Την ίδια ώρα που οι βουλευτές επιδίδονται σε μαραθώνιες συνεδρίες εξετάζοντας μία προς μία τις συνολικά 32 προτάσεις νόμου που κατατέθηκαν, ώστε να εκσυγχρονίσουν τους εκλογικούς νόμους μέχρι τον Μάιο και έναν χρόνο πριν από την προεκλογική των βουλευτικών εκλογών του 2026, σε ορισμένα σημεία το εγχείρημα φαίνεται να σκοντάφτει, όχι τόσο σε πολιτικούς σκοπέλους, αλλά στην ψηφιακή ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού, και συγκεκριμένα στο απαρχαιωμένο μηχανογραφικό σύστημα των Εκλογών που μετρά… 30 περίπου χρόνια ζωής, έχοντας προ πολλού φτάσει στα όριά του. Το όλο ζήτημα, το οποίο αυτό το διάστημα που γίνονται συζητήσεις στην Επιτροπή Εσωτερικών δημιουργεί πονοκέφαλο στην Υπηρεσία Εκλογών, σκαλώνει στο Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Η Υπηρεσία Εκλογών έχει καταγράψει τις αδυναμίες, έχοντας εδώ και καιρό αιτηθεί στο ΤΥΠ τη δημιουργία νέου συστήματος. Ακολούθησε σειρά συναντήσεων, όπου καθορίστηκαν οι προδιαγραφές, ωστόσο εκκρεμεί η απόφαση του Υφυπουργείου να βγει σε διαδικασία διαγωνισμού. Όπως διαφαίνεται, το συγκεκριμένο έργο δεν είναι στις προτεραιότητες του Υφυπουργείου, ενώ στο Υπουργείο Εσωτερικών έχει πλέον σχηματιστεί η βεβαιότητα ότι ένα νέο σύστημα δεν θα είναι έγκαιρα στη διάθεσή του, ώστε να αξιοποιηθεί στις βουλευτικές εκλογές.
Τρία παραδείγματα
Ενδεικτικά, το υφιστάμενο μηχανογραφικό σύστημα δεν μπορεί να υποστηρίξει τις τρεις προτάσεις νόμου που εισηγούνται την υιοθέτηση της οριζόντιας ψηφοφορίας στις βουλευτικές εκλογές (Θεοπέμπτου, Μουσιούττας, Ατταλίδου), τις δημοτικές εκλογές (Δ. Δημητρίου, Θεοπέμπτου, Ατταλίδου, Μουσιούττας) και τις ευρωεκλογές (Θεοπέμπτου, Ατταλίδου, Μουσιούττας), καθώς, σύμφωνα με τον έφορο Εκλογών, Μενέλαο Βασιλείου, απαιτείται εξειδικευμένο λογισμικό, για να μπορεί να εξάγει τα αποτελέσματα με βάση τις κλασματικές ψήφους.
Συγχρόνως, η απουσία νέου συστήματος εμποδίζει την «ανάγνωση» της αυξανόμενης αποχής των ψηφοφόρων. Η Υπηρεσία Εκλογών επιθυμεί να εφαρμόσει σχετική πρόταση νόμου, την οποία κατέθεσε τον Μάιο του 2022 στη Βουλή και συζητείται αυτό το διάστημα, ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρύσης Παντελίδης, ώστε ο γενικός έφορος Εκλογών να εξάγει και να δημοσιοποιεί στατιστική πληροφόρηση για όσους απέχουν, όπως η ηλικία, το φύλο και ο τόπος διαμονής (αστική περιοχή ή υπαίθρου). Πρόκειται για ένα εργαλείο, το οποίο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τα κόμματα, στην προσπάθεια τους να διαβάζουν σωστά τα μηνύματα από το εκλογικό σώμα. Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της πρότασης, είναι προφανές ότι είναι εφικτή με τη χρήση της τεχνολογίας, δηλαδή μέσω ενός λογισμικού, στο οποίο θα καταχωρούνται οι αριθμοί ταυτότητας όσων απείχαν, σε συνδυασμό με τα στοιχεία που είναι ήδη καταχωρημένα στο Αρχείο Πληθυσμού ή/και στον Εκλογικό Κατάλογο.
Πέρα από τα πιο πάνω, και η πρόταση νόμου της προέδρου της Βουλής Αννίτας Δημητρίου για άσκηση του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο στις ευρωεκλογές, κατά το πρότυπο χωρών στις οποίες εφαρμόζεται ήδη το εν λόγω σύστημα, δεν μπορεί να υποστηριχθεί χωρίς σύγχρονο μηχανογραφικό σύστημα, τονίζει ο κ. Μενελάου.
Και οι τρεις προτάσεις συζητήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, όπου το Υπουργείο Εσωτερικών ενημέρωσε τους βουλευτές για την αδυναμία που υπάρχει στον κρατικό μηχανισμό.
Ηλεκτρονικός κατάλογος
Αν έχεις στη διάθεσή σου ένα καλό μηχανογραφικό, σου δίνει τα εχέγγυα για να κάνεις σωστές διαδικασίες, σημείωσε ο έφορος Εκλογών. Όπως εξήγησε, το νέο σύστημα θα μπορούσε να βοηθήσει την Υπηρεσία σε θέματα οργανωτικής φύσεως, δηλαδή στο να γίνεται αυτόματη κατανομή των εκλογέων στα εκλογικά κέντρα και την ημέρα των εκλογών να μπορεί να χρησιμοποιείται ο ηλεκτρονικός κατάλογος εκλογέων, ώστε να δίνεται η ζωντανή ροή των αποτελεσμάτων.
Έξοδα υποψηφίων
Την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου μηχανογραφικού συστήματος εκλογών υπέδειξε στην Υπηρεσία Εκλογών και η Ελεγκτική Υπηρεσία σε ειδική έκθεση τον Ιανουάριο του 2024 με θέμα «Έλεγχος εκθέσεων εκλογικών εξόδων των υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές του 2023». Συγκεκριμένα, ζήτησε από την Υπηρεσία Εκλογών να επισπεύσει τις διαδικασίες για υλοποίηση της μηχανογράφησης της υποβολής των εκθέσεων των εκλογικών εξόδων των υποψηφίων. Λόγω της μη έγκαιρης ανταπόκρισης από το ΤΥΠ, το Υπουργείο Εσωτερικών προσπαθεί σήμερα να λύσει το θέμα εσωτερικά. Για μικρά έργα, όπως το συγκεκριμένο, συστάθηκε πρόσφατα στο Υπουργείο μία διεύθυνση πληροφορικής (3-4 άτομα), στην οποία αποτάθηκε η Υπηρεσία Εκλογών, για να εξετάσει τη δυνατότητα ετοιμασίας μηχανογραφικού για τα εκλογικά έξοδα των υποψηφίων.
Δαμιανού: Ολοκληρωμένη λύση στις Εκλογές του 2028
Ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Νικόδημος Δαμιανού, στον οποίο ο «Π» αποτάθηκε για να σχολιάσει το πρόβλημα, δήλωσε ότι έχει ζητήσει από το Υφυπουργείο να διερευνήσει το πού βρίσκεται η αναβάθμιση του συστήματος Εκλογών καθώς και το κοινό πλάνο ενεργειών του ΤΥΠ και της Υπηρεσίας Εκλογών, τόσο στρατηγικά όσο και ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 2026. «Όπως προκαταρκτικά ενημερώνομαι, η Υπηρεσία Εκλογών έχει όντως ήδη υποβάλει στο ΤΥΠ τις διάφορες απαιτήσεις που θα πρέπει να πληροί ένα νέο, σύγχρονο μηχανογραφικό σύστημα, χωρίς εντούτοις το ΤΥΠ να έχει ακόμα ξεκινήσει τη σχετική διαδικασία», είπε.
«Είναι γεγονός ότι το σύστημα των Εκλογών συγκαταλέγεται σε ένα μεγάλο αριθμό συστημάτων του δημοσίου που βασίζονται εν μέρει σε παρωχημένες τεχνολογικές υποδομές και δεν έχουν αντικατασταθεί από την αρχική τους υλοποίηση. Αυτό είναι ουσιαστικά αποτέλεσμα της κακής πρακτικής που επικρατούσε για δεκαετίες, όπου κρατικές υπηρεσίες, αποφάσιζαν και υλοποιούσαν συστήματα αποσπασματικά, χωρίς κεντρική διαχείριση και χωρίς αυτά να βασίζονται σε μία ολοκληρωμένη τεχνολογική αρχιτεκτονική ή μακροχρόνιο πλάνο υποστήριξης. Το πλαίσιο αυτό της επιλογής, έγκρισης και σχεδιασμού των συστημάτων έχει πλέον αλλάξει. Η κυβέρνηση ξεκίνησε μια μεγάλη προσπάθεια εκσυγχρονισμού της τεχνολογικής υποδομής του δημοσίου, που είναι όμως χρονοβόρα και ιδιαίτερα απαιτητική. Στόχος είναι όπως σταδιακά όλα τα συστήματα του δημοσίου αναβαθμιστούν ή αντικατασταθούν, στη βάση νέων τεχνολογιών, όπως τεχνολογίες cloud, καθώς και των αρχών της διαλειτουργικότητας και του λεγόμενου ‘‘ask-once, store-once’’. Σημειώνεται ότι το Υφυπουργείο διαχειρίζεται ήδη πέραν των 50 τέτοιων σημαντικών τεχνολογικών έργων. Όσον αφορά το σύστημα Εκλογών, στόχος πρέπει να είναι όπως μία ολοκληρωμένη λύση υλοποιηθεί για τη διενέργεια των Εκλογών του 2028», ανέφερε ο κ. Δαμιανού.
Στο μεσοδιάστημα, θα ζητήσει όπως, παράλληλα με τις ενέργειες για πλήρη αντικατάσταση του συστήματος, υλοποιηθούν αναβαθμίσεις στην υφιστάμενη υποδομή -στον βαθμό που αυτό είναι τεχνικά δυνατό-, για να εξυπηρετήσουν τις όποιες λειτουργικότητες είναι απαραίτητες είτε για την ομαλή διεξαγωγή των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών, είτε την εξαγωγή στατιστικών στοιχείων, είτε προς ικανοποίηση των επισημάνσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. «Αυτή είναι πρακτική που ακολουθούμε και σε άλλες περιπτώσεις, μέχρι να είναι εφικτή η πλήρης αντικατάσταση του εκάστοτε συστήματος. Αυτό έγινε και όσον αφορά τις εκλογές του Ιουνίου 2024, όπου το υφιστάμενο σύστημα, έτυχε μιας σημαντικής τέτοιας αναβάθμισης και υποστήριξε χωρίς προβλήματα μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία, με 8 παράλληλες εκλογικές αναμετρήσεις», σημείωσε ο υφυπουργός.
