Λέμε ξανά και ξανά στα θύματα σεξουαλικής βίας: «Μίλα», «Μην φοβάσαι», «Είμαστε εδώ για σένα», «Σπάσε τη σιωπή σου». Τα έχουμε κάνει σχεδόν σλόγκαν – σε αφίσες, σε social media, σε σχολικές καμπάνιες, σε λόγους επισήμων. Και όταν τελικά μιλούν, όταν βρίσκουν το κουράγιο να σταθούν απέναντι στον φόβο και την ντροπή, τι κάνουμε εμείς; Τα διαλύουμε. Τα ξεγυμνώνουμε ψυχολογικά. Τα περνάμε από σαράντα κύματα, και ύστερα τα αφήνουμε μόνα να παλεύουν με ένα σύστημα που δεν καταλαβαίνει και –το χειρότερο– δεν θέλει να καταλάβει.
Η πρόσφατη καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δεν είναι απλώς μια καταγραφή νομικών σφαλμάτων. Είναι καθρέφτης. Και όποιος έχει το κουράγιο να κοιταχτεί σε αυτόν, βλέπει μια Πολιτεία που δεν προστατεύει αλλά τιμωρεί. Μια Δικαιοσύνη που δεν θεραπεύει αλλά πληγώνει. Και μια κοινωνία που λέει «μίλα», αλλά όταν μιλήσεις, σε εγκαταλείπει.
Μια νεαρή γυναίκα βρήκε τη δύναμη να καταγγείλει ότι έπεσε θύμα βιασμού. Ξέρεις τι σημαίνει αυτό; Να επαναλαμβάνεις την πιο τραυματική εμπειρία της ζωής σου ξανά και ξανά, σε αίθουσες, σε γραφεία, σε ανακρίσεις. Να πρέπει να πείσεις ότι δεν λες ψέματα. Ότι δεν υπερβάλλεις. Ότι δεν φταις. Αντί να στηριχτεί, αφέθηκε μόνη. Αντί να νιώσει προστατευμένη, έγινε στόχος. Και στο τέλος, λύγισε. Ανακάλεσε. Γιατί δεν άντεξε άλλο. Και ποιος την κατηγόρησε; Το ίδιο το κράτος που της είπε κάποτε «εμπιστεύσου μας».
Χρειάστηκε να φτάσει στο Στρασβούργο για να ακουστεί. Για να δικαιωθεί. Πόσοι έχουν τέτοια ψυχικά αποθέματα; Πόσες θα αντέξουν τον Γολγοθά;
«Έπεσε σε αντιφάσεις», λένε. Αλήθεια; Και κανείς από αυτούς που ξεστομίζουν τέτοιες φράσεις δεν σκέφτηκε πως το τραύμα δεν μιλάει με γραμμική αφήγηση; Πως η μνήμη πονάει, τρέμει, σπάει, ξεχνά και θυμάται αλλοπρόσαλλα;
Η αναπληρώτρια καθηγήτρια, Ζέλεια Γρηγορίου, το είπε καθαρά: είναι σύνηθες ένα θύμα σεξουαλικής βίας να υπερπροβάλλει ή να αποκρύπτει στοιχεία μετά από ένα τέτοιο σοκ, με αποτέλεσμα να φαίνεται πως πέφτει σε αντιφάσεις. Πώς γίνεται να μην το γνωρίζει – ή να προσποιείται ότι δεν το γνωρίζει – ένας Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας; Ένας άνθρωπος που όφειλε να έχει την κατάρτιση, την εμπειρία και κυρίως την ανθρωπιά να κατανοήσει τη φύση τέτοιων υποθέσεων;
Κι όμως, όχι μόνο δεν έδειξε τέτοια κατανόηση, αλλά βγήκε να υπερασπιστεί τους χειρισμούς που οδήγησαν σε μια διεθνή καταδίκη της χώρας. Με θράσος. Με έπαρση. Με την ψυχρότητα κάποιου που μάλλον δεν μπορεί – ή δεν θέλει – να βάλει τον εαυτό του στη θέση αυτής της γυναίκας. Και αν δεν μπορεί, τότε το λιγότερο που έχει να κάνει είναι να αποχωρήσει. Να παραιτηθεί. Όχι ως παραδοχή ενοχής, αλλά ως ελάχιστη ένδειξη αξιοπρέπειας και θεσμικής ευθύνης.
Και όσοι σπεύδουν να τον υπερασπιστούν, ας κάνουν μια απλή σκέψη: Αν αυτή η γυναίκα ήταν η αδελφή σας; Η κόρη σας; Η φίλη σας; Αν ήσασταν εσείς; Θα λέγατε τα ίδια;
Γιατί, στο τέλος της ημέρας, αυτό που έμεινε από αυτή την υπόθεση δεν είναι μόνο μια καταδίκη από το ΕΔΑΔ. Είναι ένα μήνυμα που ακούγεται πιο ξεκάθαρα από ποτέ: αν μιλήσεις, θα πληρώσεις. Και αυτή είναι η πραγματική αποτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
