Με την πρόσφατη παρουσία του Τούρκου Προέδρου στα εγκαίνια των λεγόμενων «προεδρικού μεγάρου», «βουλής» και «πρωθυπουργικού γραφείου» στα κατεχόμενα, η Τουρκία ενίσχυσε τη στρατηγική μονιμοποίησης της διαίρεσης και ενσωμάτωσης της κατεχόμενης περιοχής στη δική της κρατική και γεωπολιτική σφαίρα. Τα εν λόγω κτήρια δεν είναι απλές διοικητικές υποδομές. Συμβολίζουν την πλήρη εξάρτηση της λεγόμενης «ΤΔΒΚ» από την Άγκυρα και επιχειρούν να προσδώσουν θεσμικό κύρος σε μια οντότητα που διεθνώς δεν αναγνωρίζεται. Η αυτοπρόσωπη παρουσία του Τούρκου Προέδρου στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα: η Τουρκία βλέπει τα κατεχόμενα ως προέκταση του κράτους της, ενισχύοντας το αφήγημα της λύσης δύο κρατών.
Η πράξη αυτή έχει σοβαρές επιπτώσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία. Πρώτον, ενισχύεται η εικόνα μιας «κρατικής υπόστασης» στα κατεχόμενα, υπονομεύοντας την προοπτική λύσης στη βάση της επανένωσης. Δεύτερον, η Τουρκία δημιουργεί τετελεσμένα επί του εδάφους και στη συνείδηση της τουρκοκυπριακής κοινότητας, με στόχο την παγίωση του διαχωρισμού. Τρίτον, η ενίσχυση των θεσμών του ψευδοκράτους αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Ταυτόχρονα, οι ενέργειες αυτές εντάσσονται στον ευρύτερο αναθεωρητισμό της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, επιδιώκοντας στρατιωτική και πολιτική κυριαρχία, καθώς και έλεγχο των ενεργειακών και γεωπολιτικών εξελίξεων.
Η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να εντείνει και να συστηματοποιήσει τις διπλωματικές της ενέργειες σε όλα τα διεθνή φόρα, καταγγέλλοντας τεκμηριωμένα τις συνεχιζόμενες και κλιμακούμενες παράνομες τουρκικές ενέργειες, που υπονομεύουν κάθε προοπτική επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στον κίνδυνο εμπέδωσης τετελεσμένων και στην ντε φάκτο δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατικών οντοτήτων, γεγονός που αντιβαίνει κατάφωρα στο διεθνές δίκαιο. Παράλληλα, είναι αναγκαία η ενεργοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με πιο ουσιαστικό και αποτελεσματικό ρόλο, ώστε να διασφαλιστεί η έμπρακτη στήριξη των αρχών και αξιών της ΕΕ. Ταυτόχρονα, επιβάλλεται η ενίσχυση της εσωτερικής ενότητας και η αποφασιστική προσήλωση στην επιδιωκόμενη λύση που να τερματίζει την κατοχή και τη διαίρεση, με πλήρη σεβασμό στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις βασικές ελευθερίες.
Τα εγκαίνια του «προεδρικού μεγάρου» και της «βουλής» δεν είναι εσωτερική υπόθεση του ψευδοκράτους. Δεν είναι μόνο πρόκληση - είναι στρατηγική απειλή. Είναι επίδειξη δύναμης της Τουρκίας και πρόκληση προς τη διεθνή κοινότητα. Η Κύπρος οφείλει να την αντιμετωπίσει με στρατηγική σαφήνεια, αξιοποιώντας κάθε διαθέσιμο διπλωματικό και νομικό μέσο. Η σιωπή ή η παθητικότητα δεν είναι επιλογή. Η αντίδραση και η απάντηση πρέπει να είναι σαφείς, τεκμηριωμένες και αποφασιστικές.
*Καθηγητή-ανθρωπολόγου στο Philips University, πρώην πρύτανη
