Του Γιώργου Τζίβα
Από την καταραμένη «απομνημόνευση», που μαλθάκεψε τον νου χιλιάδων μαθητών, βρισκόμαστε τώρα ενώπιον μιας νέας απειλής. Λέγεται «ψηφιοποίηση». Αν βάλεις χίλιους ανθρώπους να ρωτήσουν την ΑΙ την ίδια ακριβώς ερώτηση, η μηχανή θα βγάλει χίλιες πανομοιότυπες απαντήσεις. Το πού πάμε με αυτόν τον… εμετό της πληροφορίας ανιχνεύει η Χαρίκλεια Τσοκανή, επ. καθηγήτρια Μουσικής και Επικοινωνίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο: «Διότι ο μαθητής δεν θα είναι πλέον υποχρεωμένος να απομνημονεύει καμιά γνώση για να τη μετασχηματίσει μέσω μιας εσωτερικής διεργασίας σε βίωμα, αφού τα πάντα θα του παρέχονται από μια εξωτερική ως προς αυτόν μνημονική τροφό. Δεν θα ήταν υπερβολή να μιλάμε σήμερα για την ενθρόνιση μιας καινοφανούς θεάς "Μνημοσύνης" με τα γνωρίσματα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Με δεδομένη μια τέτοια κατάσταση, ο δρόμος προς την "ψηφιοποίηση" του νου των νέων στην Εκπαίδευση μοιάζει να είναι ανοικτός και οι νόες των μαθητών επαρκώς προετοιμασμένοι για να δεχτούν τα όσα καινοτόμα προς τη μηχανοποίηση της σκέψης τους επιχειρεί το Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας (άρα και της Κύπρου), το οποίο εδώ και πολλά χρόνια στέκεται αρωγός στην ευκολία του μαθητή και του φοιτητή. Είναι τώρα μάλιστα πανέτοιμο να τον απαλλάξει μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης από τον χρόνιο καταναγκασμό της απομνημόνευσης. Η συκοφαντημένη λειτουργία της απομνημόνευσης, καθώς εξαντλήθηκε επί δεκαετίες βασανίζοντας τον νου πολλών νέων που υποχρεώθηκαν να απομνημονεύουν κείμενα κακογραμμένα, τετριμμένα, κοινότοπα και άχρηστα, θα τεθεί πανηγυρικά στο περιθώριο, εάν επιβληθεί το καθεστώς της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Όμως αυτή η νέα θεότητα είναι πολύ διαφορετική από εκείνη του αρχαίου μύθου. Δεν φέρει τα χαρακτηριστικά της αλλά αυτά της πρώτης συζύγου του Διός, της Μήτιδος, η οποία ξεχώριζε για τις ολοκληρωτικές πρακτικές και την πανουργία της. Όπως και η μυθική Μήτις, η Τεχνητή Νοημοσύνη, κρατά όλα τα μυστικά της για τον εαυτό της χωρίς να γεννά καμιά Μούσα, ενώ, αντίθετα, η μυθική Μνημοσύνη, η μητέρα των Μουσών, ήταν δημιουργική και παραγωγική αφού γονιμοποίησε τις τέχνες και τις επιστήμες του ανθρώπου.
Όλα δείχνουν πως η ανθρωπότητα χρειάζεται μια νέα θεότητα. Η παλιά κοινή θεότητα όλων των πολιτισμών, που ο ελληνικός πολιτισμός τής έδωσε το όνομα Μνημοσύνη, διαμόρφωσε τον ανθρώπινο κόσμο της μνήμης ο οποίος δημιούργησε τον άνθρωπο και επέτρεψε όλα του τα επιτεύγματα. Κάθε δημιουργία της μνήμης συνιστά μια νέα πρόταση ζωής για τον άνθρωπο, όπως κάθε Μούσα είχε την επιμέλεια ενός ξεχωριστού τομέα της ζωής. Στην ίδια ερώτηση διαφορετικών ανθρώπων κάθε Μούσα θα έδινε τη δική της, μοναδική, απάντηση. Στην περίπτωση όμως της νέας θεότητας, η οποία αποκαλείται Τεχνητή Νοημοσύνη, αυτό είναι αδύνατον. Στην ίδια ερώτηση των πολλών η απάντηση είναι παρόμοια, χωρίς σημαντικές τροποποιήσεις».
Όσοι έχουμε πάρε δώσε με τη γνώμη και όχι τη γνώση, ή την πληροφορία, καλά θα κάνουμε να είμαστε έστω υποψιασμένοι. Βέβαια αν το πεπρωμένο της ανθρωπότητας είναι η παγκόσμια μαζοποίηση της γνώμης, τότε ας προετοιμάζουμε τις νέες γενιές να αρνηθούν την ευκολία ετοιμοπαράδοτης σκέψης. Οι δικτατορίες και οι απολυταρχίες θα γίνουν πιο αποδεκτές, αφού η περιέργεια, η αμφιβολία, η περίσκεψη και ο προβληματισμός θα μετεξελιχθούν σε κονσέρβες «πνευματικής» οκνηρίας.
ΣΗΜ. Οι σκέψεις της κ. Χαρίκλειας Τσοκανή δημοσιεύτηκαν στο χθεσινό antifono.gr
