Με το πρόβλημα των διακοπών στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος ήρθαμε αντιμέτωποι και αυτό το καλοκαίρι λόγω της αδράνειας της σημερινής κυβέρνησης, η οποία ανέλαβε την 1η Μαρτίου του 2023 και μέχρι σήμερα δεν έχει κάνει τα σωστά βήματα για την επίλυση του ενεργειακού προβλήματος της Κύπρου. Η έλευση του φυσικού αερίου το 2026, όπως υποσχέθηκε ο υπουργός Ενέργειας, μετατίθεται τελικά για το 2029. Η εισαγωγή και η εγκατάσταση μπαταριών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας είναι ακόμη στα χαρτιά, ενώ δεν υπήρξε αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου και των υποδομών της ΑΗΚ, με την κυβέρνηση να μην έχει ακόμη αποφασίσει εάν όντως θέλει να υλοποιηθεί το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα και το Ισραήλ.
Η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη κληρονόμησε τα προβλήματα στον ενεργειακό τομέα που δημιούργησε η έλλειψη μακροπρόθεσμων στρατηγικών σχεδιασμών στον τομέα της ενέργειας και η συνεχής ανατροπή των ενεργειακών πλάνων και των χρονοδιαγραμμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε επειδή άλλαζε η κυβέρνηση είτε επειδή δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί με επιτυχία ένα μεγάλο ενεργειακό έργο.
Ωστόσο, πέρασαν τριάντα μήνες από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη και ακόμη δεν εκπονήθηκε κανένας μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός που θα λαμβάνει υπόψη την κλιματική αλλαγή και θα δεσμεύει το κυπριακό κράτος προς κάποια κατεύθυνση και σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα. Για να προχωρήσουν οι σχεδιασμοί χρειάζεται να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις σε ανώτατο επίπεδο και, όπως αποδεικνύεται για άλλη μία φορά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας φοβάται να σπάσει αβγά και να συγκρουστεί με ιδιωτικά συμφέροντα εκεί και όπου χρειάζεται, με αποτέλεσμα σήμερα να βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν, με οριακή επάρκεια ρεύματος και εκ περιτροπής περικοπές εν μέσω καύσωνα και τουριστικής περιόδου.
Πολιτικές αποφάσεις
Ο ειδικός σε θέματα ενέργειας Χαράλαμπος Έλληνας δήλωσε στον «Π» ότι υπάρχουν ευθύνες σε όλες τις κυβερνήσεις για το πρόβλημα της επάρκειας. «Ποτέ», τόνισε, «δεν είχαμε μακροχρόνιους σχεδιασμούς και η κλιματική αλλαγή δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα τα οποία δεν λαμβάνουμε υπόψη». Πρόσθεσε δε ότι φτάσαμε στο σημείο να γνωρίζουμε ποια είναι τα προβλήματα και τι απαιτείται να γίνει, ωστόσο δεν λαμβάνονται πολιτικές αποφάσεις και δεν γίνονται κινήσεις από την κυβέρνηση. Για παράδειγμα, είπε, γνωρίζαμε εδώ και χρόνια ότι έπρεπε να εισάγουμε φυσικό αέριο και σήμερα υπάρχουν μονάδες της ΑΗΚ και του ιδιωτικού τομέα (PEC) οι οποίες δεν λειτουργούν επειδή χρειάζονται φυσικό αέριο.
Επεσήμανε δε ότι η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη κληρονόμησε προβλήματα στον τομέα της ενέργειας, λέγοντας ωστόσο ότι οι προεδρικές εκλογές ήταν το 2023. «Πέρασαν σχεδόν 2,5 χρόνια και ακόμη υφίσταται το πρόβλημα», τόνισε. «Δεν μπορούμε», σημείωσε, «να κατηγορούμε μόνο την προηγούμενη κυβέρνηση». Και αυτή η κυβέρνηση έχει ευθύνες, υποστήριξε, διότι γνώριζε το πρόβλημα και τι έπρεπε να γίνει αλλά δεν κατάφερε να δώσει λύσεις. Έφερε ως παράδειγμα το Τερματικό στο Βασιλικό, λέγοντας ότι το κράτος παρέλαβε το πλοίο «Προμηθέας» πριν έναν σχεδόν χρόνο και ωστόσο το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί, τη στιγμή που η προβλήτα σχεδόν έχει κατασκευαστεί.
Φυσικό αέριο
Ο κ. Έλληνας σημείωσε τις συνεχείς αναβολές στα χρονοδιαγράμματα για την έλευση του φυσικού αερίου στην Κύπρο, λέγοντας ότι τελικά θα έρθει το 2029 και όχι αρχές του 2026, όπως υποσχέθηκε ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου. Εάν ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, τόνισε, δεν καταφέρει να φέρει το φυσικό αέριο πριν τις επόμενες προεδρικές εκλογές, τότε, θα πρέπει να απολογηθεί στον κυπριακό λαό.
Συμπλήρωσε δε ότι η γαλλική Technip, που είναι ο νέος σύμβουλος της ΕΤΥΦΑ, δήλωσε για το Τερματικό του Βασιλικού ότι θα πρέπει να τα μελετήσει όλα από την αρχή, να εντοπίσει τα προβλήματα και να κάνει νέες μελέτες για να προβεί σε τελικές εισηγήσεις ώστε να γίνουν νέοι σχεδιασμοί για προκήρυξη προσφορών. Ακολούθως εξέφρασε σοβαρούς προβληματισμούς για την ικανότητα του κράτους να προχωρεί σε διαγωνισμούς, λέγοντας ότι σε κανένα μεγάλο έργο δεν γίνεται σωστά η προκήρυξη προσφορών με αποτέλεσμα να καταλήγουμε στα δικαστήρια και σε αναβολές. Ερωτηθείς γιατί αποτυγχάνουν οι διαγωνισμοί για αυτά τα έργα, ο κ. Έλληνας είπε ότι σχεδιάζονται με λανθασμένο τρόπο επειδή δεν υπάρχουν οι ειδικοί και οι τεχνοκράτες στο κυπριακό κράτος που θα πάρουν τις σωστές αποφάσεις.
Καλώδιο
Ο δρ Χαράλαμπος Έλληνας επεσήμανε και την έλλειψη καλωδίου, λέγοντας ότι, αν υπήρχε αυτή τη στιγμή, θα μπορούσαμε να εισάγουμε ηλεκτρική ενέργεια για αναπλήρωση του κενού. Πρόσθεσε ότι δεν είναι μόνο τα γεωπολιτικά προβλήματα αλλά και διφορούμενη στάση της κυβέρνησης, αφού ο υπουργός Οικονομικών τάσσεται κατά του έργου, ο υπουργός Ενέργειας υπέρ και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σιωπά. Επεσήμανε μάλιστα τα προβλήματα που δημιουργεί η διφορούμενη στάση της κυβέρνησης, λέγοντας ότι υπάρχει πρόβλημα με την εξεύρεση επενδυτών και μετόχων διότι η Κύπρος δεν ξέρει τι θέλει.
ΑΟΖ
Σε ό,τι αφορά την κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) ο κ. Έλληνας είπε ότι αυτό είναι θέμα των εταιρειών και πρέπει η Κύπρος να συνεργαστεί και να διευκολύνει τις προσπάθειες ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις στους σχεδιασμούς. Έφερε ως παράδειγμα τη Chevron στο οικόπεδο Αφροδίτη, λέγοντας ότι η κυβέρνηση προσπάθησε να εμποδίσει την εταιρεία πριν δύο χρόνια, απορρίπτοντας το σχέδιο της Chevron με την απαίτηση να κατασκευαστεί πλατφόρμα πάνω από το κοίτασμα.
Έκανε λόγο για κακό χειρισμό της κυβέρνησης, λέγοντας ότι το είδε μόνο από τεχνικής πλευράς και όχι συνολικά, αφήνοντας εκτός την οικονομική και την πολιτική πλευρά του θέματος. Εξέφρασε δε την εκτίμηση ότι η Chevron θα ενημερώσει την κυβέρνηση ότι αυτό που ζητά δεν είναι οικονομικά βιώσιμο και πως θα επιστρέψει στους αρχικούς σχεδιασμούς. Αυτές οι ενέργειες της κυβέρνησης, όπως είπε, προκαλούν μεγάλη καθυστέρηση, επισημαίνοντας δήλωση της εταιρείας NewMed (που είναι συνέταιρος στην κοινοπραξία της Chevron στο «Αφροδίτη»), η οποία είπε ότι δεν θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν το έργο πριν το 2031. Συνεπώς, τόνισε, αν στο τέλος του έτους μας ενημερώσουν ότι δεν είναι βιώσιμο αυτό που ζητάμε, τότε, θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση.
ΑΠΕ και μπαταρίες
Για το θέμα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), ο κ. Έλληνας είπε ότι «στην Κύπρο δημιουργήθηκαν μονοπώλια τα οποία έχουν τεράστια κέρδη και κανένας δεν ασχολείται». Σημείωσε ότι κοστίζει 5-7 σεντ η κιλοβατώρα και πουλάνε 25-30 σεντ. «Συγκριτικά», υποστήριξε, «η Κύπρος είναι η δεύτερη πιο ακριβή χώρα στην Ευρώπη σε τιμή ηλεκτρισμού με βάση τους μισθούς». Τόνισε δε ότι οδηγούμαστε σε άνοιγμα της Ανταγωνιστικής Αγοράς Ηλεκτρισμού με ένα μοντέλο το οποίο θα διαιωνίσει αυτό το πρόβλημα.
Ακολούθως αναφέρθηκε στο πρόβλημα με τις μπαταρίες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας λέγοντας ότι γνωρίζαμε για χρόνια το πρόβλημα και δεν κάναμε τα σωστά βήματα. «Ίσως τα κάνουμε τώρα αλλά δεν ξέρουμε αν θα είναι τα σωστά βήματα», είπε.
Πρόβλημα αναβλητικότητας εντοπίζει ο κ. Έλληνας και στο θέμα του δικτύου, λέγοντας ότι «είναι πανάρχαιο και το γνωρίζουμε αλλά δεν κάναμε τίποτα». Έκανε δε λόγο για πολιτικές αποφάσεις που δεν λαμβάνονται, προσθέτοντας ότι «αυτές τις αποφάσεις είναι η κυβέρνηση που πρέπει να τις πάρει και αν δεν μπορεί, τότε, θα πρέπει να τα δώσει στον ιδιωτικό τομέα». Υποστήριξε επίσης ότι υπήρχαν τα χρήματα στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την αγορά μπαταριών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και αναβάθμισης του δικτύου αλλά δεν αντλήθηκαν.
Ο κ. Έλληνας αναφέρθηκε στο πρόβλημα με τις απαρχαιωμένες μονάδες της Δεκέλειας που έχουν πολύ χαμηλή απόδοση και παράγουν ρύπους, που στοιχίζουν πάρα πολλά χρήματα στον φορολογούμενο πολίτη. Επεσήμανε, ωστόσο, ότι αυτά τα γνωρίζουμε για πάρα πολλά χρόνια, λέγοντας ότι δεν αξιοποιούνται σωστά τα χρήματα που επιστρέφουν στην Κύπρο από τους ρύπους για αναβάθμιση των μονάδων.
