Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως φιλόδοξο στόχο να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050. Το Ευρωπαϊκό Green Deal αποτελεί το θεμέλιο αυτής της μετάβασης, επιβάλλοντας στα κράτη μέλη να μειώσουν τις εκπομπές τους, να προστατεύσουν τη βιοποικιλότητα, να βελτιώσουν την ενεργειακή τους αποδοτικότητα και να επενδύσουν σε βιώσιμες μορφές ανάπτυξης. Η Κύπρος, ως μέλος της ΕΕ, καλείται να συμπορευτεί με αυτήν την πράσινη πορεία - όχι μόνο από υποχρέωση, αλλά και από συμφέρον.
Η γεωγραφική θέση της Κύπρου την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή. Η άνοδος της θερμοκρασίας, η παρατεταμένη ξηρασία, η λειψυδρία και οι αυξανόμενες πυρκαγιές δεν είναι μελλοντικά σενάρια, αλλά καθημερινότητα. Αν η Κύπρος δεν ευθυγραμμιστεί με την πράσινη μετάβαση, οι συνέπειες θα είναι πολυδιάστατες: οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές.
Οικολογικά, το νησί κινδυνεύει να δει την ερημοποίηση μεγάλων περιοχών του, την απώλεια βιοποικιλότητας, τη ρύπανση των θαλασσών και την καταστροφή ευαίσθητων οικοσυστημάτων. Κοινωνικά, οι πιο ευάλωτες ομάδες θα πληγούν πρώτες: οι αγρότες θα δουν τις καλλιέργειές τους να υποβαθμίζονται, οι μικρές κοινότητες θα αντιμετωπίσουν ελλείψεις νερού και ενέργειας, και οι χαμηλόμισθοι πολίτες θα υποστούν το μεγαλύτερο βάρος του αυξανόμενου κόστους ζωής. Οικονομικά, η Κύπρος κινδυνεύει να χάσει πρόσβαση σε σημαντικές ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις, να δεχτεί κυρώσεις και να δει τη φήμη της να υποβαθμίζεται στις διεθνείς αγορές.
Τι πρέπει να γίνει; Πρώτον, απαιτείται μια ολοκληρωμένη, εθνική στρατηγική για την πράσινη μετάβαση. Δεν αρκεί η υιοθέτηση ευρωπαϊκών οδηγιών - χρειάζεται τολμηρή πολιτική βούληση, συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και μηχανισμοί παρακολούθησης. Δεύτερον, πρέπει να επιταχυνθεί η στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, σε συνδυασμό με καινοτόμες τεχνολογίες αποθήκευσης, μπορούν να καλύψουν μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών της χώρας, μειώνοντας την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
Τρίτον, είναι απαραίτητη η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτηρίων και των μεταφορών. Προγράμματα ανακαίνισης κατοικιών, υποστήριξη ηλεκτροκίνησης και επενδύσεις σε δημόσιες συγκοινωνίες μπορούν να συμβάλουν σημαντικά. Τέταρτον, χρειάζεται μια νέα κουλτούρα στη διαχείριση των αποβλήτων και του νερού, με έμφαση στην ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση και την κυκλική οικονομία.
Τέλος, και ίσως πιο σημαντικό, απαιτείται η ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να είναι μόνο έργο της κυβέρνησης ή των επιχειρήσεων - χρειάζεται η συμμετοχή όλων μας. Εκπαίδευση, ενημέρωση και κινητοποίηση είναι τα θεμέλια για να χτίσουμε μια κοινωνία πιο ανθεκτική, πιο δίκαιη και πιο πράσινη.
Η Κύπρος έχει μπροστά της μια μοναδική ευκαιρία: να επενδύσει στο μέλλον, να προστατεύσει τη φυσική της κληρονομιά και να προσφέρει στις επόμενες γενιές έναν τόπο που θα μπορούν όχι μόνο να ζήσουν, αλλά και να ευημερήσουν. Το ερώτημα είναι αν θα τολμήσει να το κάνει πριν να είναι πολύ αργά.
*Μέλος Κινήματος Οικολόγων
