Εν καιρώ πολέμου, η αλήθεια είναι σπασμένος καθρέφτης, κάθε θραύσμα μια διαφορετική γωνία, ένας διαφορετικός πόνος. Για αυτό δεν τολμώ να ασχοληθώ από πρόθεση στην πολυμέτωπη κρίση της Μέσης Ανατολής -υπάρχουν γνώστες που ασχολούνται σε βάθος και καθημερινά. Το κάνω μόνο εξ αφορμής ενός άρθρου που υπογράφει ο Ισραηλινός πρεσβευτής στην Κύπρο Όρεν Ανόλικ, με τίτλο «Γάζα, η αθέατη αλήθεια: Τι δεν σας λένε τα Μέσα Ενημέρωσης», που φιλοξενήθηκε σε κυπριακά μίντια και ρίχνει ευθύνες στα… μίντια. Μάλιστα το έκανε την επομένη της προβολής, από αυτά, εικόνων με παιδιά επιζώντες της επιχείρησης με τους παγιδευμένους βομβητές κατά της Χεζμπολάχ.
Ο κ. Ανόλικ αναφέρει πως πρέπει να έρθει στο φως η «βαθύτερη αλήθεια» που σπάνια ακούγεται γύρω από την υπόθεση πείνας στη Γάζα, που αναπαράγουν τα διεθνή Μέσα. Και αυτή είναι περίπου ότι αυτό που παρακολουθούμε στις οθόνες μας είναι θέμα διανομής. Υπάρχει δηλαδή η ανθρωπιστική βοήθεια αλλά δεν φτάνει στον προορισμό της λόγω Χαμάς, που αναχαιτίζει κομβόι, που πολεμά το Ισραήλ και τον λαό της…
Αν ρωτάτε για τα αθώα παιδιά που δείχνουν τα μίντια, φαντάζομαι πως εμπίπτουν στην κατηγορία παράπλευρες απώλειες, στο λάθος σημείο, τη λάθος στιγμή… Εν ολίγοις τα Μέσα υπερβάλλουν για την κρίση στη Γάζα και τα παιδιά είναι θύματα του τάιμινγκ. Σκαλίζουμε το ποιος φταίει που πεθαίνουν τα παιδιά και όχι το ότι πεθαίνουν παιδιά. Βρίσκουμε δικαιολογία για το αφήγημα. Τη μία εκδοχή της πραγματικότητας. Όμως ο πόλεμος δεν είναι δικαστήριο και η αλήθεια δεν είναι πάντα ζήτημα αποδείξεων -τις πλείστες φορές είναι ζήτημα ισχύος.
Υπάρχει λοιπόν ένας κυνισμός της Χαμάς στην εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου, που τα μίντια καταπίνουν αμάσητο. Αλλά τι γίνεται με τον κυνισμό της ίδιας της πολιτικής που ανέχεται ατελείωτους κύκλους βίας και προσφυγιάς στο όνομα της εθνικής ασφάλειας ή της γεωπολιτικής στρατηγικής; Αν τα Μέσα είναι επιλεκτικά, το ίδιο ισχύει και για τις κυβερνήσεις.
Μήπως όμως τα διεθνή Μέσα που κατηγορούνται ότι δαιμονοποιούν το Ισραήλ και «σπάνια θέτουν κρίσιμα ερωτήματα» δεν είναι αυτά τα ίδια που έχουν δικαιολογήσει τις ενέργειές του, που νομιμοποιούν την κατοχή του και έχουν υποβαθμίσει τα δεινά των Παλαιστινίων; Είναι εύκολο να δείξεις το δράμα. Οι κάμερες στρέφονται στις εκρήξεις, στα ερείπια, στα κορμιά των θυμάτων, στις εικόνες που συγκλονίζουν και γεμίζουν πρωτοσέλιδα. Όμως ας παραδεχθούμε τουλάχιστον πως ο ξεριζωμός των Παλαιστινίων μέσω πολιτικών εθνοκάθαρσης δεν είναι πλέον ψηλά στην ατζέντα των ΜΜΕ. Ο κυνισμός λοιπόν είναι πολλαπλών κατευθύνσεων.
Κι έτσι η εικόνα ενός παιδιού που πασχίζει να λάβει βοήθεια αντιπαρατίθεται για να υπενθυμίσει ότι ο πόλεμος δεν σκοτώνει μόνο, κατοικεί μέσα μας και γύρω μας, ριζώνει. Ακρωτηριάζει, εκτοπίζει, αφήνει τραύματα, που καμία κατάπαυση πυρός δεν θα σβήσει. Το να απορρίπτεις αυτές τις ιστορίες λες και πρόκειται για μεμονωμένα τροχαία ατυχήματα είναι σαν να τους αφαιρείς το πολιτικό και ανθρώπινο πλαίσιο. Αυτά τα παιδιά δεν ήταν απλώς στο λάθος μέρος. Γεννήθηκαν μέσα στη σύγκρουση και ως εκ τούτου ο πόνος τους δεν είναι τυχαίος, είναι συστημικός.
Ο πόνος που δείχνουν τα Μέσα δεν είναι ψεύτικος και ως εκ τούτου πρέπει να κάνουμε πιο δύσκολες ερωτήσεις: Ποιος αποφασίζει ποιους θανάτους θρηνούμε και ποιους δικαιολογούμε; Οι πολεμοχαρείς της γης ανέχονται τις απώλειες αμάχων και αυτή η ανοχή είναι η ψυχρή αριθμητική του πολέμου. Οι στρατηγικές θυσίες, που ίσως η εικόνα τους να είναι το μόνο που αναγκάζει τους ισχυρούς να αναμετρηθούν με το ανθρώπινο κόστος των αποφάσεών τους.
Αν κι αυτό είναι κυνισμός, τότε ίσως είναι ο κυνισμός που χρειαζόμαστε. Γιατί πίσω από κάθε ιστορία υπάρχει ένα παιδί που δεν έπρεπε να χαθεί. Ο πόλεμος μπορεί να είναι αναπόφευκτος αλλά η αδιαφορία είναι επιλογή.
Και στο τέλος της ημέρας, οι θύτες και τα θύματα, οι διπλωμάτες και οι δημοσιογράφοι κι ο κάθε ένας ξέρουν με τι πάνε για ύπνο κάθε βράδυ, με ποιες εικόνες, με ποιες φωνές που σίγησαν και τις αλήθειες που κανένας κυνισμός δεν μπορεί να εξαφανίσει.
