Η Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα για το Κυπριακό Μαρία Άνχελα Ολγκίν και οι συνεργάτες της ελπίζουν πως, με την επάνοδο της αρχές Ιουλίου, θα έχουν ενώπιόν τους τη ρεαλιστική αποτύπωση της βούλησης των πλευρών σε σχέση με την αποδοχή των μίνιμουμ που αφορούν την παρούσα φάση της. Είναι πασιφανές ότι οι επαφές της Ολγκίν κατά τη διάρκεια των προηγούμενων εβδομάδων δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα ούτε σε εκείνα τα βασικά στα οποία στηριζόταν για να κωδικοποιήσει τους στόχους της. Εν ολίγοις, η απεσταλμένη του ΓΓ εμφανίστηκε στη Λευκωσία ελπίζοντας πως: Θα ήταν σε θέση με τη βοήθεια των πλευρών να χαράξει ένα θετικό πλαίσιο ώστε να δικαιολογηθεί επί του πρακτέου μια νέα άτυπη πενταμερής ως συνέχεια της προηγούμενης του περασμένου Μαρτίου. Επίσης θα είχε στα χέρια της έστω και το μίνιμουμ αυτής της προσπάθειας κυρίως με την επίτευξη συμφωνίας σε ορισμένα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στη βάση των εντολών που έδωσε στις πλευρές ο Αντόνιο Γκουτέρες από τη Γενεύη, όταν επιχείρησε να κρατήσει τη διαδικασία εν ζωή.
Δυσφορία και για τους δύο
Η Προσωπική Απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα δεν έκρυψε την απογοήτευσή της από τις επαφές της στη Λευκωσία. Δημοσίως εμφανίστηκε να ελπίζει ότι θα υπάρξει κάποια πρόοδος ώς τον Ιούλιο που είναι προγραμματισμένη η πενταμερής αλλά στην πραγματικότητα αντιμετώπισε μια ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη σε σχέση με την έλλειψη εμπιστοσύνης των πλευρών. Δεν έκρυψε δε στις επαφές της εκτός Κύπρου τη δυσφορία της από την αρνητική στάση των πλευρών, την εκτός ορίων αντίδραση του Ερσίν Τατάρ για το δημιουργηθέν ζήτημα των σφετεριστών των ελληνοκυπριακών περιουσιών, πέραν βεβαίως του αφηγήματός του για τα δύο κράτη.
Ταυτοχρόνως η Προσωπική Απεσταλμένη του ΓΓ έστειλε το μήνυμα ότι δεν κατανοεί τη στάση του Νίκου Χριστοδουλίδη, ειδικά σε αυτή τη χρονική συγκυρία, να αναδείξει το θέμα του σφετεριστών, μετά από τόσες δεκαετίες, τη στιγμή που επιχειρείται μια νέα προσπάθεια στο πρόβλημα, ενώ δεν δίστασε να χαρακτηρίσει την απόφαση αυτή ως αχρείαστη. Ταυτοχρόνως, δεν έκρυψε την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι ο Χριστοδουλίδης δεν συντάσσεται με την ανάγκη, έστω και μικρής εμβέλειας, διάνοιξης ενός ή δύο οδοφραγμάτων. Μια κίνηση η οποία μπορεί να δημιουργήσει εκ νέου ένα θετικό κλίμα στο φόντο της ευρύτερης δυσφορίας που επικρατεί ένθεν-κακείθεν της Πράσινης Γραμμής. Μάλιστα τη στάση Χριστοδουλίδη, όπως πληροφορείται ο «Π», δεν μπορεί να ερμηνεύσει ούτε η ελληνική κυβέρνηση.
Όπως διαφαίνεται εκ των πραγμάτων, η Μαρία Ανχελα Ολγκίν και οι συνεργάτες της, όπως είναι ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα στη Λευκωσία, Κόλιν Στιούαρτ, ο οποίος, όπως πληροφορείται ο «Π», ολοκληρώνει τη θητεία του στη Λευκωσία στις 7 Αυγούστου, αφού συνταξιοδοτείται, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι εκείνο που επείγει είναι να βρεθεί η χρυσή τομή και να συμφωνηθεί η διάνοιξη οδοφραγμάτων, από τη μια, ώστε να σωθεί η προοπτική της πενταμερούς, από την άλλη.
Η πρόταση
Με βάση τις πληροφορίες που διαθέτει ο «Π» και σε αυτό εστιάζονται οι προσπάθειες των επόμενων ημερών, η διάνοιξη ορισμένων οδοφραγμάτων θεωρείται ως η πιο λογική τη δεδομένη στιγμή εξέλιξη, η οποία μπορεί να κρατήσει στη ζωή την όλη διαδικασία. Αν και δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι η διαδικασία του Ιουλίου με τη δεύτερη πενταμερή μπορεί να σωθεί, ωστόσο υποστηρίζεται πως αν υφίσταται κάτι, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει θετικά, αυτό είναι η εξαγγελία συμφωνίας, έστω και μικρής εμβέλειας, για τα οδοφράγματα.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές οι οποίες μίλησαν στον «Π», τις τελευταίες ώρες εξελίσσεται ένα τεράστιο παρασκήνιο από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών ώστε να υπάρξει συμφωνία:
• Στη διάνοιξη του οδοφράγματος της Μιας Μηλιάς. Στη συμφωνία συνδυαστικά ενσωματώνονται:
• πρόταση για διάνοιξη του περάσματος από το Άρσος προς την Πύλα αλλά και της διάνοιξης του περάσματος από την Αθηένου προς το Πυρόι. Σημειώνεται ότι τα δύο περάσματα είναι νεκρή ζώνη και αυτό ενισχύει την αμοιβαιότητα την οποία συνεχώς θέτει και θυμίζει η ελληνοκυπριακή πλευρά.
• Η πρόταση αυτή, σύμφωνα με τις ίδιες διπλωματικές πηγές, μπορεί να εξελιχθεί σε Win Win, θα είναι δηλαδή με την αποδοχή της ωφέλιμη και για τις δύο πλευρές.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε αυτή την πρόταση έχει εστιασθεί αποκλειστικά η προσπάθεια των ΗΕ η οποία θεωρείται ως το σημείο αναφοράς για αλλαγή, έστω και μερικώς, του αρνητικού κλίματος που σήμερα επικρατεί
Το τέλος;
Επί της ουσίας, η πρόταση αυτή θεωρείται από τα ΗΕ ότι αποτελεί μια τελευταία έκκληση προς τις πλευρές ώστε να δικαιολογηθεί μια νέα προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα ο οποίος χρειάζεται κάποια συμφωνία των πλευρών επί των οδοφραγμάτων ως μέρος των ΜΟΕ, για να στηρίξει τη συνέχεια της διαδικασίας. Εν ολίγοις, τα μηνύματα είναι σαφή:
• Αν οι δύο πλευρές δεν είναι σε θέση να καταλήξουν σε έναν συμβιβασμό για διάνοιξη ορισμένων οδοφραγμάτων, τότε, προφανώς, δεν υπάρχει τον Ιούλιο αντικείμενο για νέα πενταμερή συνάντηση.
Όπως δηλώθηκε στον «Π», χωρίς μια μικρή πρόοδο, η οποία να αναδεικνύει ένα θετικό πρόσημο των πλευρών, η τάση είναι πως δεν θα θεωρηθεί χρήσιμη μια νέα πενταμερής. Με αγεφύρωτες διαφορές στα ουσιαστικά ζητήματα αλλά και με τις ενδείξεις ότι δεν υπάρχει καν επικοινωνία στα επιμέρους και στα θέματα χαμηλής πολιτικής, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η όποια κίνηση στο Κυπριακό να επαναληφθεί μετά τον Οκτώβριο, δηλαδή μετά την εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη.
Πάντως, όπως σημείωναν στον «Π» διπλωματικές πηγές, το σχήμα εντός του οποίου θα συνεχίσει η πρωτοβουλία είναι πολύ επιγραμματικό αλλά καλύπτει και τις δύο πλευρές. Ευελπιστούν δε πως οι πλευρές δεν θα ήθελαν με τίποτε τη δεδομένη στιγμή να αφεθεί η παραμικρή υπόνοια ότι θα φέρουν μονομερώς την ευθύνη για ένα πιθανό τέλμα.
Δημοσκοπήσεις και απογοήτευση
Πολύ απογοητευτικά είναι τα αποτελέσματα έρευνας την οποία διεξάγουν κάθε χρόνο τα Ηνωμένα Έθνη αναφορικά με τις τάσεις των κοινοτήτων για τη μορφή λύσης στο Κυπριακό. Στην τελευταία μέτρηση της κοινής γνώμης για πρώτη φορά με ποσοστό που φθάνει το 60% καταγράφεται η τάση για στήριξη δύο κρατών στην Κύπρο εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Βεβαίως, με βάση τις διάφορες επιλογές που αποτυπώνονται στη μέτρηση αφού μπορεί να επιλεγεί και δεύτερη επιλογή, η λύση ομοσπονδίας κινείται λίγο πιο πάνω από το 50%. Σημειώνεται δε πως στην ελληνοκυπριακή κοινότητα ένα ποσοστό κοντά στο 50% προκρίνει λύση ενιαίου κράτους, πιο ψηλά και από τη λύση ομοσπονδίας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού: «Το αποτέλεσμα αυτής της μέτρησης για πρώτη φορά μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι βρισκόμαστε στο τέλος του δρόμου, με όλες τις απρόβλεπτες συνέπειες». Εν ολίγοις τα περιθώρια στενεύουν και ίσως τα Ηνωμένα Έθνη να επιχειρήσουν να διατηρήσουν εν ζωή μια ακόμη τελευταία προσπάθεια στο Κυπριακό.
