Γράφει ο Στίστιρος
Στην Κύπρο λείπει μια γενικότερη ματιά πάνω σε θέματα δημόσιου συμφέροντος. Ακόμα και για στρατηγικής σημασίας πράγματα δεν ενεργούμε προληπτικά, όσο χρόνο και να διαθέτουμε. Περιμένουμε μέχρι μια πτυχή του προβλήματος να φτάσει στο απροχώρητο, για να αναγκαστούμε σπασμωδικά να λύσουμε μόνο κάποια στοιχεία του προβλήματος. Η φράση που χαρακτηρίζει αυτήν την κυπριακή πρακτική είναι η «ώς πάρατζει» και διαφέρει πολύ από αυτό που θα έλεγαν στο εξωτερικό σαν «duct tape solution», η οποία φράση χαρακτηρίζει ένα μεταβατικό στάδιο προς το «permanent solution». Το «ώς πάρατζει» παραπέμπει σε ένα άγνωστο μέλλον όπου κάποιοι άλλοι υπεύθυνοι θα κληθούν να αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόβλημα, όταν πια οι τωρινοί πρωταγωνιστές θα είναι μακριά. Και πού ξέρεις; Μπορεί π.χ. τότε το «κόμμα μας» να είναι αντιπολίτευση, και είναι μοναδική ευκαιρία να λέμε ότι οι «τωρινοί» δεν ξέρουν τι κάνουν, ενώ «αν εμείς, θα θα θα….».
Κάπως έτσι λοιπόν ερχόμαστε στο θέμα «γυναικεία στράτευση». Πολλοί έχουν διαφορετικά συναισθήματα για το θέμα και είναι όλα σεβαστά. Σε αυτό το κείμενο δεν θα μιλήσουμε για συναισθήματα και πολιτικές απόψεις όμως. Θα προσπαθήσουμε να δείξουμε την ανεπάρκεια όλων των φορέων να αντιμετωπίσουν ένα θέμα τεχνοκρατικά, δίκαια και με τρόπο που να δίνει ολιστική λύση και σε αρκετά άλλα προβλήματα.
Η μόνιμα μυωπική μας προσέγγιση
Το σωτήριο έτος 2016, η κυβέρνηση Αναστασιάδη αποφασίζει να εφαρμόσει τη μείωση της θητείας από 26 σε 14 μήνες και την πρόσληψη 3.000 συμβασιούχων οπλιτών (ΣΥΟΠ). Σκοπός δεν ήταν μόνο να ικανοποιήσει ένα πάγιο αίτημα μεγάλης μερίδας ψηφοφόρων αλλά και να εξαφανίσει αμέσως 3.000 ανέργους, κάνοντας τους δείκτες ανεργίας να «βελτιώνονται» μετά από χρόνια. Η κίνηση αυτή δεν έλαβε υπόψη:
- Ποια θα είναι η φυσική επαγγελματική εξέλιξη αυτών των ΣΥΟΠ.
- Πώς θα συνδυαστεί με τον (όλο και πιο) μειωμένο αριθμό των συμβασιούχων ΕΠΥ λοχίων.
- Πώς θα ευθυγραμμιστούν οι κλίμακες με αυτές των ΕΠΥ και των γυναικών εθελοντριών αξιωματικών (τις γνωστές «μον/λοχίνες»).
Κλασική περίπτωση «ως πάρατζει»! Οι ΣΥΟΠ όντως έδωσαν λύσεις σε κάποια θέματα, φέρνοντας επαγγελματισμό στο επίπεδο του στρατιώτη για πρώτη φορά. Αλλά η προβληματική υλοποίηση γέννησε και ένα κάρο προβλήματα όπως:
- Οι ΣΥΟΠ έχουν υπερφορτωθεί καθήκοντα λοχίων και ανθυπολοχαγών την ώρα που πιάνουν λίγο πάνω από τον κατώτατο μισθό.
- Η ΕΦ έχει ξοδέψει εκατομμύρια σε εκπαίδευση στελεχών που φεύγουν με την 1η ευκαιρία… και μερικές φορές δεν τους καλεί και για έφεδρους στους τομείς που τους εκπαίδευσε!
- Υπάρχει μειωμένο ενδιαφέρον και έλλειψη κινήτρων. Για παράδειγμα η αρχική υπόσχεση για δυνατότητα σπουδών και εργοδότησης καταργήθηκε από τον 1ο χρόνο μόλις η ΕΦ κατάλαβε τα κενά επάνδρωσης σε κάθε εξεταστική περίοδο.
Οι γυναίκες μπορούν, φτάνει να πληρώνονται!
Μετά την 1η σειρά 3.000 προσλήψεων, και όπως αναμενόταν, κάποιοι ΣΥΟΠ αποφάσισαν να εγκαταλείψουν. Έπρεπε λοιπόν να ανοιχτεί και μια 2η σειρά για να καλυφθεί το κενό των 200-300 ατόμων. Το γραφείο της επιτρόπου Ισότητας των Φύλων λοιπόν, υποστήριξε ότι είναι άδικο να προσληφθούν μόνο άνδρες και ότι η εργοδότηση γυναικών θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την ισότητα των φύλων στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Τώρα κάποιοι από εμάς αναρωτηθήκαμε γιατί οι γυναίκες είναι μόνο για εργοδότηση αλλά όχι για θητεία; Γιατί μόνο 100 κοπέλες και όχι 1.500 στο σύνολο των 3.000; Η επίτροπος είναι «μερικής» Ισότητας των Φύλων;
Η ελλιπώς τεκμηριωμένη κίνηση από το γραφείο της επιτρόπου, έριξε παραπάνω νερό στον μύλο αυτών που πιστεύουν ότι οι γυναίκες δεν είναι ίσες. Και κυρίως ότι οι Κύπριες γυναίκες δεν δικαιούνται να μιλούν για ισότητα, γιατί το κάνουν μόνο για συμφέρον. Στις άλλες χώρες μπορούν, στην Κύπρο όχι….
Προσωπικά δεν συμμερίζομαι αυτή την άποψη γιατί έχω δει τι πραγματική επανάσταση έχουν φέρει στην ΕΦ οι γυναίκες ΣΥΟΠ. Έχοντας πολύ παραπάνω ποσοστό ατόμων με πτυχίο και μεταπτυχιακό από τους άνδρες συναδέρφους τους (ιδίως στις πρώτες σειρές), έσπασαν στερεότυπα, πήραν πρωτοβουλίες, κέρδισαν τον σεβασμό από πολλούς. Δημιουργήθηκε μια πραγματική ευκαιρία για να ζητήσουμε την πλήρη ισότητα σε όλα τα επίπεδα, αλλά το γραφείο της επιτρόπου βολεύτηκε σε αυτή τη στραβή εικόνα ισότητας. Προσωπικά δεν έχω δει μέλη του γραφείου της επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, ή βουλεύτριες της Επιτροπής Άμυνας ή την ΠΟΓΟ (που τώρα φωνάζει) να μπουν μες τις μονάδες που υπηρετούν οι γυναίκες αυτές και να ρωτήσουν γιατί καμιά ΣΥΟΠ γυναίκα δεν είναι διμοιρίτης τη στιγμή που άνδρες επόμενων σειρών είναι;
Οι γυναίκες δεν έπρεπε να ζητάνε ψίχουλα εικονικού σεβασμού. Τα δύο φύλα έπρεπε να έχουν από 50% όλων των δημόσιων θέσεων, είτε μιλάμε για κυβερνητικές, βουλευτικές, αστυνομικές, παιδαγωγικές, στρατιωτικές κ.ο.κ.
Στη Ρουάντα αυτό υπάρχει με νόμο ότι τουλάχιστον 50% των δημοσίων θέσεων, πρέπει να είναι γυναίκες. Και επειδή η λέξη κλειδί είναι «τουλάχιστον», είναι η χώρα με την υψηλότερη εκπροσώπηση γυναικών στο Κοινοβούλιο με 61,3%. Απλώς συγκρίνεται με το αντίστοιχο 14,3% της Κύπρου.
Τελικά γιατί όλος αυτός ο σαματάς; Τρεις οπτικές γωνίες σκέψης.
Προσωπικά είμαι απαισιόδοξος, και καχύποπτος για την πρόθεση του νομοθέτη. Πιστεύω ότι το νομοσχέδιο για την εθελοντική στράτευση των γυναικών είναι ένας τρόπος να εμποδίσουν τις γυναίκες από τον στρατό, και εξηγούμαι.
Για όσους από εμάς είμαστε κοντά στην ΕΦ, βλέπουμε πόσο σημαντικοί έχουν καταντήσει οι ΣΥΟΠ. Από απλές σκοπιές σαν στρατιώτες μέχρι καθήκοντα που έχει μόνιμος ανθυπολοχαγός, οι ΣΥΟΠ τα κάνουν όλα με σχεδόν κατώτατο μισθό. Με την ανεργία χαμηλή και το σχέδιο επαγγελματικής ανέλιξης των ΣΥΟΠ στα αζήτητα, οι τελευταίες σειρές δεν προσελκύουν ανταγωνιστικά άτομα. Τέλος οι στρατεύσιμοι, λόγω της μείωσης στους 14 μήνες, δεν είναι αξιόμαχοι έφεδροι σε μονάδες κρίσιμου υλικού (δεν παίρνουν καν ειδικότητες σε άρματα, πυροβόλα κ.λπ.). Ο κάθε ΣΥΟΠ μετράει!
Με όλα αυτά λοιπόν, πιστεύω ότι η ηγεσία της ΕΦ λοιπόν, ή τουλάχιστον κάποιοι από την ηγεσία, δεν μπορούν να παρακαλούν για μια ικανή γυναίκα ΣΥΟΠ και προτιμούν έναν μέτριο άνδρα ΣΥΟΠ. Ο μόνος τρόπος να μειώσουν τον αριθμό των γυναικών ΣΥΟΠ από το να καταθέτουν είναι να θέσουν όρο πρόσληψης «να έχει συμπληρώσει έναν χρόνο θητείας». Από τη στιγμή που υπάρχει δυνατότητα εθελοντικής στράτευσης, καμιά επίτροπος Ισότητας δεν μπορεί να μιλήσει για αδικία.
Η δεύτερη οπτική είναι πιο ουδέτερη. Θα μπορούμε να πούμε ότι είναι ακόμα ένα τέχνασμα πρόσκαιρης διαφήμισης ότι κάτι γίνεται με την ισότητα των φύλων στην Κύπρο. Κάποιοι θα χειροκροτήσουν, κάποιοι θα διαμαρτυρηθούν, γενικότερα κανένας δεν θα προσπαθήσει να κάνει τον θεσμό να λειτουργήσει και να χτίσει πάνω σε αυτό. Η πλήρης ισότητα θα συνεχίσει να είναι ένα άπιαστο όνειρο μέχρι επιτέλους, πολιτικοί και επίτροποι να αποκτήσουν το απαιτούμενο θάρρος που φέρνει ριζικές αλλαγές.
Η τελευταία οπτική θα είναι αυτό που κάποιο σοβαρό κράτος θα έκανε. Η Ρουάντα είναι ένα από αυτά, αλλά υπάρχουν πολλά παραδείγματα σε όλο τον κόσμο. Να κάτσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι και να ανοίξουν τους φακέλους ισότητα και θητεία από όλα τα επίπεδα. Όλοι και όλες οι 18χρονοι/ες θα έπρεπε να κάνουν θητεία από τη στιγμή που μένουν μόνιμα στην Κύπρο. Θα είχαμε π.χ. 6 χιλιάδες Ε/Κ μαζί με όποιους άλλους (ας πούμε 500) που μένουν μόνιμα Κύπρο, να γράφονται για θητεία. Να χωρίζονταν ανάλογα με τις ανάγκες Πυροσβεστικής, Αστυνομίας, Τμήματος Δασών, ΓεΣΥ, ΕΦ, πολιτική άμυνα κ.λπ., και να κάνανε θητεία μαζί με επαγγελματική κατάρτιση. Ταυτόχρονα να οριστεί ένα ποσοστό 50% γυναίκες σε όλες τις θέσεις Δημοσίου! Με αυτό τον τρόπο θα είχαμε καλύτερες υπηρεσίες, θα εκπαιδεύαμε τον κόσμο μας, θα λύναμε το θέμα της φυγοστρατίας, θα αναπτύσσαμε την αγάπη για τον τόπο και δεν θα συμβιβαζόμασταν με «μερική ισότητα». Μέχρι όμως να ζούμε σε μια χώρα που θέλει ισότητα… ας πάμε «ώς πάρατζει»!
