Η Μέση Ανατολή στις φλόγες και τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις αλλά και οι αγορές σε «σιέστα»; Τελικά, ούτε ο πόλεμος Ιράν και Ισραήλ είναι αρκετά συστημικός για να παγώσει τα νέα περιττά έξοδα του κράτους; Μόνο «νευρικότητα» οι σημαντικοί δείκτες του χρηματιστηρίου και μικροσκαμπανεβάσματα ο χρυσός; Ή μήπως πρόκειται για πλασματική εικόνα και αυτό που κοστολογεί το ρίσκο είναι το πετρέλαιο, με το Brent να καταγράφει αύξηση περίπου 15% καθώς από τα 63 δολάρια το βαρέλι στις αρχές του Ιούνη, έφτασε στα 77 δολάρια την Παρασκευή το πρωί. Σημαντική αύξηση μέσα στον μήνα αλλά ακόμη και το πετρέλαιο στις αρχές του χρόνου στα 81 δολάρια το βαρέλι και τότε δεν είχαμε πόλεμο.
Αυτό γιατί τα Στενά του Ορμούζ δεν έχουν κλείσει από το Ιράν ή κάποιο ατύχημα, το Ισραήλ μπορεί να κτύπησε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις αλλά παραμένουν ανέπαφες οι εγκαταστάσεις εξόρυξης φυσικού αερίου και πετρελαίου. Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ, αν και φλερτάρουν όλο και πιο έντονα με την ιδέα να μπουν στον πόλεμο στο πλευρό του Ισραήλ, ακόμη μένουν εκτός. Εκτός παραμένουν και η Μόσχα και το Πεκίνο που για την ώρα κρατούν αποστάσεις ασφαλείας. Βέβαια, οτιδήποτε από αυτά τα σενάρια πραγματοποιηθεί, τα χρηματιστήρια και η ανθρωπότητα θα ξυπνήσουν απότομα.
Αναλυτές τις RBC Capital markets LLC, εκτιμούν πως η ζημιά στη Wall Street, θα φτάσει στο 20% αν τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή τελικά οδηγήσουν σε αύξηση της τιμής του πετρελαίου και κατά συνέπεια σε αύξηση του πληθωρισμού. Μια ζημιά ανάλογη με αυτή που προκάλεσε ο Ντόναλντ Τραμπ με την εξαγγελία των δασμών και τον εμπορικό πόλεμο που ακολούθησε πρωτίστως με την Κίνα στις 2 Απριλίου. Οπόταν ναι, η νευρικότητα που καταγράφουν οι δείκτες όπως ο S&P 500 με τα απότομα μικροσκαμπανεβάσματα έχουν δυναμικές που μπορούν να κάνουν ζημιά. Με άλλα λόγια, η εικόνα της σχετικής σταθερότητας που καταγράφουν οι δείκτες θα ανατραπεί αν η σύρραξη στη Μέση Ανατολή, πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις.
Διαστάσεις που πέρα από το ανθρωπιστικό, θα περάσουν στα χρηματιστήρια και από εκεί και στην πραγματική οικονομία. Δηλαδή στις τσέπες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Και αυτά, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη το επιπρόσθετο κόστος που μπορεί να πληρώσει η Κύπρος ως κράτος της Μέσης Ανατολής από πιθανές ακυρώσεις στον τουρισμό και αναβολή επενδύσεων. Για να μην αναφερθούμε σε σενάρια τρόμου που φτάνουν μέχρι και τη χρήση πυρηνικών όπλων. Ωστόσο, η Κύπρος δεν είναι μόνο Μέση Ανατολή, είναι και ΕΕ.
Αύξηση του πληθωρισμού από το πετρέλαιο και πάνε περίπατο οι μειώσεις των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ); Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση σε αυτό. Αλλά, ήδη έχει πατήσει τα φρένα στο 2% στο βασικό επιτόκιο η Φρανκφούρτη και οι αξιωματούχοι της έχουν επαναλάβει αρκετές φορές πως δεν είναι στους όρους εντολής της τράπεζας η οικονομική ανάπτυξη, αλλά η σταθερότητα στις τιμές. Όπως όλο και περισσότεροι αξιωματούχοι της ΕΚΤ, αφήνουν να νοηθεί ξεκάθαρα πως παρά την αναιμική ανάπτυξη που καταγράφουν σημαντικά κράτη της ευρωζώνης, δεν τους απασχολεί ιδιαίτερα. Πως πιστεύουν ότι η χαμηλή ανεργία και τα υψηλά εισοδήματα που καταγράφουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με τις επενδύσεις σε υποδομές και άμυνα, θα κρατήσουν τη φλόγα της οικονομίας αναμμένη χωρίς περαιτέρω μείωση των επιτοκίων. Ας ελπίσουμε πως δεν θα χρειαστεί να τα αυξήσουν αν στις τιμές του πετρελαίου έρθουν να προστεθούν και οι αυξήσεις στις τιμές από τους αμερικανικούς ή κινεζικούς δασμούς.
Είναι γι' αυτό που σήμερα πρέπει να σκεφτεί το κράτος, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά πού πάνε τα λεφτά και να ξαναδούν τις εξοικονομήσεις τους. Να σκεφτούν αν είναι πραγματικά τώρα η ώρα να κάνουν μεγάλες εκταμιεύσεις και πώς διασφαλίζουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Το μορατόριουμ των δύο εβδομάδων που έδωσε ο Ντόναλντ Τραμπ για να επέμβουν οι ΗΠΑ, είναι ο πολύτιμος χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας για να κάνουμε τις δικές μας προετοιμασίες. Δεν είναι η ώρα για σπατάλες και άστοχα έξοδα και νομίζω πως τόσο το κράτος, όσο και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά γνωρίζουν ποια είναι αυτά. Ας δείξουμε σύνεση λοιπόν για τουλάχιστον δύο εβδομάδες.
