Η Κύπρος ετοιμάζεται να αναλάβει την ευρωπαϊκή προεδρία. Σε λίγους μήνες θα κρατάμε το τιμόνι της Ένωσης, θα φιλοξενούμε συνέδρια, θα φωτογραφιζόμαστε δίπλα σε σημαίες και θα μιλάμε για «ευρωπαϊκές αξίες», «σταθερότητα» και «δημοκρατία». Το ερώτημα είναι απλό: τι ακριβώς θα δείξουμε στους Ευρωπαίους;
Θα δείξουμε τη χώρα που προσπαθεί να θυμηθεί πώς λειτουργεί το κράτος δικαίου; Που αφήνει τους θεσμούς να γίνονται πεδίο προσωπικών επιδείξεων και επικοινωνιακών επινοήσεων; Ή τη χώρα που μπερδεύει τη σοβαρότητα με το θέαμα, και τη διπλωματία με το… timeline;
Στη Σύνοδο Κορυφής στο Σαρμ ελ-Σέιχ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εμφανίστηκε αποφασισμένος να παίξει ρόλο με την πολιτική του «γέφυρας σταθερότητας στην περιοχή». Μίλησε για την Κύπρο που «θα αναλάβει σύντομα την προεδρία της ΕΕ», για την Κύπρο που «είναι έτοιμη να συνδράμει στην ανοικοδόμηση της Γάζας», για την Κύπρο που «κρατά σχέσεις εμπιστοσύνης με όλους».
Και ύστερα, ήρθαν οι δηλώσεις που απορρίφθηκαν. Η Άγκυρα διέψευσε ότι ο Ερντογάν προσπάθησε να μπλοκάρει τη συμμετοχή μας στη σύνοδο. Οι «πηγές» περί έντασης εξαφανίστηκαν μέσα σε λίγες ώρες. Ακολούθησε η «είδηση» ότι ο Πρόεδρος συζήτησε για το Κυπριακό με τον Τραμπ μέσα στα 22 δευτερόλεπτα ενός χαιρετισμού. Και ξανά δηλώσεις, φωτογραφίες, βίντεο, τίτλοι. Όλα καλοστημένα, αλλά όλα άδεια.
Πίσω από την εικόνα που προσπαθεί να «λανσάρει» προς τα έξω ο Νίκος Χριστοδουλίδης, κρύβεται μια διακυβέρνηση που δεν μπορεί να διορθώσει ούτε τα στοιχειώδη. Που μιλά για την ανοικοδόμηση της Γάζας, ενώ τα σπίτια των δικών μας προσφύγων είναι ετοιμόρροπα. Ένας Πρόεδρος που προβάλλει ευαισθησία για τους λαούς της Μέσης Ανατολής, αλλά αγνοεί τη φτώχεια, την ανασφάλεια των πολιτών και την αδικία μέσα στην ίδια του τη χώρα. Που σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή έρευνα ESS, η Κύπρος έχει τους πιο δυστυχισμένους νέους (ηλικίας 15-34) της Ευρώπης με μισθούς εξευτελιστικούς. Την ίδια ώρα που ο Πρόεδρος της χώρας δεν άφησε συγγενή και φίλο που δεν «βόλεψε» με διορισμό εντός και εκτός Προεδρικού. Πρακτικές που ενισχύουν τον θυμό και την απογοήτευση των νέων για μια δίκαιη κοινωνία με αξιοκρατία.
Ακόμη πιο ανησυχητικό, ενώ μιλάμε για «ευρωπαϊκές αξίες», ο Γενικός Εισαγγελέας προτείνει να ποινικοποιηθεί η δήθεν όπως την αποκάλεσε «υπονόμευση των θεσμών» που γίνεται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Ποιος θεσμός φοβάται την κριτική; Και ποιος αποφασίζει πότε μια ανάρτηση γίνεται έγκλημα; Αν το να αμφισβητείς την εξουσία θεωρείται «υπονόμευση», τότε η δημοκρατία γίνεται διακοσμητική.
Η πολιτική στην Κύπρο δεν είναι πια διαδικασία. Είναι σκηνικό. Ένα σκηνικό στο οποίο έχει την πρωτιά ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Κάθε υπουργός, κάθε εκπρόσωπος, κάθε βουλευτής - έχει το δικό του μικρό talk show στα social media. Η ουσία έχει χαθεί ανάμεσα στα hashtags και τις πόζες. Η εικόνα είναι πια πιο σημαντική από την πράξη. Η σιωπή θεωρείται αδυναμία, η σκέψη «μη επικοινωνιακή». Όλοι κάτι «δηλώνουν», κανείς δεν εργάζεται. Το αποτέλεσμα; Μια Πολιτεία κουρασμένη από τον θόρυβο, χωρίς κατεύθυνση και χωρίς αυτογνωσία.
Σκέφτομαι, λοιπόν, όταν αναλάβουμε την προεδρία, τι θα παρουσιάσουμε; Ένα κράτος που συζητά για 22 δευτερόλεπτα με τον Τραμπ και το βαφτίζει «διπλωματική επιτυχία»; Που δηλώνει πρόθυμο να ξαναχτίσει τη Γάζα, ενώ αδυνατεί να συντηρήσει τα σπίτια των προσφύγων του; Που εξαγγέλλει μηδενική ανοχή στην κριτική, στο όνομα της «υπεράσπισης των θεσμών»; Πώς θα μιλήσουμε για ελευθερία λόγου, διαφάνεια και ευρωπαϊκές αξίες όταν η καθημερινότητά μας με αυτή την κυβέρνηση τα διαψεύδει;
Η Ευρώπη ίσως να μας χειροκροτήσει για την καλή μας φιλοξενία. Αλλά αν μας κοιτάξει από κοντά, θα δει μια χώρα σε κρίση ταυτότητας. Μια μικρή δημοκρατία που παλεύει να θυμηθεί γιατί υπάρχει. Η Κύπρος δεν χρειάζεται άλλες «επιτυχίες» στις φωτογραφίες. Χρειάζεται θεσμούς που να αντέχουν, πολιτικούς που να στέκονται, κοινωνία που να εμπιστεύεται. Όχι γιατί το ζητά η Ευρώπη, αλλά γιατί το αξίζουν οι πολίτες της.
Αν συνεχίσουμε να κυνηγάμε εντυπώσεις και χειροκροτήματα, η επόμενη προεδρία δεν θα είναι τίτλος τιμής. Θα είναι καθρέφτης ντροπής. Γιατί όσο ωραία κι αν μιλάμε στα διεθνή φόρα, η αλήθεια της Κύπρου θα αποκαλύπτεται πάντα εκεί που δεν μπορεί να μπει φίλτρο: στην καθημερινότητα, στη δικαιοσύνη, στην αξιοπρέπεια - και, τελικά, στην ίδια μας τη σοβαρότητα.
