Το αδιέξοδο που δημιούργησε η αποτυχία του στρατηγικού σχεδιασμού του κράτους στον τομέα της ενέργειας ίσως μας οδηγήσει αναπόφευκτα στην οδυνηρή λύση των εφεδρικών κινητών μονάδων, με κόστος εκατοντάδες εκατομμύρια τον χρόνο. Χρήματα τα οποία θα φύγουν από την Κύπρο, διότι αυτές τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού θα εγκαταστήσουν στη χώρα μας ιδιωτικές εταιρείες του εξωτερικού. Αυτό επισημαίνει πηγή στον τομέα της ενέργειας, η οποία δήλωσε ωστόσο στον «Π» ότι ούτε και αυτή η δαπανηρή αλλα πρόχειρη λύση είναι δεδομένη, αφού λόγω του πολέμου στην Ουκρανία ενδεχομένως να μην είναι εφικτή η διαθεσιμότητα τέτοιων κινητών μονάδων. «Κανένας δεν γνωρίζει», σημείωσε. «Αν δεν βγεις σε προσφορές», συμπλήρωσε, «δεν θα μάθεις και αν αντιληφθούν ότι βρίσκεσαι σε αδιέξοδο, τότε, θα ανεβάσουν τις τιμές ακόμη πιο ψηλά».
Η ίδια πηγή ανέφερε ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός του κράτους βασίστηκε σε κάποιους πυλώνες για να εξασφαλιστεί η επάρκεια του ηλεκτρικού ρεύματος. Ο ένας πυλώνας, τόνισε, ήταν η εισαγωγή φυσικού αερίου. Αυτό δεν κατέστη εφικτό, όπως είπε, αφού ανατράπηκαν ξανά και ξανά οι σχεδιασμοί, με τους νέους υπολογισμούς να κάνουν λόγο για εισαγωγή το 2029. «Εάν εισαγόταν στην Κύπρο», πρόσθεσε, «τότε θα λειτουργούσαν σήμερα οι δύο εγκατεστημένες γεννήτριες που χρειάζονται φυσικό αέριο, αυτήν της ΑΗΚ με δυνατότητα παραγωγής 160 MW και εκείνη της ιδιωτικής εταιρείας PEC με δυνατότητα παραγωγής πέραν των 200 MW». Εάν αυτές οι δύο γεννήτριες, σημείωσε, λειτουργούσαν σήμερα δεν θα είχαμε πρόβλημα επάρκειας.
Ηλεκτρική διασύνδεση
Ο δεύτερος πυλώνας, υποστήριξε, αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση, ο οποίος φαίνεται να αποτυγχάνει διότι το έργο έχει ανασταλεί. Αναφέρθηκε ωστόσο στους υπολογισμούς που υπήρχαν, λέγοντας ότι το καλώδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης θα ήταν έτοιμο μετά το 2029.
Ερωτηθείσα η πηγή αν συνιστά ιδανική λύση το καλώδιο, είπε ότι αυτό εξαρτάται από το κόστος του έργου. Τόνισε ότι θα μας εξασφαλίσει 500 MW σταθερά. Εάν όμως στοιχίσει τρία δισεκατομμύρια, υποστήριξε, «τότε γιατί να μην αγοράσουμε και να εγκαταστήσουμε μπαταρίες σε διάφορα σημεία και νέες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας;». «Θα μπορούσαμε», συμπλήρωσε, «να κατασκευάσουμε ακόμη δύο σταθμούς και να είναι δικοί μας, εξασφαλίζοντας ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια, διότι ένα καλώδιο σε αφήνει εκτεθειμένο στις προθέσεις τρίτων, οι οποίοι μπορεί να το κόψουν ή να αποφασίσουν να μην σου δώσουν ρεύμα». Σήμερα, τόνισε, το καλώδιο εκτιμάται ότι θα στοιχίσει δύο δισεκατομμύρια. Αν από τα δύο δισεκατομμύρια αφαιρούμε 620 εκατομμύρια που προσφέρει η Κομισιόν, απομένει 1,4 δισεκατομμύριο, το 63% του οποίου αφορά την Κύπρο.
Παράλληλα, επεσήμανε ότι η παρατεταμένη συζήτηση για το καλώδιο δημιουργεί και ορισμένα επιπρόσθετα προβλήματα στον τομέα της ενέργειας. Για παράδειγμα, είπε, η ΑΗΚ δεν μπορεί να επενδύσει σε νέες μονάδες όταν γνωρίζει ότι θα τεθεί σε λειτουργία το καλώδιο το 2029, διότι τότε δεν θα λειτουργούν οι μονάδες και άρα θα χρεωκοπήσει. «Αυτά είναι και τα προβλήματα της έλλειψης μακροχρόνιου στρατηγικού σχεδιασμού», τόνισε. Εξέφρασε δε την άποψη ότι εάν δεν προχωρήσει το καλώδιο, τότε, θα πρέπει να εγκατασταθούν νέες γεννήτριες, διότι το 2029, που θα τεθούν εκτός λειτουργίας οι 6 μονάδες της ΑΗΚ στη Δεκέλεια λόγω ρύπων, θα έχουμε τεράστιο πρόβλημα.
Αποθήκευση
Η ίδια πηγή ανέφερε ότι έπρεπε παράλληλα πριν από δύο - τρία χρόνια να είχε εξασφαλιστεί και η δυνατότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. «Και αυτή η προσπάθεια καθυστέρησε», τόνισε, «διότι ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς θέλει να εγκαταστήσει αποθήκευση για να περιορίσει τις αποκοπές στα φωτοβολταϊκά ώστε να αξιοποιείται η ενέργεια αυτή την ώρα της αιχμής». Συμπλήρωσε δε ότι τώρα, που γίνεται προσπάθεια εισαγωγής και εγκατάστασης της αποθήκευσης με στόχο το καλοκαίρι του 2026, υπάρχουν αντιδράσεις από ιδιωτικά συμφέροντα, τα οποία δεν θέλουν να γίνει από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς αλλά από ιδιώτες.
ΑΗΚ
Η πηγή στον τομέα της ενέργειας ανέφερε ότι σήμερα φτάσαμε σε οριακά σημεία διότι είναι απαρχαιωμένες και οι μονάδες της ΑΗΚ και παρουσιάζουν βλάβες λόγω φόρτου εργασίας. «Η ΑΗΚ», τόνισε, «έπρεπε ήδη να εγκαταστήσει νέες μονάδες στη Δεκέλεια». Η ΑΗΚ, συμπλήρωσε, προσπάθησε να εγκαταστήσει δύο νέες μονάδες στη Δεκέλεια και μέσα από τις διαδικασίες προσφορών έφτασε το κόστος στα 200 εκατομμύρια ευρώ. Συνεπώς, πρόσθεσε, η ΑΗΚ επανεξετάζει το θέμα με στόχο να εγκαταστήσει πιο μικρές μονάδες, όμως θα χρειαστούν τρία χρόνια. Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι «το πρόβλημα δεν αφορά μόνο το 2025 αλλά θα εντείνεται με την πάροδο του χρόνου».
Ακολούθως αναφέρθηκε στις λύσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, λέγοντας ότι πρέπει να εγκαταστήσει τις νέες μονάδες η ΑΗΚ στη Δεκέλεια και ο Διαχειριστής, ο οποίος βγήκε σε προσφορά πρόσφατα, να προχωρήσει με τα συστήματα αποθήκευσης. Διευκρίνισε δε ότι οι δύο μονάδες της ΑΗΚ θα μπορούν να φτάσουν περίπου στα 80 MW, ενώ το σύστημα αποθήκευσης του Διαχειριστή θα είναι γύρω στα 120 MW. Αυτά τα δύο μέτρα, εξήγησε, θα μας βοηθήσουν να αντέξουμε κατά τα έτη 2026 – 2028 προσθέτοντας πως αν «υπήρχαν σήμερα οι μπαταρίες αποθήκευσης δεν θα γίνονταν αποκοπές ηλεκτρικού ρεύματος».
Ως μόνιμη λύση πρότεινε την εγκατάσταση των δύο μονάδων της ΑΗΚ στη Δεκέλεια, την εισαγωγή του φυσικού αερίου για να δουλέψουν οι εγκατεστημένες μονάδες που κάθονται και την ηλεκτρική διασύνδεση, «εάν και εφόσον γίνει», τόνισε, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι τελικά «δεν θα γίνει».
Παραγωγή
Η πηγή στον τομέα της ενέργειας σημείωσε ότι η μέγιστη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αγγίζει περίπου τα 1.240 MW σε περίοδο αιχμής, ενώ οι δυνατότητες παραγωγής σήμερα φτάνουν περίπου στα 1.400 MW. «Ωστόσο», είπε, «προκύπτουν βλάβες λόγω των απαρχαιωμένων μονάδων της ΑΗΚ οι οποίες είναι 40-50 χρονών και άρα τίθενται εκτός λειτουργίας, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι δυνατότητες παραγωγής και να δημιουργείται πρόβλημα επάρκειας.
Κληθείσα να απαντήσει ποιο είναι σήμερα το πιο ρεαλιστικό σενάριο για επίλυση του προβλήματος, απάντησε ότι πρέπει η ΑΗΚ να κατασκευάσει νέες μονάδες και να εγκατασταθεί σύστημα αποθήκευσης από τον Διαχειριστή και τους ιδιώτες.
Η πηγή στον τομέα της ενέργειας ανέφερε ότι οι δυνατότητες παραγωγής σήμερα φτάνουν περίπου στα 1.400 MW, ωστόσο προκύπτουν βλάβες που θέτουν εκτός λειτουργίας κάποιες μονάδες και μειώνονται έτσι οι δυνατότητες παραγωγής. Σημείωσε ότι η μέγιστη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας φτάνει μέχρι τα 1.240 MW σε περίοδο αιχμής. Πρόσθεσε δε ότι μπορεί να γίνει συνδυασμός του ιδιωτικού τομέα και του Διαχειριστή στο θέμα της αποθήκευσης και πως πρέπει να εκπονηθούν σχέδια για τον ιδιωτικό τομέα. «Υπάρχουν», όπως είπε, «άδειες στον ιδιωτικό τομέα για 1.500 MW αποθήκευση και δεν τις εγκαθιστούν διότι πιθανόν να μην συμφέρει ακόμα. Φοβούνται επίσης την επένδυση με το καλώδιο».
Δομικά προβλήματα
Ακολούθως εξήγησε τα δομικά προβλήματα που υπάρχουν στον τομέα της ενέργειας, λέγοντας ότι οι ανάγκες στην Κύπρο είναι περιορισμένες λόγω του μικρού πληθυσμού. «Αρκετούς μήνες το φθινόπωρο και την άνοιξη», τόνισε, «η ζήτηση είναι γύρω στα 600 MW. Από τα 600 MW, τα 250 MW προέρχονται υποχρεωτικά από μονάδες της ΑΗΚ για να υπάρχει ευστάθεια στο σύστημα. Οπότε το περιθώριο είναι πολύ λίγο. Συνεπώς υπάρχουν αρκετοί μήνες όπου η ζήτηση είναι περιορισμένη και αυτό καθιστά τις επενδύσεις μη βιώσιμες». Εξήγησε δε ότι αυτός είναι ο λόγος που γίνονται και πολλές αποκοπές στα φωτοβολταϊκά, «διότι όταν έχεις 250 MW υποχρεωτικά από την ΑΗΚ και ανάγκη ακόμα 300 MW και τα φωτοβολταϊκά παράγουν 600 MW, τότε, θα κόψεις 400 MW». Συμπλήρωσε ότι ακόμη και αν αποφασίσουμε να αποθηκεύσουμε την επιπλέον ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται, οι μπαταρίες θα γεμίσουν και άρα πάλι θα προκύπτει ζήτημα αποκοπών στα φωτοβολταϊκά. «Φυσικά», συνέχισε, «η αποθήκευση θα περιορίσει τις αποκοπές σε μεγάλο βαθμό αλλά η αποθήκευση μέχρι πριν τρία χρόνια ήταν πανάκριβη. Σήμερα η αποθήκευση στοιχίζει περίπου 250 χιλιάδες ευρώ το 1 MW και έτσι άρχισε να γίνεται πιο προσιτή».
