Μπορούν Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι να διεξάγουν κοινό αγώνα κατά της τουρκικής κατοχής στο νησί; Αυτό είναι το ερώτημα που έφερε στο μυαλό το κύριο άρθρο που δημοσιεύθηκε τις προάλλες στην εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος». Ουσιαστικά, πριν από αυτό το κύριο άρθρο, το θέμα συζητήθηκε πολύ εκ μέρους κάποιων ομάδων. Όταν ανοίγεται αυτό το θέμα, έρχεται πάντα στο μυαλό μου η κουβέντα του Μεχμέτ Αλί Τρεμεσιελί. Μού είχε πει το εξής μια μέρα: «Μάς απαγόρευσαν ακόμα και έναν ένδοξο θάνατο»! Τι σημαίνει αυτό; Οι απέναντί μας είναι Τούρκοι. Και εμείς είμαστε Τούρκοι. Ο Τούρκος δεν μπορεί να πολεμήσει ενάντια στον Τούρκο. Αυτό σημαίνει. Αν ήταν Άγγλοι στρατιώτες, Γάλλοι στρατιώτες, τότε εντάξει. Αλλά αυτός ο στρατός είναι τουρκικός!
Ποιος είναι ο Μεχμέτ Αλί Τρεμεσιελί; Ίσως να μην τον ξέρουν οι νέες γενιές μας. Είναι ένας από τους προεξέχοντες διοικητές της Τουρκικής Οργάνωσης Αντίστασης (ΤΜΤ). Τολμηρός. Δεινός σκοπευτής. Λέγονται πολλά και για αυτόν. Στα τελευταία του με επισκεπτόταν κάθε Σάββατο και κουβεντιάζαμε. Τον ρωτούσα για τους Τουρκοκύπριους αριστερούς τους οποίους δολοφόνησε η οργάνωση. Μια μέρα μού τα είπε όλα. Όμως, υπό έναν όρο. «Θα τα γράψεις αφού εγώ πεθάνω», είπε. Πέθανε. Όμως, πάλι δεν μπόρεσα και δεν μπορώ να τα γράψω. Δεν υπάρχουν μάρτυρες. Δεν υπάρχουν αποδείξεις. Δεν μπορώ να τα αποδείξω.
Όπως πάρα πολλά πρώην μέλη της ΤΜΤ, ήταν και εκείνος ενοχλημένος για το γεγονός ότι πλάκωσε πάνω μας με όλο της το βάρος η Τουρκία μετά το 1974. Ήταν όπως εκείνους που ρωτούσαν συνεχώς «μήπως για αυτές τις μέρες αγωνιστήκαμε εμείς;» Για αυτό μου είπε αυτή την κουβέντα εκείνη την ημέρα: «Μάς απαγόρευσαν ακόμα και έναν ένδοξο θάνατο»! Αντιλαμβανόταν ότι έπρεπε να αγωνιστούμε κατά της Τουρκίας. Όμως, δεν ήξερε πώς θα γίνει αυτό.
Να υποβάλουμε ξανά το ερώτημα: Μπορούν Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι να διεξάγουν κοινό αγώνα κατά της τουρκικής κατοχής στο νησί; Τι λες, αγαπητέ Άριστε. Μπορούν; Δεν μπορούν! Μήπως διεξήγαγαν έναν τέτοιο αγώνα κατά των Οθωμανών; Δεν διεξήγαγαν! Διεξήγαγαν κατά των Άγγλων; Δεν διεξήγαγαν! Ένας κοινός αγώνας κατά των Άγγλων αποικιοκρατών θα μπορούσε να φέρει πολύ κοντά τις δύο κοινότητες μεταξύ τους. Ο καθορισμός της ένωσης ως τελικού στόχου από την ΕΟΚΑ εμπόδισε από την αρχή τον κοινό αγώνα. Και δεν τον παρεμπόδισε μόνο, διασάλευσε πιο πολύ τις σχέσεις ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Δύο χιλιάδες Τουρκοκύπριοι γράφτηκαν ως κομάντο στον αγγλικό στρατό κατά της ΕΟΚΑ. Η ΕΟΚΑ διεξήγαγε μόνη της τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα κατά του αποικιοκράτη. Στα μάτια του Μεχμέτ Αλί Τρεμεσιελί ο Γρίβας ήταν ένας θρύλος. «Είναι ο καλύτερος αντάρτης που γνώρισα στη ζωή μου», είπε.
Οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι θα μπορούσαν να διεξήγαγαν κοινό αγώνα και εναντίον των πραξικοπηματιών κατά το φασιστικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974. Σε τελική ανάλυση, αυτή ήταν μια κίνηση της ελληνικής χούντας να καταλάβει το νησί. Οι Τουρκοκύπριοι είδαν αυτό το πραξικόπημα ως εσωτερική υπόθεση των Ελληνοκυπρίων. Δεν αναμείχθηκαν στα γεγονότα. Άλλωστε, το είχε πει από την αρχή και ο Ραούφ Ντενκτάς πως «επρόκειτο για εσωτερικές υποθέσεις των Ελληνοκυπρίων».
Το είχε πει και ο Μπουλέντ Ετζεβίτ τον είχε φιμώσει. Άλλωστε δεν υπήρχε τόσος χρόνος ώστε να τύχει εξέτασης και να κτιστεί ένα κοινό μέτωπο. Έγινε ό,τι ήταν να γίνει με την επέμβαση της Τουρκίας. Καλά, αν δεν επενέβαινε η Τουρκία, αν πραγματοποιείτο η κατοχή της Ελλάδας, τι θα γινόταν μετά; Οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα μπορούσαν να σύστηναν ένα κοινό μέτωπο αντίστασης ενάντια στην ελληνική κατοχή; Στις 15 Ιουλίου 1974 οι Ελληνοκύπριοι ήρθαν αντιμέτωποι με τον φασισμό, όχι με την Ελλάδα. Αντιστάθηκαν ενάντια στον φασισμό, όχι ενάντια στην Ελλάδα. Αλλιώς, γιατί να πολεμήσουν ενάντια στην Ελλάδα εκείνοι που για μια ολόκληρη ζωή ονειρεύονταν την ένωση με την Ελλάδα;
Αυτή είναι και η κατάσταση των Τουρκοκυπρίων. Δεν είναι κατά της Τουρκίας. Αγαπούν πολύ την Τουρκία. Παραπονιούνται μόνο για τις επιβολές των κυβερνήσεων της Άγκυρας εναντίον τους. Για αυτό, πάντα ονειρεύονται να κτίσουν υγιείς σχέσεις με την Άγκυρα. Όμως, αυτό είναι απλώς ένα όνειρο.
