Sevgul Uludag
Τηλ: 99 966518
Ο παππούς του Kemal Bodur είχε βρει μια φωτογραφία στον Άγιο Νικόλαο Αμμοχώστου (Yamachkeuy) και την κρατούσε για μισό αιώνα. Ο Kemal Bodur μου έγραψε και ζήτησε βοήθεια για να βρει τους ιδιοκτήτες αυτής της φωτογραφίας για να τους την επιστρέψει και εγώ ζήτησα βοήθεια από τον Ηλία Παντελίδη και μουχτάρη της Γιαλούσας. Είναι ο ειδικός μου για την περιοχή της Καρπασίας, έτσι ευχαρίστως βοήθησε και βρήκε σε ποιον ανήκε η φωτογραφία. Τελικά, μετά από 51 χρόνια, η φωτογραφία επιστράφηκε στους ιδιοκτήτες της.
Το μήνυμα
Τον περασμένο Φεβρουάριο έλαβα το ακόλουθο μήνυμα από τον Kemal Bodur:
«Αγαπητή Sevgul, πώς είσαι; Ήθελα να σε ρωτήσω κάτι. Ο παππούς μου είχε βρει το 1975 μια φωτογραφία τριών Ελληνοκυπρίων αδελφών στο Yamachkeuy –το πραγματικό όνομα του χωριού είναι Άγιος Νικόλαος και από τότε φυλάει τη φωτογραφία αυτή στο γκαράζ του. Προσπάθησα να βρω τους ιδιοκτήτες της αλλά δεν τα κατάφερα.». Επικοινώνησα με τον κοινοτάρχη της Γιαλούσας, Ηλία Παντελίδη και του ζήτησα βοήθεια.
Η πολύτιμη βοήθεια
Ο Ηλίας Παντελίδης είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Λακωνικές Ιστορίες. Κύπρος 1974» που περιλαμβάνει λεπτομερείς συνεντεύξεις για τις αναμνήσεις τους από το 1974. Είχα συν-επιμεληθεί την τουρκική έκδοση του βιβλίου και τυπώθηκε από τις εκδόσεις Khora στα τουρκικά με την ονομασία «Savash ve Biz» («Ο πόλεμος και εμείς»). Είχε κάνει και τις παρουσιάσεις του βιβλίου στην Πράσινη Γραμμή στη Λευκωσία: Μία στο Chateau Status, απέναντι από το ξενοδοχείο Ledra Palace, όπου ο κύριος ομιλητής για το βιβλίο «Λακωνικές Ιστορίες. Κύπρος 1974» ήταν ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος και τώρα Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης και μία στο Σπίτι της Συνεργασίας για την τουρκική έκδοση «Savash ve Biz» όπου ο κύριος ομιλητής για το βιβλίο ήταν ο πρώην Τουρκοκύπριος ηγέτης Mustafa Akinci.
Στο βιβλίο υπάρχουν συνεντεύξεις Τουρκοκυπρίων, Ελληνοκυπρίων, Μαρωνιτών και Βρετανών για τις αναμνήσεις τους από το 1974 γενικά και για τη ζωή τους αναλυτικά. Αυτό ήταν ένα βιβλίο που προσπάθησε να δώσει μια προοπτική για το τι είχε συμβεί στις διάφορες κοινότητες του νησιού μας όχι μόνο το 1974 αλλά και το 1963-64. Ο Ηλίας Παντελίδης δεν σταμάτησε εκεί και συνέχισε να γράφει βιβλία για την αγαπημένη του Καρπασία, μυθιστορήματα, και συνεχίζει να γράφει. Όποτε ένας Τουρκοκύπριος χρειάζεται βοήθεια, βοηθάει και αυτό είναι κάτι πολύ πολύτιμο γιατί αν δεν είμαστε εκεί ο ένας για τον άλλο, τότε, πώς θα οικοδομήσουμε την ειρήνη σε αυτό το νησί;
Μύλος στον Άγιο Νικόλαο
Όταν ζήτησα βοήθεια, ο Ηλίας Παντελίδης άρχισε αμέσως να ερευνά και συνάντησε τον Kemal και τον Ahmet Bodur στο Beuyeuk Khan στις 2 Μαρτίου 2025 για να πάρει από αυτούς την πρωτότυπη φωτογραφία και στη συνέχεια άρχισε να ψάχνει τους ιδιοκτήτες. Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1956 και απεικονίζει τρία Ελληνοκύπρια αδέλφια. Σύμφωνα με την έρευνα του Ηλία Παντελίδη, δύο από αυτά τα αδέλφια είχαν μύλο στον Άγιο Νικόλαο. Το χωριό απέχει 8 χιλιόμετρα από τον Ψυλλάτο και 1 χιλιόμετρο από τη Μελούντα, στις νότιες πλαγιές της οροσειράς του Πενταδακτύλου. Η οικογένεια του Kemal Bodur ήταν από τη Μελούντα.
Σύμφωνα με την έρευνα του Ηλία Παντελίδη, τα τρία αδέλφια είχαν αποφασίσει να φορέσουν τα καλά τους ρούχα με τις βράκες και τις μαύρες μπότες τους και να βγάλουν μια οικογενειακή φωτογραφία το 1956. Και κρέμασαν τη φωτογραφία αυτή στον τοίχο στον μύλο τους στο χωριό Άγιος Νικόλαος. Ο μύλος αυτός βρισκόταν στα νότια της εκκλησίας του χωριού.
Προβλήματα διαίρεσης
Τι μας είπε ο Παντελίδης: «Η φωτογραφία τοποθετήθηκε στον τοίχο του μύλου το 1956. Ο μύλος βρισκόταν στα νότια της εκκλησίας του χωριού. Τότε ήρθε το καλοκαίρι του 1974 και οι 252 Ελληνοκύπριοι του χωριού αναγκάστηκαν να φύγουν στο νότιο τμήμα του νησιού μας στις 14 Αυγούστου 1974. Έφυγαν βιαστικά αφήνοντας τα πάντα πίσω τους, συμπεριλαμβανομένης και της φωτογραφίας του 1956. Μερικές εκατοντάδες τουρκικές οικογένειες μεταφέρθηκαν από την πόλη Τραπεζούντα στη Μαύρη Θάλασσα για να ζήσουν εκεί «προσωρινά». Η φωτογραφία βρήκε «ασφάλεια» στα χέρια ανθρώπου από το κοντινό χωριό της Μελούντας.
Οι τρεις άντρες της φωτογραφίας, που έχουν το επώνυμο Ελευθερίου, είναι οι εξής: Σωτήρης, 62 χρονών το 1956, που πέθανε πριν το 1974, Μένοικος, τότε 54 χρονών, και Μελέτης, 44 χρονών. Οι δύο τελευταίοι πέθαναν στο νότιο τμήμα του νησιού μας μετά το 1974. Ο Μένοικος, ο ψηλός άνδρας στο κέντρο, πέθανε χωρίς ποτέ να μάθει αν ο γιος του Λευτέρης Ελευθερίου, ηλικίας 30 χρονών το 1974, που υπηρετούσε στον στρατό [μονάδα πυροβολικού στη Μια Μηλιά] είναι νεκρός ή ζωντανός. Το όνομα του Λευτέρη βρίσκεται ακόμα στον μακρύ κατάλογο των αγνοουμένων. Και οι τρεις άνδρες είχαν μεγάλη οικογένεια. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Μένοικο που είχε 8 παιδιά, 25 εγγόνια και 43 δισέγγονα. Η Sevgul μού έστειλε μια φωτογραφία της αυθεντικής κορνιζαρισμένης φωτογραφίας του 1956. Την ανέβασα στη σελίδα στο Facebook [Αιγιαλούσα, κοινοτικό συμβούλιο] του μεγάλου, όμορφου παραθαλάσσιου χωριού του, της Γιαλούσας, έκανα μερικά στοχευμένα τηλεφωνήματα και οι τρεις άνδρες αναγνωρίστηκαν. Οι απόγονοι των τριών ανδρών συνέχισαν να τηλεφωνούν και όλοι ήθελαν να έχουν την αυθεντική κορνιζαρισμένη φωτογραφία του 1956. Άνθρωποι μέχρι και από την Αυστραλία τηλεφώνησαν ζητώντας να έχουν την αυθεντική φωτογραφία του 1956. Όλοι τους θα πρέπει να ευχαριστήσουν τη Sevgul Uludag και το νεαρό αγόρι Kemal, τον πατέρα του Ahmet Bodur και τον ηλικιωμένο άνδρα που φύλαξε την εικόνα Kemal Ahmet Bodur. Συνάντησα τον Kemal και τον πατέρα του Ahmet στη Λευκωσία και με χαρά μου παρέδωσαν τη φωτογραφία, με χαμόγελο.
Όσον αφορά τα προβλήματα της διαίρεσης: Σάρωσα τη φωτογραφία, την τύπωσα σε 10 αντίγραφα, πλήρωσα όλα τα έξοδα από την τσέπη μου και μετά έμπλεξα. Πολλοί ήθελαν να έχουν τη φωτογραφία του 1956, οπότε αποφάσισα, αντί να κόψω ένα μικρό κομμάτι σε κάθε διεκδικητή, να παραδώσω τη φωτογραφία στον μουχτάρη του χωριού Άγιος Νικόλαος, Κύπρο Παναγή. Αυτός θα την τοποθετήσει στον τοίχο της κοινοτικής αίθουσας του χωριού Μαθιάτη. Το να κόψεις και να χωρίσεις μια εικόνα ή ένα νησί σε πολλά κομμάτια χωρίς να το καταστρέψεις είναι αδύνατο. Η διαίρεση δεν είναι η λύση ενός προβλήματος, η διαίρεση είναι η αιτία πολλών προβλημάτων.
Και ένα ευχαριστώ και μια παράκληση. Ως Ηλίας, ως απλός άνθρωπος και όχι ως μουχτάρης της Γιαλούσας ή αντιπρόεδρος της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τη Sevgul Uludag και την οικογένεια Bodur για τον ρόλο τους στη διάσωση και την επιστροφή της φωτογραφίας του 1956 στην κοινότητα που ανήκει. Αν κάποιος μπορέσει να βοηθήσει να βρεθεί ο αγνοούμενος γιος του Μένοικου, αυτό θα ήταν ένα διπλό θαύμα.».
Τα αναμνηστικά
Ο Ηλίας Παντελίδης έδωσε ένα αντίγραφο της φωτογραφίας στον Δημητράκη Ελευθερίου, ο οποίος είναι γιος του Μένοικου και του οποίου ο αδελφός Λευτέρης εξακολουθεί να «αγνοείται». Ευχαριστώ τον Kemal Bodur και την οικογένειά του, καθώς και τον καλό μας φίλο Ηλία Παντελίδη για τη βοήθειά του να βρεθούν οι ιδιοκτήτες και να επιστραφεί η φωτογραφία στον Κύπρο Παναγή, μουχτάρη του χωριού Άγιος Νικόλαος. Για τη παραχώρηση αντιγράφων στους συγγενείς των εικονιζόμενων στη φωτογραφία. Για τη βοήθεια να συνδεθούν με μια ανάμνηση. Η διατήρηση των αναμνήσεων δεν μπορεί παρά μόνο να αγγίξει τις καρδιές των ανθρώπων και να βοηθήσει στην ειρήνη και τη συμφιλίωση του νησιού μας.
Σε όλη τη διάρκεια της δημοσιογραφίας μου, έχω βοηθήσει να επιστραφούν φωτογραφίες στους ιδιοκτήτες τους και ελπίζω ότι οι άνθρωποι που είχαν βρει πράγματα στα σπίτια, όπου οι συνθήκες τους έκαναν να εγκατασταθούν, θα συνεχίσουν να τα επιστρέφουν στους ιδιοκτήτες. Είναι πράγματα που δεν μπορούν να αγοραστούν με χρήματα -είναι αναμνήσεις που έχει περάσει προ πολλού σε ένα παρελθόν στο οποίο δεν μπορούμε να επιστρέψουμε. Είναι τόσο πολύτιμα που μας βοηθούν να αποκαταστήσουμε τη μνήμη μας για αυτά τα πρόσωπα και τους τόπους. Για αυτόν τον λόγο τέτοιες πρωτοβουλίες από απλούς ανθρώπους είναι τόσο σημαντικές -αντικατοπτρίζουν το γεγονός πως, ό,τι κι αν συμβεί, η ανθρωπιά συνεχίζει να επιβιώνει στο νησί μας και μας δίνει ελπίδα για το κοινό μας μέλλον.
