Επιπλέον, το ΔΝΤ αναφέρει ότι το χρέος των κυβερνήσεων στις αναδυόμενες αγορές έχει αυξηθεί σημαντικά στις περισσότερες χώρες, αλλά η δομή του έχει διαφοροποιηθεί. Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι αρκετές χώρες έχουν καταφέρει να χρηματοδοτήσουν το χρέος τους κυρίως από εγχώριους επενδυτές σε τοπικό νόμισμα. Η στροφή προς τις εγχώριες αγορές κρατικών ομολόγων συνδέεται εμπειρικά με αυξημένη ανθεκτικότητα σε παγκόσμιους κραδασμούς.
Ωστόσο, η αυξημένη χρηματοδότηση σε τοπικό νόμισμα μπορεί να δημιουργήσει άλλες ευπάθειες, όπως ισχυρότερη διασύνδεση τραπεζών–δημοσίου. Για τις πιο αδύναμες οικονομίες αναδυόμενων αγορών, η επιβάρυνση από την εξυπηρέτηση χρέους αυξάνεται, με μακροπρόθεσμα πραγματικά επιτόκια υψηλότερα από τους μακροπρόθεσμους ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτό θα μπορούσε να εκθέσει τις αναδυόμενες αγορές σε κινδύνους χρηματοδότησης, καθώς η δημοσιονομική προσαρμογή θα ήταν δύσκολη, προειδοποιεί το ΔΝΤ.
Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, το ΔΝΤ υπογραμμίζει ότι μέχρι στιγμής έχουν δείξει ανθεκτικότητα, αν και οι δασμοί θα μπορούσαν να ασκήσουν πίεση στα περιθώρια κέρδους σε ορισμένους τομείς, να επηρεάσουν αρνητικά την ικανότητα εξυπηρέτησης χρέους και να κάνουν τις υψηλές αποτιμήσεις εταιρικών μετοχών και ομολόγων ευάλωτες σε διορθώσεις.
Το ΔΝΤ κάνει επίσης αναφορά στα ταχέως αναπτυσσόμενα stablecoins, τα οποία παίζουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στη χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση, κυρίως όσα είναι συνδεδεμένα με το δολάριο. Το ΔΝΤ προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η συνεχής ανάπτυξη των stablecoins θα μπορούσε να οδηγήσει στο να αντιμετωπίσουν οι ασθενέστερες οικονομίες υποκατάσταση νομίσματος και τα εργαλεία πολιτικής τους να έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα. Επίσης, θα μπορούσε η δομή της αγοράς ομολόγων να αλλάξει, με πιθανές συνέπειες στη διαμεσολάβηση πίστωσης, ενώ τυχόν μαζικές εκροές stablecoins από επενδυτές μπορεί να προκαλέσουν αναγκαστικές πωλήσεις αποθεματικών περιουσιακών στοιχείων. Οι πιθανοί συστημικοί κίνδυνοι εξαρτώνται από τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη των stablecoins, σημειώνει το Ταμείο.
Νομισματική πολιτική και ανεξαρτησία Κεντρικών Τραπεζών
Επαναλαμβάνοντας ότι η μακροοικονομική σταθερότητα είναι κρίσιμη για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, το ΔΝΤ αναφέρει ότι σε χώρες που υπόκεινται σε δασμούς και αντιμετωπίζουν χαμηλότερη ζήτηση, η σταδιακή χαλάρωση του επιτοκίου πολιτικής μπορεί να είναι κατάλληλη. Προειδοποιεί, ωστόσο, ότι σε χώρες όπου ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τον στόχο, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να προχωρήσουν με προσοχή σε οποιαδήποτε νομισματική χαλάρωση και να διατηρήσουν τη δέσμευσή τους για σταθερότητα των τιμών. «Αυτή η προσεκτική προσέγγιση θα βοηθήσει επίσης στη μείωση των πιέσεων στις αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων υψηλού κινδύνου», αναφέρει.
Το ΔΝΤ υπογραμμίζει, ακόμα, ότι η λειτουργική ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών παραμένει κρίσιμη για την επίτευξη των στόχων για τον πληθωρισμό.
Προειδοποιήσεις για το κόστος δανεισμού
Στην Έκθεση αναφέρεται, ακόμα, ότι οι άμεσες δημοσιονομικές προσαρμογές για τη μείωση των ελλειμμάτων είναι κρίσιμες για την προστασία της ανθεκτικότητας των αγορών κρατικών ομολόγων.
«Το υψηλό χρέος και οι καθυστερημένες δημοσιονομικές προσαρμογές σε πολλές χώρες θα μπορούσαν να αυξήσουν περαιτέρω το κόστος δανεισμού για τις κυβερνήσεις, τονίζοντας την ανάγκη για πιο φιλόδοξα δημοσιονομικά μέτρα για τη μείωση των κινδύνων του δημοσίου χρέους», αναφέρει, προτείνοντας βελτίωση αποτελεσματικότητας των ισολογισμών και ενίσχυση της διαφάνειας.
Προσθέτει, ακόμα, ότι η περαιτέρω ανάπτυξη των εγχώριων αγορών ομολόγων μέσω ενίσχυσης των μακροοικονομικών θεμελιακών στοιχείων, όπως η αύξηση των εγχώριων χρηματοοικονομικών αποταμιεύσεων και η ενίσχυση της δημοσιονομικής και νομισματικής αξιοπιστίας, είναι απαραίτητη για την αύξηση της ικανότητας εξυπηρέτησης του χρέους.
Βελτίωση κεφαλαιακής επάρκειας τραπεζών
Κρίσιμη για το ΔΝΤ είναι και η βελτίωση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών για την αντιμετώπιση των κινδύνων, ιδιαίτερα από «αδύναμες τράπεζες». Όπως αναφέρει, η «εφαρμογή διεθνώς συμφωνημένων προτύπων που διασφαλίζουν επαρκή επίπεδα κεφαλαίου και ρευστότητας, ιδίως της Βασιλείας ΙΙΙ, είναι απαραίτητη σε περιόδους υψηλής οικονομικής αβεβαιότητας». Όπως σημειώνει, η αποτελεσματικότητα των κανονισμών πρέπει να διασφαλίζεται με αναθεώρηση τυχόν περιττής πολυπλοκότητας, χωρίς να υπονομεύεται η συνολική ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα ή τα διεθνή ελάχιστα πρότυπα.
Το ΔΝΤ τονίζει, ακόμα, ότι οι εθνικές αρχές πρέπει να ενισχύσουν το δίκτυο ασφαλείας του χρηματοπιστωτικού τομέα για την προστασία των τραπεζών από πιθανούς κινδύνους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας λόγω αδύναμων τραπεζών. Αυτό περιλαμβάνει την καθιέρωση πλαισίων επείγουσας ρευστότητας, τη διασφάλιση της γρήγορης πρόσβασης των τραπεζών σε χρηματοδότηση από την κεντρική τράπεζα και την προώθηση πλαισίων ανάκαμψης και εκκαθάρισης για τη διαχείριση κραδασμών χωρίς συστημικές διαταραχές ή ζημιές για τους φορολογούμενους.
Ακόμα, αναφέρεται στην ανάγκη αποτελεσματικής εποπτείας των μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών οργανισμών και των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων όπως τα stablecoins, η οποία απαιτεί βελτιωμένη συλλογή δεδομένων, συντονισμό και ανάλυση, συμπεριλαμβανομένης της διασυνοριακής συνεργασίας.
Για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών ρευστότητας στα επενδυτικά κεφάλαια, είναι κρίσιμη η περαιτέρω βελτίωση και επέκταση των εργαλείων διαχείρισης ρευστότητας, σημειώνει. Για την αντιμετώπιση των κινδύνων που ενδέχεται να θέσουν τα κρυπτονομίσματα όπως τα stablecoins στη μακροοικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να εφαρμόσουν τις υψηλού επιπέδου συστάσεις του Financial Stability Board, περιλαμβανομένων της δημιουργίας αποτελεσματικών πλαισίων διαχείρισης κινδύνων, της διασφάλισης μέτρων κατά του ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της διασφάλισης ότι οι αρμόδιες αρχές διαθέτουν τις απαραίτητες εξουσίες και μπορούν να συνεργάζονται αποτελεσματικά.
Για την αντιμετώπιση των κινδύνων χρηματοπιστωτικής σταθερότητας που προκύπτουν από την ένταση στην αγορά συναλλάγματος, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει, σύμφωνα με το ΔΝΤ, να ενισχύσουν την παρακολούθηση, συμπεριλαμβανομένων συστηματικών δοκιμών αντοχής ρευστότητας συναλλάγματος που λαμβάνουν υπόψη τις αλληλεπιδράσεις με υποκείμενες ευπάθειες.
Πηγή: ΚΥΠΕ
