Το γεγονός ότι τεράστιες περιοχές της πατρίδας μας έχουν κτιστεί τις τελευταίες δεκαετίες όχι για τους Κύπριους αλλά για διάφορους ξένους, τους οποίους τα τελευταία χρόνια λέμε επενδυτές, δεν νομίζω να είναι κάτι που μπορεί κάποιος να αμφισβητήσει. Εδώ και δεκαετίες η Κύπρος έχει, μεταξύ άλλων, ένα συγκεκριμένο μοντέλο ανάπτυξης το οποίο σχετίζεται με την ανάπτυξη γης. Από τους Άγγλους συνταξιούχους που επιλέγουν την Κύπρο για να ζήσουν μετά τη συνταξιοδότησή τους, στους Ρώσους επιχειρηματίες και ολιγάρχες που βρήκαν στην Κύπρο ένα απόλυτα ευνοϊκό περιβάλλον, από εκεί στους επενδυτές των «χρυσών» διαβατηρίων και τα διάφορα λαμόγια που εμφανίστηκαν μαζί τους, και τώρα με τους Ισραηλινούς.
Εκείνο που διαφοροποιεί τη σχετική κατάσταση σήμερα είναι η ευρύτερη στεγαστική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα μας, ειδικά η Λεμεσός, όπου όλα τα πιο πάνω -και ειδικά τα τελευταία χρόνια- συμβαίνουν σε υπερθετικό βαθμό. Για παράδειγμα, πριν 15-20 χρόνια κανείς δεν γνοιαζόταν αν σε ένα παραλιακό χωριό της Λεμεσού προς τα δυτικά η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν Άγγλοι συνταξιούχοι ή αν στην Πάφο ολόκληρα συγκροτήματα με κατοικίες κτίζονταν αποκλειστικά για Άγγλους ή Ρώσους. Αντίθετα, ίσως ήταν και μία ευκαιρία για τους ιδιοκτήτες γης της περιοχής να έχουν κάποια έσοδα και τα χωριά τους να αποκτήσουν μία σχετική ανάπτυξη και κινητικότητα. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι μέχρι τότε οι Αγγλία ήταν μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν δημιουργούσε κανένα νομικό ζήτημα, ενώ κατά κανόνα οι Άγγλοι δεν αγόραζαν πάνω από μία κατοικία ο καθένας.
Τα δεδομένα διαφοροποιήθηκαν με τη μαζική κάθοδο Ρώσων στην Κύπρο. Έχοντας την οικονομική δυνατότητα αλλά και νοοτροπία να αγοράζουν πολύ πιο ακριβά ακίνητα, η αγορά προσαρμόστηκε στα μέτρα τους και ξεκίνησαν διάφορα φαραωνικά έργα με αποκλειστικό και μόνο σκοπό την αναζήτηση εύπορων Ρώσων πελατών για να τα αγοράσουν, στηριζόμενοι κυρίως στην κουλτούρα και νοοτροπία τους. Επίσης, τότε κανείς δεν είχε πρόβλημα, μέχρις ότου η κινητικότητα αυτή μεταφέρθηκε στα αστικά κέντρα και εκτόξευσε τις τιμές των ακινήτων στη Λεμεσό. Ταυτόχρονα, τα διάφορα πρόχειρα κίνητρα της κυβέρνησης για προσέλκυση ξένων επιχειρήσεων εκτόξευσαν τις τιμές των ακινήτων, αφού πολύ υψηλά αμειβόμενοι ξένοι ήρθαν στην Κύπρο με τεράστιους μισθούς και ευνοϊκό φορολογικό σύστημα. Τότε, οι μόνοι που «φώναζαν» ήταν διάφοροι που έμειναν έξω από το πάρτι και μερικοί άλλοι που δεν έβρισκαν σπίτι να ενοικιάσουν σε προσιτή τιμή.
Από το 2023 μάς προέκυψε ένα νέο τεράστιο κύμα, το οποίο η πραγματικότητα είναι ότι το κράτος είναι ανήμπορο να διαχειριστεί, πόσω μάλλον όταν μία κάστα Κυπρίων πλουτίζει αβέρτα στις πλάτες όλων των υπολοίπων. Ναι, στη Λεμεσό έχουν δημιουργηθεί και θα δημιουργηθούν ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα με τη μαζική αγορά ακινήτων από τους Ισραηλινούς. Δεν ξέρω αν αυτό είναι ένα οργανωμένο σχέδιο του κράτους του Ισραήλ ή μία καλά σχεδιασμένη επιχείρηση της Μοσάντ…για τα οποία πολύ αμφιβάλλω, όμως υπάρχει επί του εδάφους μία πραγματικότητα που πρέπει να μας ανησυχήσει. Θα πρέπει να αναλύσουμε ζητήματα κουλτούρας των ανθρώπων αυτών και ανάλογα να πράξουμε. Είναι, για παράδειγμα, ζήτημα αν κανένας Εβραίος δεν μεταπωλεί περιουσία σε μη Εβραίο.
Και στη Λάρνακα οι Ισραηλινοί αγοράζουν μαζικά ακίνητα και αυτό είναι δεδομένο. Αγοράζουν ακίνητα για διάφορους λόγους τους οποίους αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί οφείλουμε να αναλύσουμε. Αγοράζουν πολυεκατομμυριούχοι για επενδύσεις (όπως κάνουν και στα κατεχόμενα) και αγοράζει η μεσαία τάξη (του Ισραήλ) για να έχει ένα δεύτερο σπίτι κοντά στη χώρα τους (που στην απόλυτη ανάγκη θα έρθουν και με το πλοίο, όπως συμβαίνει αυτές τις μέρες). Το μεγάλο ζήτημα εδώ είναι ότι οι προσφερόμενες τιμές στη Λεμεσό και τη Λάρνακα είναι τέτοιες που τις καθιστούν ελκυστικότατες για τους Ισραηλινούς και απαγορευτικές για τους Κύπριους. Το φαινόμενο αυτό φυσιολογικά εντάθηκε για πολλούς λόγους. Από τους Κύπριους μεσίτες που βλέπουν τους Ισραηλινούς ως τις κότες με τα χρυσά αβγά, μέχρι και την εντατικοποίηση του πολέμου που γεννά μία αβεβαιότητα στο Ισραήλ, με τους πολίτες του να έχουν την οικονομική δυνατότητα να ψάξουν εναλλακτικές. Και όταν γίνει η αρχή, δύσκολα σταματά.
Το σοβαρό πρόβλημα είναι στη νομοθεσία και εκεί είναι που δημιουργείται και η στρεβλή εικόνα που δεν δείχνει το πρόβλημα. Τα στοιχεία δεν λένε την αλήθεια, αφού δεν καταμετρώνται ως αγορές ακινήτων από ξένους, αγορές που γίνονται για «κυπριακές εταιρείες». Υπάρχει περιορισμός στην αγορά ακινήτων από ξένους από τη μία, αλλά ολόκληρη μπαλκονόπορτα από την άλλη, την οποία ποτέ δεν κλείσαμε γιατί βόλευε πολλούς στο να πουλούν αβέρτα.
Ναι, θα πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά τα φαινόμενο αυτό. Όχι για τους Ισραηλινούς και μόνο, αλλά για όλους. Από εκεί και πέρα όμως δεν χρειάζονται υστερίες και υπερβολές. Όπου υπάρχουν άνθρωποι μίας καταγωγής, μιας θρησκείας, μίας εθνικότητας δημιουργούνται γύρω τους και οι αντίστοιχες δομές. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να δημιουργηθεί στην Κύπρο εβραϊκό σχολείο σε αυτές τις συνθήκες, απόλυτα λογικό να λειτουργήσουν εστιατόρια με την ισραηλινή κουζίνα και απόλυτα λογικό να αναπτυχθεί μία κοινότητα για κόσμο που ζει μακριά από την πατρίδα του. Δεν μπορεί να είναι εχθρός ο απλός Ισραηλινός που έρχεται στην Κύπρο γιατί έχει την οικονομική δυνατότητα και θέλει να ζήσει μακριά από τον πόλεμο. Οι εικόνες από τη Γάζα είναι εξοργιστικές αλλά δεν είναι δικαιολογία. Στ’ αλήθεια, μας ενόχλησε το εβραϊκό σχολείο (αν είναι σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονισμούς) αλλά δεν μας απασχολεί ποιοι φοιτούν στα υπόλοιπα ιδιωτικά της Κύπρου; Δηλαδή αν δεν ήταν εβραϊκό και ήταν «διεθνές» θα ασχολείτο κάποιος; Τώρα νοιαστήκαμε για την κοσμική παιδεία;
Υπάρχουν όμως δεδομένα που χρήζουν έρευνας όσο ακόμα είναι -αν είναι νωρίς-. Όντως σοβαρά δημοσιεύματα αναφέρουν την Κύπρο ως την πίσω αυλή του Ισραήλ. Κάποτε ήμασταν και πίσω αυλή των Ρώσων ολιγαρχών και το πληρώσαμε. Να προλάβουμε μην πάθουμε τα ίδια, μισή πατρίδα που μας έμεινε.
