Ο πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής Διερεύνησης Ισχυρισμών και Παραπόνων κατά της Αστυνομίας (ΑΑΔΙΠΑ), Ανδρέας Πασχαλίδης, δήλωσε στον «Π» ότι ξεκίνησε η διερεύνηση καταγγελιών εναντίον της Αστυνομίας για τα όσα διαδραματίστηκαν έξω από το Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ), κατά τη διάρκεια ειρηνικής διαδήλωσης υπέρ της Γάζας και των Παλαιστινίων (02/10/2025). Ερωτηθείς για τον αριθμό των καταγγελιών, ο κ. Πασχαλίδης απάντησε ότι στην Αρχή υποβλήθηκαν «τρία παράπονα τα οποία αφορούν σε αδικαιολόγητη χρήση σπρέι πιπεριού και υπέρμετρη χρήση βίας». Βεβαίως, συμπλήρωσε ο πρόεδρος της ΑΑΔΙΠΑ, «εάν κατά τη διερεύνηση προκύψουν γεγονότα που δικαιολογούν την επέκταση της διερεύνησης και σε άλλους τομείς οι ποινικοί ανακριτές έχουν οδηγίες να επεκταθούν και σε αυτά». Κληθείς να πει σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι εν λόγω έρευνες, ο κ. Πασχαλίδης ανέφερε ότι «το πράσινο φως για τη διερεύνηση των καταγγελιών δόθηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα γραπτώς, την Πέμπτη 16/10/2025». Επειδή είχαμε ως Επιτροπή αποφασίσει λόγω της φύσης των καταγγελιών να προχωρήσουμε σε διερεύνησή τους, πρόσθεσε, «προχωρήσαμε και διορίσαμε δύο ανακριτές στους οποίους ήδη ο φάκελος παραδόθηκε προχθές Παρασκευή, 17/10/2025». Είπε, ακόμα, ότι «στους ανακριτές έχει δοθεί χρόνος δύο μηνών που είναι κατά έναν μήνα ολιγότερος από τον συνηθισμένο χρόνο που δίδεται για σκοπούς διερεύνησης μιας καταγγελίας». Αναφορικά με τον πρόσφατο Νόμο για τις συγκεντρώσεις/διαμαρτυρίες, σημείωσε ότι «η Αρχή, ως Ανεξάρτητη Επιτροπή, οφείλει να εφαρμόσει τους Νόμους της Πολιτείας. Δεν έχει επιλογή άλλη από την εφαρμογή των εκάστοτε ψηφισθέντων Νόμων».
Καθυστερήσεις
Ποιος είναι ο μέσος χρόνος διερεύνησης ενός παραπόνου κατά της Αστυνομίας;
Καλή ερώτηση, δύσκολο όμως να απαντηθεί. Η απάντηση συναρτάται άμεσα και καθοριστικά με το είδος της καταγγελίας, τη φύση της υπόθεσης και τον χρόνο που οι ανάγκες τις υπόθεσης, οι οποίες -να σημειωθεί- μεταβάλλονται συνεχώς, θα απαιτήσουν για εντοπισμό των μαρτύρων και τη συλλογή των στοιχείων που χρειάζονται.
Πώς δικαιολογούνται οι σοβαρές καθυστερήσεις στη διερεύνηση υποθέσεων, ακόμη και περιπτώσεων που αφορούν άσκηση αστυνομικής βίας; Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες;
Αγαπητή κ. Ηλιάδη, κτυπήσατε κέντρο. Το Α και το Ω της απάντησης στη συγκεκριμένη ερώτηση είναι ένα και δεν είναι άλλο από την απουσία μόνιμων ανακριτών στη διάθεση της ΑΑΔΙΠΑ. Και εννοώ ανακριτές ψυχή τε και σώματι στη διάθεση της Επιτροπής. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή προς αντικατάσταση της συγκεκριμένης ρύθμισης ουδόλως αποτελεί ουτοπία.
19 χρόνια, 52 ποινικές
Σε όλα τα χρόνια της λειτουργίας της ΑΑΔΙΠΑ, ποιο είναι το ποσοστό των υποθέσεων που οδήγησαν σε πειθαρχικές ή ποινικές συνέπειες για αστυνομικούς; Πόσες κατέληξαν στο δικαστήριο;
Η ΑΑΔΙΠΑ λειτουργεί από το 2006, όταν και εγκαθιδρύθηκε δυνάμει του Νόμου 9(Ι)/2006. Συνολικά, σε 52 περιπτώσεις ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον των εμπλεκόμενων αστυνομικών, σε 59 περιπτώσεις ασκήθηκαν ισάριθμες πειθαρχικές διώξεις. Θα πρέπει, βέβαια, να έχουμε υπ' όψιν ότι σε κάθε μία από τις εν λόγω περιπτώσεις, είτε ποινική είτε πειθαρχική, ο αριθμός των αστυνομικών εναντίον των οποίων ασκήθηκε δίωξη μπορεί να είναι μεγαλύτερος.
Πώς ενημερώνεται το κοινό για τα πορίσματα της ΑΑΔΙΠΑ;
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 16/(3)(4) του Νόμου 9(1)/2006, που διέπει τη λειτουργία της Αρχής, υποχρέωσή της είναι να ενημερώσει γραπτώς τον παραπονούμενο και μόνον για το αποτέλεσμα τής διερεύνησης του παραπόνου του, χωρίς οποιαδήποτε διαβίβαση ή γνωστοποίηση τού υλικού, των εγγράφων ή της έκθεσης που υποβλήθηκαν στην Αρχή ή οποιουδήποτε μέρους αυτών. Ως εκ τούτου και με βάση τις ισχύουσες οδηγίες του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, η Αρχή δύναται να προμηθεύσει τον παραπονούμενο με τα ονόματα των εμπλεκόμενων μελών της Αστυνομίας, με αντίγραφο της κατάθεσης που έδωσε στον ανακριτή της Αρχής, καθώς και με οποιαδήποτε ιατρικά πιστοποιητικά και/ή εκθέσεις αφορούν στον ίδιο. Σημειώνεται επίσης ότι, ανεξαρτήτως των πιο πάνω, ο παραπονούμενος διατηρεί το δικαίωμα να κλητεύσει τον ανακριτή της Αρχής ως μάρτυρα σε οποιαδήποτε δικαστική διαδικασία, για να παρουσιάσει ενώπιον του δικαστηρίου τόσο τον φάκελο της υπόθεσης όσο και οποιαδήποτε τεκμήρια δυνατόν να βρίσκονται στην κατοχή της Αρχής.
Ποια είναι τα κυριότερα εμπόδια που αντιμετωπίζετε σήμερα στο έργο σας;
Βασικά, τα εμπόδια που αντιμετωπίζουμε είναι πολλά, τα περισσότερα όμως είναι πρακτικής φύσεως, τα οποία όμως είμαι σίγουρος ότι θα επιλυθούν με τον διορισμό μόνιμων ανακριτών. Η εν λόγω έλλειψη μάς αναγκάζει πάμπολλες φορές να προσφεύγουμε σε διορισμό ποινικών ανακριτών, οι οποίοι είτε λόγω επαγγέλματος, όπως είναι οι δικηγόροι, είτε λόγω προηγούμενης υπηρεσίας τους στην Αστυνομία έχουν σοβαρό κώλυμα, σε κάποιες περιπτώσεις, να αναλάβουν τη διερεύνηση της υπόθεσης. Ο διορισμός μόνιμων ποινικών ανακριτών θα λύσει τα χέρια της Αρχής, η οποία, απερίσπαστη πλέον, θα αφοσιωθεί στην εξυπηρέτηση τού σκοπού για τον οποίον εγκαθιδρύθηκε. Φανταστείτε ότι, ακόμα και μετά από 20 χρόνια, δεν έχει γίνει κατανοητό σε πολλά μέλη της Αστυνομίας, υψηλόβαθμων μη εξαιρουμένων, ότι η ΑΑΔΙΠΑ δεν εγκαθιδρύθηκε για να πολεμήσει την Αστυνομία, ούτε είναι εχθρός της Αστυνομίας, εγκαθιδρύθηκε ακριβώς για το αντίθετο. Να διαφυλάξει το κύρος, την ανεξαρτησία, την εντιμότητα, την ακεραιότητα και όλα όσα πρέπει να χαρακτηρίζουν τα μέλη της Αστυνομίας και αυτό επιτυγχάνεται μόνον με την αποκοπή των σάπιων στοιχείων και την αποβολή τους από τη Δύναμη. Μέλη της Αστυνομίας που επιλέγουν να ασκούν τις εξουσίες τους καταπατώντας τα δικαιώματα των πολιτών δεν έχουν θέση στην Αστυνομία και αυτός είναι ο σκοπός για τον οποίον η Αρχή εγκαθιδρύθηκε.
Θεωρείτε πως η ΑΑΔΙΠΑ θα πρέπει να αποκτήσει αρμοδιότητα αυτεπάγγελτης καταχώρισης ποινικών υποθέσεων;
Η συγκεκριμένη ερώτηση είναι δύσκολο να απαντηθεί. Υιοθέτηση μιας τέτοιας πρότασης εξυπακούει και υπαγορεύει εκ βάθρων ανασύσταση και αναδόμηση του τρόπου σύστασης και λειτουργίας της Αρχής. Μακάρι να μπορούσαμε και είναι πολλά εκείνα που θα κάναμε.
Ήρθε η ώρα για αναθεώρηση του νομικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία της ΑΑΔΙΠΑ;
Τω όντι. Η ώρα επήλθε προ πολλού.
Δεν τους είδε ο Πρόεδρος
Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν σας έχει δεχτεί, για να επιδώσετε τις εκθέσεις σας, εδώ και δυόμισι χρόνια;
Ουδέποτε έχουμε ισχυριστεί ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μας έχει δεχθεί. Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρχει σοβαρός λόγος για να μην διευθετηθεί μέχρι σήμερα συνάντηση της ΑΑΔΙΠΑ με τον Πρόεδρο. Θα αναμένουμε, για ακόμα λίγο χρόνο, την απάντηση του Προεδρικού. Σε αντίθετη περίπτωση, θα αποστείλουμε τις εκθέσεις, ταχυδρομικώς.
Περί ανεξαρτησίας
Για ποια ανεξαρτησία της διαδικασίας μιλάμε όταν πρώην αστυνομικοί διερευνούν καταγγελίες εναντίον αστυνομικών; Δεν δημιουργείται σύγκρουση συμφέροντος όταν ερευνούν πρώην συναδέλφους τους;
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Νόμου, ως ανακριτές διορίζονται από την Αρχή πρόσωπα εγνωσμένου κύρους και ήθους, ανώτατου επαγγελματικού και ηθικού επιπέδου, με γνώσεις και εμπειρίες σε θέματα ανακρίσεων, τα οποία επιλέγονται από κατάλογο που καταρτίζεται από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Κανένα μέρος του Νόμου αποκλείει από έναν τέτοιο κατάλογο τα πρώην μέλη της Αστυνομίας τα οποία πληρούν τα υπόλοιπα προσόντα. Εν πάση περιπτώσει, το φαινόμενο της σύγκρουσης συμφερόντων, το οποίο αποτελεί και τον πυρήνα του θέματος για το οποίο με ρωτήσατε, δεν είναι χαρακτηριστικό μόνον στις περιπτώσεις που διορίζονται ως ανακριτές πρώην μέλη της Αστυνομίας. Είναι εξίσου χαρακτηριστικό, αν όχι και πιο έντονο, στις περιπτώσεις που διορίζονται δικηγόροι -του ελεύθερου επαγγέλματος- ποινικοί ανακριτές, οι οποίοι στην καθημερινή τους ενασχόληση με το λειτούργημά τους υπερασπίζονται είτε πολίτες είτε αστυνομικούς, στα ποινικά δικαστήρια. Πέστε μου σε τι διαφέρει η περίπτωση ενός δικηγόρου, που το απόγευμα, στον ελεύθερό του χρόνο, ενεργώντας υπό την ιδιότητα του ποινικού ανακριτή, διερευνά υπόθεση που του ανατέθηκε από την ΑΑΔΙΠΑ και το πρωί της επομένης είτε υπερασπίζεται ως δικηγόρος υπεράσπισης είτε διώκει ως δικηγόρος σε ιδιωτική ποινική αστυνομικό, μέλος της Δύναμης, που την προηγούμενη μέρα εξέταζε υπόθεση εναντίον του. Επίσης, με βάση το άρθρο 16, η Αρχή δεν δεσμεύεται από την έκθεση με τα συμπεράσματα, τα πορίσματα και τις απόψεις του μέλους της ή του προσώπου που διεξήγαγε την ανάκριση αλλά μελετά το υλικό και τα έγγραφα της ανάκρισης και την εν λόγω έκθεση με τα συμπεράσματα, τα πορίσματα και τις απόψεις και διατυπώνει ιδίαν γνώμη και άποψη.
Οι ποινικοί ανακριτές από ποιους εκπαιδεύονται; Από αξιωματικούς της ίδιας της Αστυνομίας, την οποία καλούνται στη συνέχεια να ελέγξουν;
Δυστυχώς, ναι. Είναι η καλύτερη υπό τις περιστάσεις επιλογή. Δεν έχουμε ούτε τα μέσα και ούτε τις υποδομές για να προβούμε σε μια τέτοια εκπαίδευση. Όρεξη υπάρχει. Πολλή.
Για το 2025 έχουν υποβληθεί 270 καταγγελίες αλλά μόνο 70 βρίσκονται υπό διερεύνηση. Ποια είναι η διαδικασία «κοσκινίσματος» και ποιος την αποφασίζει;
Η σχετική απόφαση λαμβάνεται από τα μέλη της Αρχής σε συνεδρία. Κατά την εν λόγω συνεδρία, αξιολογείται η κάθε καταγγελία, η οποία είτε απορρίπτεται ως αβάσιμη εάν εξόφθαλμα εκπίπτει της εμβέλειας των εξουσιών της Αρχής είτε, ως εκ της ήσσονος σημασίας της, παραπέμπεται στον αρχηγό Αστυνομίας για να της επιληφθεί διοικητικά εντός της Δύναμης. Εάν η Αρχή, για σκοπούς ορθής αξιολόγησης της καταγγελίας, χρειάζεται περισσότερες λεπτομέρειες ή και τις απόψεις της Αστυνομίας προτού ληφθεί τελική απόφαση είτε επιστρέφεται στον καταγγέλλοντα για περαιτέρω πληροφορίες είτε ορίζεται για προκαταρκτική διερεύνηση στο πλαίσιο της οποίας ζητούνται και οι απόψεις τής Αστυνομίας. Τέλος, εάν η καταγγελία αφορά είτε παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων είτε κατ’ ισχυρισμό άσκηση βίας, λεκτικής ή σωματικής, από πλευράς του εμπλεκόμενου μέλους της Αστυνομίας η Αρχή προχωρά στη διερεύνησή της, αμέσως, διά διορισμού ποινικού ανακριτή.
Ποιο ποσοστό των καταγγελιών παραγράφονται λόγω καθυστερήσεων;
Η Αρχή προσπαθεί να κρατήσει μακριά αυτό το ενδεχόμενο, δηλαδή την παραγραφή αδικημάτων λόγω καθυστερήσεων. Δυστυχώς, η εκ των πραγμάτων αναδυόμενη αδυναμία της να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο οδηγεί πολλές φορές σε μοιραία αποτελέσματα. Με κίνδυνο να καταστώ γραφικός, θα επαναφέρω το θέμα των μόνιμων ανακριτών. Είναι ηλίου φαεινότερον το γεγονός ότι ο ελεύθερος επαγγελματίας δικηγόρος θα δώσει προτεραιότητα στις δουλειές του γραφείου του, με τις δουλειές της ΑΑΔΙΠΑ να έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Αυτό αναπόφευκτα οδηγεί σε καθυστέρηση, με συνέπεια πολλές φορές την παραγραφή αδικημάτων. Αυτό το φαινόμενο, σε συνδυασμό με την προσπάθεια της Αρχής να αποφύγει διορισμό σε θέση ανακριτή πρώην μέλους της Αστυνομίας, καθιστά την αποφυγή παραγραφής αδικημάτων ακόμα πιο δύσκολη.
Πού βρίσκεται το νομοσχέδιο για εκσυγχρονισμό της ΑΑΔΙΠΑ;
Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας πληροφορήσω ότι έχει «ξεκολλήσει» από το Τμήμα, το οποίο ήταν για αρκετούς μήνες «κολλημένο», και έχει δρομολογηθεί η περαιτέρω πορεία του.
