***«Και η ευθύνη της ηγεσίας είναι ακριβώς να ηγηθεί. Να βγαίνει μπροστά, με καθαρές θέσεις, που να έχουν συνέπεια και αξιοπιστία»
***«Η βασική προϋπόθεση για την ισχυροποίηση του Δημοκρατικού Συναγερμού είναι η πολιτική αξιοπιστία και η στιβαρή ηγεσία»
***«Εκ μέρους μου, προσφέρεται και χρόνος και στήριξη στη νέα ηγεσία. Ειδικά τη στιγμή που κάποιοι, όπως φαίνεται, καραδοκούν για να την υπονομεύσουν με την πρώτη ευκαιρία»
***«Είναι ως η κυβέρνηση να μην θέλει να κυβερνήσει [..] Το πιο σημαντικό, άρχισα να ανησυχώ για την πορεία της οικονομίας»
***«Η κυβέρνηση περιορίζεται στην διαχείριση τής καθημερινότητας και αποφεύγει κάθε τι που μπορεί να προκαλέσει την παραμικρή δυσκολία»
***«Τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου. Αυτή η κυβέρνηση θα μείνει στην ιστορία ως αυτή που διόγκωσε το μέγεθος και το κόστος του δημόσιου τομέα περισσότερο από κάθε άλλη»
***«Ο Νίκος Χριστοδουλίδης μέχρι τις προεδρικές θα χάσει και τη στήριξη κομμάτων που είναι σήμερα μαζί του»
***«Καταγράφεται, εδώ και καιρό θα έλεγα, μια σταδιακή υποβάθμιση παραδοσιακών θέσεων του Συναγερμού με τρόπο που δημιουργεί την αντίληψη μιας αριστερής στροφής»
***«Η δεξιά άφησε χώρο για την άνοδο της λαϊκίστικής ακροδεξιάς»
Για τον Δημοκρατικό Συναγερμό του σήμερα και του αύριο, τη σχέση ΔΗΣΥ - ΕΛΑΜ, καθώς και τη Δεξιά και την Ακροδεξιά στην Ευρώπη, μίλησε ο Χάρης Γεωργιάδης στη συνέντευξη που παραχώρησε στον «Π», με αφορμή και το καταστατικό συνέδριο τού κόμματος που πραγματοποιήθηκε προχθές. O Χάρης Γεωργιάδης είναι σήμερα βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής, καθώς και πρόεδρος του Ινστιτούτου «Γλαύκος Κληρίδης». Διετέλεσε, μεταξύ άλλων, υπουργός Οικονομικών επί Προεδρίας Νίκου Αναστασιάδη και εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος.
Σοβαρό κόμμα
Τι κόμμα είναι σήμερα ο Δημοκρατικός Συναγερμός;
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός επί της ουσίας παραμένει ένα σοβαρό και αξιόπιστο κόμμα που κινείται με άνεση στον χώρο της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς. Έχει κυβερνήσει πολύ αποτελεσματικά, τόσο επί Γλαύκου Κληρίδη όσο και επί Νίκου Αναστασιάδη. Η συμμετοχή μας στην ΕΕ, η ανάκαμψη και ανάπτυξη της οικονομίας μας, μεγάλες και σημαντικές μεταρρυθμίσεις, φέρουν όλες το στίγμα της δικής μας παράταξης. Το ζητούμενο είναι να καταφέρουμε να επιβεβαιώσουμε με σαφήνεια το πολιτικό στίγμα και στα χρόνια που έρχονται.
Ευθύνες ηγεσίας
Πώς τα πηγαίνει η νέα ηγεσία του ΔΗΣΥ μέχρι στιγμής;
Θέλω ξανά να δηλώσω πως εκ μέρους μου προσφέρεται και χρόνος και στήριξη στη νέα ηγεσία. Ειδικά τη στιγμή που κάποιοι, όπως φαίνεται, καραδοκούν για να την υπονομεύσουν με την πρώτη ευκαιρία. Αυτό όμως δεν απαλλάσσει την ηγεσία από τις ευθύνες της. Και η ευθύνη της ηγεσίας είναι ακριβώς να ηγηθεί. Να βγαίνει μπροστά, με καθαρές θέσεις, που να έχουν συνέπεια και αξιοπιστία. Να μην διστάζει εκεί που πρέπει να στέκεται απέναντι σε οργανωμένα συμφέροντα προκειμένου να υπηρετήσει το ευρύτερο καλό. Να αποδείξει ότι έχει το σθένος να λαμβάνει δύσκολες αλλά σωστές αποφάσεις. Εξάλλου, για να επιβιώσει η παράταξη σε αυτό το κλίμα της γενικευμένης απαξίωσης, θα πρέπει να λειτουργήσει με αποφασιστικότητα και αυτοπεποίθηση πολιτικά και ηγετικά.
Πρωταγωνιστές το 2026
Ποιος πρέπει να είναι ο στόχος του ΔΗΣΥ στις βουλευτικές του 2026;
Η παράταξη θα πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνει στη θέση του πρωταγωνιστή. Να διατηρήσει τις δυνάμεις της και την εκπροσώπησή της στη Βουλή. Να παραμείνει μια ισχυρή και συγκροτημένη πολιτική δύναμη, όχι ως όχημα εξυπηρέτησης προσωπικών φιλοδοξιών, ούτε ως μηχανισμός μικροκομματικών εξυπηρετήσεων, αλλά ως το ανάχωμα έναντι της όποιας διολίσθησης και ως η κινητήριος δύναμη που θα οδηγεί τον τόπο μας μπροστά.
Συν για εξωτερική πολιτική
Κατά τη γνώμη σας, πώς τα πάει ο Χριστοδουλίδης και η κυβέρνησή του, αυτά τα δύο χρόνια που κυβερνούν τον τόπο;
Είμαι πολύ ικανοποιημένος από τον προσανατολισμό της εξωτερικής μας πολιτικής. Αποτελεί συνέχεια και εξέλιξη της πολιτικής της δικής μας κυβέρνησης, ενώ σε κάποια ζητήματα έχει προχωρήσει και πιο μπροστά. Ως πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών της Βουλής έχω τις επαφές μου και καταγράφω μια ιδιαίτερα θετική αντίληψη για τη χώρα μας. Ειδικά η αναβάθμιση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ έχουν εξαιρετική σημασία για τη χώρα μας. Στην εξωτερική πολιτική βάζω θετικό πρόσημο. Στα άλλα…
Ανησυχώ για οικονομία
Στα άλλα τι;
Στα άλλα, πολύ μέτρια τα πράγματα. Είναι ως η κυβέρνηση να μην θέλει να κυβερνήσει. Στερείται φιλοδοξίας. Πέραν από κάποιες γενικόλογες και επαναλαμβανόμενες εξαγγελίες, δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα το καινούργιο και σημαντικό στα δύο αυτά χρόνια. Ακούμε από την αρχή της διακυβέρνησης ότι θα προωθηθεί η μεταρρύθμιση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και της Νομικής Υπηρεσίας. Που είναι τα νομοσχέδια; Ότι θα συσταθεί μια νέα ενιαία εποπτική αρχή για τον τομέα των υπηρεσιών. Πού είναι το νομοσχέδιο; Ότι θα προωθηθεί συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση. Πότε θα γίνει ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους; Υπήρχαν προεκλογικές δεσμεύσεις ότι θα υπάρξουν παρεμβάσεις στο ΓεΣΥ για να γίνει πιο αποτελεσματικό και να διορθωθούν οι στρεβλώσεις. Τι απέγιναν άραγε; Με λίγα λόγια, η κυβέρνηση περιορίζεται στη διαχείριση της καθημερινότητας και αποφεύγει καθετί που μπορεί να προκαλέσει την παραμικρή δυσκολία. Το πιο σημαντικό, άρχισα να ανησυχώ για την πορεία της οικονομίας…
Εκτός ελέγχου
Μα έχετε πει πως πάει καλά η οικονομία.
Η οικονομία κατ’ ακρίβεια πάει πάρα πολύ καλά. Τρέχει με ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, υπάρχει πλήρης απασχόληση, έχουμε ένα ισχυρό και ασφαλές τραπεζικό σύστημα, έχουν έρθει ξένες επενδύσεις. Αυτές οι καλές επιδόσεις, όμως, είναι αποτέλεσμα της δουλειάς και των αποφάσεων που έχουν ληφθεί τα προηγούμενα δέκα χρόνια. Κατά αντίστοιχο τρόπο, σημερινές αποφάσεις και επιλογές θα έχουν τον αντίκτυπό τους στην οικονομία, όχι αύριο αλλά στα επόμενα χρόνια, σε έναβ μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμό ορίζοντα. Και εστιάζω στη διόγκωση του κρατικού μισθολογίου. Τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου. Αυτή η κυβέρνηση θα μείνει στην Ιστορία ως αυτή που διόγκωσε το μέγεθος και το κόστος του δημόσιου τομέα περισσότερο από κάθε άλλη. Αυτή θα είναι η συνδυασμένη επίπτωση της ΑΤΑ, των γενικών αυξήσεων και των μαζικών προσλήψεων. Τώρα ακούω ότι έχει αποφασιστεί η πλήρης άρση της διαδικασίας παγοποίησης- αποπαγοποίησης κενών θέσεων, με αποτέλεσμα να προωθηθεί ταυτόχρονα η διαδικασία πρόσληψης για άλλες 4.000-4.500 χιλιάδες θέσεις. Δεν μιλάμε απλώς για επιστροφή στα παλιά, είναι πολύ χειρότερα τα πράγματα. Άρα, ναι, η οικονομία ευτυχώς ακόμη πάει πολύ καλά, οι προϋπολογισμοί είναι πλεονασματικοί κυρίως λόγω των ισχυρών εσόδων που απορρέουν από την ανάπτυξη, αλλά τα λάθη συνήθως γίνονται στους καλούς καιρούς. Και δυστυχώς συμβαίνουν.
Ούτε με Χριστοδουλίδη ούτε με ΑΚΕΛ
Μπορεί, το 2028, να δούμε τον ΔΗΣΥ να στηρίζει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Νίκο Χριστοδουλίδη;
Δυσκολεύομαι να δω πώς θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο. Και παρ' όλο που στην πολιτική τα έχουμε δει όλα, να προβώ σε μια εκτίμηση: ο Νίκος Χριστοδουλίδης μέχρι τις προεδρικές θα χάσει και τη στήριξη των κομμάτων που είναι σήμερα μαζί του. Κατά τα άλλα, και όσον αφορά τη δική μας παράταξη, να υποδείξω πως εάν αποκλείεται μια φορά η επιλογή Χριστοδουλίδη, διπλά αποκλείεται η όποια άμεση ή έμμεση συμπόρευση με το ΑΚΕΛ.
Ώρα για ενδυνάμωση
Κάποιοι λένε πώς είναι ώρα για ίδρυση ενός νέου κόμματος της Δεξιάς ή επανίδρυσης του ΔΗΣΥ.
Τώρα είναι η ώρα της ανασύνταξης και ενδυνάμωσης του Δημοκρατικού Συναγερμού. Η περαιτέρω πολυδιάσπαση του πολιτικού μας συστήματος δεν θα είναι επωφελής για τον τόπο. Θα οδηγήσει σε αδύνατες κυβερνήσεις και σε δυσλειτουργική Βουλή. Επαναλαμβάνω, όμως, πως η βασική προϋπόθεση για την ισχυροποίηση του Δημοκρατικού Συναγερμού είναι η πολιτική αξιοπιστία και η στιβαρή ηγεσία.
Οδυσσέας
Σε ποιο βαθμό θα επηρεάσει το πολιτικό σύστημα η είσοδος του Οδυσσέα Μιχαηλίδη στην πολιτική;
Τι να σας πω; Στην πολιτική όπως φαίνεται οι λαϊκιστές ευδοκιμούν. Τουλάχιστον δεν θα το κάνει με τον μανδύα του δήθεν ανεξάρτητου και αντικειμενικού ελεγκτή.
Αβέρωφ
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου καλώς κάθεται στη στάση και περιμένει το τρένο για τις προεδρικές του 2028 ή έχει περάσει το τρένο και το έχασε;
Αυτή είναι μια δική σας ανάγνωση. Δεν θα ήθελα να σχολιάσω. Στον ίδιο εναπόκειται να επεξηγήσει τη στάση του.
Τέλος η Βουλή
Γιατί δεν θα επαναδιεκδικήσετε βουλευτική έδρα;
Είχα την ευκαιρία μου να υπηρετήσω από πολύ σημαντικές θέσεις και σε πολύ δύσκολες περιόδους. Ποτέ όμως δεν ήταν αυτοσκοπός για μένα η κατοχή δημόσιου αξιώματος και πάντοτε είχα στο μυαλό μου ότι στην κατάλληλη στιγμή, έγκαιρα, θα κλείσω τον κύκλο μου. Τελευταία, βέβαια, με όλα όσα συμβαίνουν στην πολιτική, άρχισα να νιώθω ότι ίσως και να μην με σηκώνει το κλίμα πλέον. Σε κάθε περίπτωση ελπίζω ότι δίνοντας χώρο θα βοηθήσω στην ανάδειξη κατάλληλων και ικανών νέων στελεχών. Είναι κάτι που χρειαζόμαστε.
Παρών!
Το 2026 τελειώνει η πολιτική σας καριέρα ή απλώς κλείνει ο κύκλος της Βουλής;
Κλείνει σίγουρα ο κύκλος της Βουλής. Με κανέναν τρόπο όμως δεν θα ήθελα να θεωρηθεί ότι αποστασιοποιούμαι από την παράταξη και τον κόσμο του Δημοκρατικού Συναγερμού. Εξάλλου, διατηρώ για την ώρα τη θέση του προέδρου του Ινστιτούτου «Γλαύκος Κληρίδης» και παραμένω στη διάθεση της παράταξης και της ηγεσίας για ό,τι άλλο μου ζητηθεί.
Αφύπνιση
Τι θα φέρει στην Ευρώπη, αλλά και στην Κύπρο, η μετατόπιση των δεξιών κομμάτων προς τα δεξιότερα;
Ελπίζω να φέρει την αφύπνιση. Επειδή η φαινομενική στροφή στη λαϊκίστικη ακροδεξιά αποτελεί σε μεγάλο βαθμό αντίδραση έναντι συγκεκριμένων πολιτικών και επιλογών. Λανθασμένη αντίδραση σίγουρα, πιθανώς και επικίνδυνη, ωστόσο εξακολουθεί να αποτελεί αντίδραση έναντι λαθών και παραλείψεων των μετριοπαθών δυνάμεων. Για παράδειγμα, η ΕΕ έχει γίνει αχρείαστα γραφειοκρατική και παρεμβατική. Εκτός από τον αντίκτυπο στις ευρωπαϊκές οικονομίες, που γίνονται όλο και λιγότερο ανταγωνιστικές, αυτό προκαλεί και μία πολιτική αντίδραση προς τα ευρωσκεπτικιστικά άκρα. Όπως η παράνομη και ανεξέλεγκτη μετανάστευση και η αργοπορία με την οποία η Ευρώπη αντέδρασε. Κάτι που αξιοποιήθηκε δεόντως από τους λαϊκιστές, που χωρίς να προτείνουν λύσεις, αξιοποιούν τους φόβους της κοινωνίας για να κερδίσουν εκλογικά. Είναι ακόμη και οι υπερβολές της λεγόμενης woke κουλτούρας που σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις φτάνουν στο σημείο να αμφισβητούν ακόμη και τον θεσμό της οικογένειας, προκαλώντας κοινωνική και πολιτική αντίδραση. Με λίγα λόγια, τα άκρα, σε κάποιες περιπτώσεις σαν και αυτές, αλληλοτροφοδοτούνται. Και εδώ είναι ίσως που εντοπίζεται η ευθύνη των παραδοσιακών κομμάτων που απέτυχαν να δώσουν τα ίδια τις καθαρές και αξιόπιστες απαντήσεις.
Αυτά θεωρείται πως ισχύουν και στην Κύπρο;
Σε κάποιο βαθμό, ναι.
Για άνοδο ΕΛΑΜ
Άρα ο εμβολιασμός του ΔΗΣΥ με ελαμίστικες θέσεις και πρόσωπα που πατούν στον ακροδεξιό χώρο, βοηθά τον Συναγερμό να συγκρατήσει τις ακροδεξιές του τάσεις ώστε να μην μετακινηθούν προς το ΕΛΑΜ;
Μα τι μου λέτε τώρα; Πρώτα απ’ όλα εάν υπάρχει κάτι είναι το αντίθετο, δηλαδή έχουμε κάποια στελέχη που έστω καιροσκοπικά μετακινήθηκαν από τον ΔΗΣΥ στο ΕΛΑΜ, όχι από το ΕΛΑΜ στον ΔΗΣΥ. Όσον αφορά στις θέσεις, και πάλι το αντίθετο είναι που συνέβη. Καταγράφεται, εδώ και καιρό θα έλεγα, μια σταδιακή υποβάθμιση παραδοσιακών θέσεων του Συναγερμού με τρόπο που δημιουργεί την αντίληψη μιας αριστερής στροφής. Και στην πολιτική, οι αντιλήψεις και οι εντυπώσεις μετρούν, και είναι αυτές που έδωσαν πολιτικό χώρο για την άνοδο του ΕΛΑΜ.
Συναγερμός και Κληρίδης
Δηλαδή, δεν είναι πιο δεξιός ο Συναγερμός σήμερα απ’ ό,τι ήταν επί Κληρίδη;
Ασφαλώς και δεν είναι. Εάν κάποιος εξετάσει, είτε το ύφος είτε το περιεχόμενο του πολιτικού λόγου του κόμματος σε σχέση με τις πρώτες δεκαετίες της ύπαρξής του, με κανέναν τρόπο δεν καταγράφεται μετατόπιση στα δεξιά. Το αντίθετο ίσως. Τα περί δεξιάς στροφής του Συναγερμού δεν έχουν καμία βάση και μάλλον έχουν καλλιεργηθεί από αριστερούς ή κεντροαριστερούς κύκλους, δημοσιογραφικούς και άλλους, που ήθελαν πράγματι μια αριστερή στροφή. Για αυτό και αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια τόνισα σε παρεμβάσεις μου πως άλλο ο Συναγερμός και άλλο το ΑΔΗΣΟΚ. Είτε μιλάμε για το Κυπριακό, είτε για σειρά άλλων ζητημάτων. Στην άμυνα και την ασφάλεια για παράδειγμα, οι δικές μας κυβερνήσεις έχουν κάνει περισσότερα από κάθε άλλο, αλλά στον πολιτικό μας λόγο τα ζητήματα αυτά είχαν ανεξήγητα υποβαθμιστεί. Στη μετανάστευση, επίσης, αργήσαμε να μιλήσουμε δυνατά και καθαρά. Αυτά είναι λάθη που μας έχουν κοστίσει.
Το ΕΛΑΜ θα είναι στην επόμενη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Τους ίδιους να ρωτήσετε.
Η σύγχρονη δεξιά
Τι είναι δεξιά στον σημερινό κόσμο της Δύσης;
Η σύγχρονη και δημοκρατική δεξιά είναι ο πολιτικός χώρος που είναι ταυτισμένος με την ελευθερία. Δηλαδή με ένα φιλελεύθερο δημοκρατικό πολίτευμα, με τον πλουραλισμό, την ατομική πρωτοβουλία, την ισοπολιτεία, την ανοικτή και ελεύθερη αγορά. Η σύγχρονη δεξιά πιστεύει τόσο στον κοινωνικό όσο και στον ρυθμιστικό ρόλο του κράτους, στο πλαίσιο μιας κοινωνικής οικονομίας της αγοράς, αλλά θέτει όρια στην κρατική παρέμβαση απορρίπτοντας την υπερβολική φορολογία, την υπερβολική γραφειοκρατία και το κράτος επιχειρηματία. Η σύγχρονη δεξιά πιστεύει στην κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά τονίζει ταυτόχρονα την ατομική ευθύνη. Αποδίδει έμφαση στη δημόσια τάξη και την εθνική ασφάλεια, ως μέσα προάσπισης της ελευθερίας μας. Είναι ταυτισμένη με τον καλώς νοούμενο πατριωτισμό, αποδέχεται τις έννοιες του έθνους και της πατρίδας και σέβεται τους αγώνες που οδήγησαν στην ελευθερία τους. Στον χώρο της Ευρώπης η δημοκρατική δεξιά είναι επίσης ταυτισμένη με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Υπήρξε ο πολιτικός χώρος που θεμελίωσε την Ευρωπαϊκή Ένωση και που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να αποτελεί τον βασικό εκφραστή της ευρωπαϊκής ιδέας και του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Σε αυτό το πλαίσιο η σύγχρονη δεξιά πιστεύει στην οικονομική και κοινωνική πρόοδο, στην επιστημονική γνώση και στον ορθολογισμό, χωρίς καθόλου να αποδέχεται όμως ότι η πρόοδος έρχεται σε διάσταση με τις αξίες, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό μας.
Τα άκρα συναντώνται
Ποιες είναι σήμερα οι διαφορές της κεντροδεξιάς από τη δεξιά, και ποιες οι διαφορές της ακροδεξιάς από τη δεξιά;
Οι έννοιες της κεντροδεξιάς και της δημοκρατικής δεξιάς είναι περίπου ταυτόσημες. Είναι ίσως ζήτημα έμφασης. Από την άλλη θεωρώ πως υπάρχει χάσμα με την ακροδεξιά, επειδή ακριβώς η δημοκρατική δεξιά είναι εξ’ ορισμού μετριοπαθής και όχι ακραία. Αντιθέτως, το ύφος, η νοοτροπία και οι προσεγγίσεις της ακροδεξιάς την φέρνουν πιο κοντά στην ακροαριστερά παρά στη μετριοπαθή κεντροδεξιά και δεξιά. Ακροδεξιά και ακροαριστερά έχουν την ίδια απέχθεια στην αστική δημοκρατία, στην ελεύθερη αγορά και στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Προσέξτε, επίσης, πόσο όμοια είναι τα συνθήματα που υιοθετούν, είτε εναντίων των τραπεζών είτε εναντίων της επιστήμης είτε εναντίων αυτού που θεωρούν ως διεθνή τάξη. Δείτε τέλος την έμμεση ή άμεση ταύτιση τους με αυταρχικά καθεστώτα. Τα άκρα, χωρίς αμφιβολία, συναντώνται.
Η δεξιά άφησε χώρο
Γιατί ο Δυτικός Κόσμος τραβά όλο και δεξιότερα τα τελευταία χρόνια;
Αυτό που καταγράφεται είναι μία ροπή προς δυνάμεις της δημαγωγίας και του λαϊκισμού. Σε πλείστες περιπτώσεις είναι πράγματι δεξιόστροφος αυτός ο λαϊκισμός, αλλά το βασικό χαρακτηριστικό αυτών των δυνάμεων δεν είναι κάποια συγκροτημένη δεξιά ιδεολογία αλλά ο λαϊκισμός. Άστε που υπάρχουν και αριστερές εκφάνσεις όπως στη Γαλλία και προηγουμένως στην Ελλάδα. Γι’ αυτό συχνά προκύπτει και μια ιδεολογική σύγχυση όσον αφορά κάποιες πολιτικές επιλογές. Για παράδειγμα, η επιβολή δασμών εκ μέρους του Τράμπ δεν είναι δεξιά πολιτική. Η δεξιά πιστεύει στις ελεύθερες αγορές, στο ελεύθερο εμπόριο και στον ανταγωνισμό. Και σίγουρα όχι στον προστατευτισμό, που είναι αποτυχημένη αριστερή συνταγή. Παρ’ όλα αυτά ως εργαλείο δημαγωγίας φαίνεται να πουλά, τουλάχιστον μέχρι την ώρα που οι καταναλωτές -και στις δύο όχθες του Ατλαντικού - θα νιώσουν τις συνέπιες. Τώρα, με ρωτάτε για τους λόγους της ανόδου αυτών των δυνάμεων. Νομίζω είναι πολλοί και διάφοροι. Είναι από τη μία ο ρόλος των social media που αποτελούν πιο αποτελεσματικό εργαλείο στα χέρια των δημαγωγών, παρά στα χέρια σοβαρών πολιτικών που επιλέγουν την ουσία. Είναι, επίσης, οι δυσκολίες που προκάλεσε η οικονομική κρίση της περασμένης δεκαετίας, αλλά και οι πιέσεις της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης που τα τελευταία χρόνια έλαβε πρωτοφανείς διαστάσεις. Και είναι βεβαίως και μια αποτυχία των δυνάμεων της κεντροδεξιάς και της δημοκρατικής δεξιάς, που άφησαν πολιτικό χώρο τον οποίο σπεύδουν να καλύψουν οι δημαγωγοί και οι ακραίοι.
