Τηλ: 99966518
Η πρόταση για ανέγερση ενός μνημείου μόνο για τα θύματα και τους αγνοούμενους του 1974, αγνοώντας ιδιαίτερα τους αγνοούμενους του 1963, ουσιαστικά τους Τουρκοκύπριους αγνοούμενους, έφερε πολλές αντιδράσεις στις καρδιές πολλών Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων συγγενών αγνοουμένων.
Ο Πέτρος Σουππουρής και ο Huseyin Rustem Akansoy, συγγενείς αγνοουμένων και ηγέτες της οργάνωσης «Μαζί Μπορούμε», έστειλαν επιστολή στην πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, στην οποία αναφέρουν: «Είναι ιστορικά και ηθικά αδιανόητο να πιστεύουμε ότι μόνο μία κοινότητα υπέφερε σε αυτό το νησί και να διαγράφουμε τον πόνο των οικογενειών των Τ/Κ αγνοουμένων. Η οδύνη και ο πόνος έχουν τις ρίζες τους ακόμα και πριν από το 1974. Ακόμα και το 1974 διαπράχθηκαν εγκλήματα απερίγραπτης βαρβαρότητας και κατά των Τ/Κ. Η πολιτικοποίηση ενός ανθρωπιστικού ζητήματος καθιστά ακόμα πιο δύσκολες τις προσπάθειες για την επούλωση αυτής της πληγής. Ζητούμε ευγενικά να διορθωθεί αυτό το λάθος το συντομότερο δυνατό. Αν πρόκειται να δημιουργηθεί μνημείο στο κτήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα πρέπει να είναι αφιερωμένο σε όλα τα θύματα της τραγωδίας της Κύπρου».
Η Leyla Kiralp και η Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά στην τελετή εγκαινίων
του μνημείου-τάφου στο Μάρι το 2015.
Κάντε ένα κοινό μνημείο
Δήλωση εξέδωσε και η ίδια η δικοινοτική οργάνωση συγγενών αγνοουμένων και θυμάτων των συγκρούσεων και του πολέμου 1963-1974 «Μαζί Μπορούμε», την οποία απέστειλε στην κ. Ρομπέρτα Μέτσολα και στους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων στο ΕΚ, επικρίνοντας αυτή την απόφαση. Η δήλωση επεσήμανε τα εξής: «Η απόκρυψη της αλήθειας σχετικά με τα φρικτά εγκλήματα και από τις δύο πλευρές και η άρνηση της ύπαρξης Τ/Κ αγνοουμένων αποτελεί από μόνη της έγκλημα. Καλούμε την πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ενημερώσει όλους τους ευρωβουλευτές για τα γεγονότα που αφορούν το ζήτημα των αγνοουμένων στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων των προηγούμενων αποφάσεων του ΕΚ σχετικά με το ζήτημα, και να αναγνωρίσει την ανάγκη για ένα κοινό μνημείο στο ΕΚ στη μνήμη των αγνοουμένων και των θυμάτων από όλες τις κοινότητες της Κύπρου κατά την περίοδο 1963-1974».
Στην τελετή εγκαινίων πριν από 10 χρόνια του μνημείου
αφιερωμένου σε όλους τους αγνοούμενους στο Μαρί.
Άρθρο της Leyla Kiralp
Η Leyla Kiralp, που έχασε τον σύζυγό της το 1974 στη σφαγή της ΕΟΚΑ Β΄, έγραψε για τα συναισθήματά της. Ο σύζυγός της απήχθη από το σπίτι τους στο Ζύγι και μαζί με τους Τουρκοκύπριους που απήχθησαν από την Τόχνη, σφαγιάστηκε από την ΕΟΚΑ Β΄ και αγνοείται. Τα οστά των Τ/Κ από τα δύο λεωφορεία βρέθηκαν χρόνια αργότερα σε μαζικούς τάφους στη Γεράσα και την Παρεκλησιά. Πριν από 10 χρόνια, η Leyla έκτισε στο Μαρί, με δικά της έξοδα, ένα μνημείο-τάφο στο όνομα όλων των αγνοουμένων της Κύπρου. Αυτό ήταν το πρώτο και μοναδικό μνημείο αφιερωμένο σε όλους τους αγνοούμενους της Κύπρου.
Σήμερα, θέλω να μοιραστώ μαζί σας αυτά που έγραψε για το μνημείο που θα κτιστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Παρόλο που ήμουν στο δημοτικό σχολείο το 1963 θυμούμαι τις διακοινοτικές συγκρούσεις και την καταστροφή που άφησαν πίσω τους. Μερικοί από αυτούς που απήχθησαν από τους δρόμους και «εξαφανίστηκαν» δεν έχουν βρεθεί παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει 62 χρόνια. Και πολλοί από τους Τ/Κ και Ε/Κ που εξαφανίστηκαν το 1974 επίσης δεν έχουν βρεθεί. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις προσπάθειες της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, όσων παρέχουν πληροφορίες για τους τόπους ταφής των αγνοουμένων και το έργο της δημοσιογράφου Sevgul Uludag στην αναζήτηση των τόπων ταφής των αγνοουμένων».
Δεν το είδαν ως ανθρωπιστικό ζήτημα
«Οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων έχουν καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πολλές φορές από το 1963 μέχρι το 1974. Αναρωτιέμαι αν η κατάσταση των αγνοουμένων και των συγγενών τους συζητήθηκε τόσο, όσο τα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα. Ζήτησαν οι πολιτικοί και των δύο πλευρών συγγνώμη ο ένας από τον άλλο για τους αγνοούμενους των δύο κοινοτήτων; Εξέφρασαν την άποψή τους για την ανέγερση ενός κοινού μνημείου για τους αγνοούμενους των δύο κοινοτήτων; Μετά από όλες αυτές τις διαπραγματεύσεις, μόνο αυτοί που διαπραγματεύτηκαν άλλαξαν, αλλά το πιο τραγικό ζήτημα της Κύπρου, δηλαδή το ζήτημα των αγνοουμένων, δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ από ανθρωπιστική σκοπιά».
Οι μονόπλευρες προτάσεις
Και συνεχίζει: «Ξέσπασε χαμός μετά την αποδοχή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της πρότασης του Κύπριου ευρωβουλευτή Μιχάλη Χατζηπαντέλα να κτιστεί μνημείο μόνο για τη μνήμη των Ε/Κ αγνοουμένων του 1974. Αν αυτός ο ευρωβουλευτής δεν είχε υποβάλει αυτή την πρόταση, θα βρισκόταν στην ημερήσια διάταξη η ανέγερση μνημείου για τους αγνοούμενους; Η πρότασή του είναι μονόπλευρη. Και από όπου και αν προέρχονται, οι μονόπλευρες προτάσεις δεν συμβάλλουν στην ειρήνη. Ωστόσο, αυτή η πρόταση έκανε όσους ήταν αδιάφοροι για το θέμα να ευαισθητοποιηθούν. Αν θέλατε να κτίσετε ένα μνημείο για τους αγνοούμενους Κύπριους, γιατί περιμένατε να υποβληθεί αυτή η πρόταση; Τώρα αυτό είναι στην ατζέντα. Θα έχετε το θάρρος να κτίσετε ένα κοινό μνημείο για τους αγνοούμενους; Ή θα ηρεμήσετε μετά από λίγο; Ή θα περιμένετε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναγείρει το δικοινοτικό μνημείο;».
Ένα συμβολικό μνημείο
«Το 2015, με δικά μας κονδύλια», αναφέρει η Leyla Kiralp, κτίσαμε ένα συμβολικό μνημείο στο χωριό μου, το Μαρί (Tatlisu). Δεν ήταν καθόλου εύκολο. Λάβαμε τις απαραίτητες άδειες από τις αρμόδιες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, ακολουθήσαμε τις απαραίτητες διαδικασίες και δημιουργήσαμε το έργο μας. Το μνημείο σχεδιάστηκε από έναν Ε/Κ αρχιτέκτονα από την Πάφο. Οι εργάτες ερχόντουσαν καθημερινά από την Πάφο για να εργαστούν. Σε αυτή τη διαδικασία μας βοήθησαν πολύ η Επαρχιακή Διοίκηση Λάρνακας και ο αγαπητός μας φίλος Ανδρέας Χατζηπαναγιώτης».
Οι μεγάλες απουσίες από τα εγκαίνια
Τα εγκαίνια του μνημείου πραγματοποιήθηκαν στις 5 Σεπτεμβρίου 2015. Σύμφωνα με τη Leyla Kiralp, «στα εγκαίνια είχαμε προσκαλέσει τόσο τους ηγέτες των Τ/Κ και των Ε/Κ, όσο και τα πολιτικά κόμματα. Ο Ε/Κ ηγέτης Νίκος Αναστασιάδης και ο Τ/Κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί είχαν απευθύνει κοινή έκκληση στο κοινό να μοιραστεί πληροφορίες προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανεύρεση των αγνοουμένων. Αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Ωστόσο, κανένας από τους δύο δεν παρευρέθηκε στα εγκαίνια. Από την τ/κ πλευρά, παρευρέθηκε μόνο το YKP (Κόμμα Νέα Κύπρος). Από την ε/κ πλευρά, ο ΔΗΣΥ έστειλε λουλούδια. Όλο το ΑΚΕΛ παρευρέθηκε στα εγκαίνια. Η ΠΕΟ ήταν εκεί. Η αγαπητή Καίτη Κληρίδη ήταν εκεί. Η Sevgul Uludag και ο Νιαζί Κιζιλγιουρέκ ήταν εκεί. Οι Τ/Κ και Ελληνοκύπριοι φίλοι και συγγενείς μας ήταν εκεί. Η Μαρία, η νέα κοινοτάρχης του χωριού Μαρί (Tatlisou), ήταν εκεί. Οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες που είχαν πάει να ζήσουν στο Μαρί ήταν εκεί. Τα ε/κ ΜΜΕ έγραφαν γι' αυτό το γεγονός για πολλές μέρες. Εκτός από τη Sevgul, τα τ/κ ΜΜΕ δεν «είδαν» αυτό το γεγονός. Αυτή η εκδήλωση ήταν η πρώτη από πολλές απόψεις. Θα έπρεπε να της είχε δοθεί μεγαλύτερη αξία. Η ΚΔ έκανε ό,τι έπρεπε να κάνει ένα κράτος κατά τα εγκαίνια του μνημείου. Πριν από την ώρα έναρξης, η Αστυνομία παρατάχθηκε γύρω από το μνημείο, όπως και ένα ασθενοφόρο και δημιούργησε έναν πλήρη κύκλο ασφαλείας. Μέχρι να τελειώσει η εκδήλωση, ο διοικητής της Αστυνομίας παρέμεινε μαζί μας. Οι Τ/Κ που ήρθαν από την Αμμόχωστο για να παρευρεθούν στην εκδήλωση είχαν αστυνομική συνοδεία μέχρι την Πύλα. Μετά την εκδήλωση, αστυνομική συνοδεία συνόδευσε το αυτοκίνητό μας μέχρι την Άχνα».
Από σεβασμό και αγάπη
Η Leyla Kiralp απαντά στο ερώτημα γιατί κτίσαμε αυτό το μνημείο. «Για να αποτελέσει παράδειγμα για τους πολιτικούς, ώστε ίσως και αυτοί να βρουν το θάρρος να κτίσουν ένα κοινό μνημείο για τους αγνοούμενους. Κτίσαμε το μνημείο από σεβασμό και αγάπη για τους αγνοούμενους. Και το πιο σημαντικό, το κτίσαμε για να μην ξεχαστούν. Εγώ και η Χριστίνα Παύλου Σολωμή Πατσιά, η οποία επίσης είχε τον πατέρα και τον αδελφό της αγνοούμενους, κάναμε τα εγκαίνια του μνημείου. Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων αγκαλιαστήκαμε και κλάψαμε. Όσοι ήταν εκεί μαζί μας, επίσης έκλαψαν. Επειδή οι αγνοούμενοι ήταν ο κοινός μας πόνος. Τι σημαίνει να χάνεις κάποιον και να μην ξέρεις τίποτα για την τύχη της/του; Ζεις για πολλά χρόνια με ελπίδα και απελπισία. Αυτή η αβεβαιότητα σε καταρρακώνει. Ακόμα και αν περάσει, κουβαλάς τα σημάδια της καταστροφής για όλη σου τη ζωή. Η οδύνη που προκαλεί η εξαφάνιση δεν φεύγει ποτέ από μέσα σου... Ποιος πολιτικός ασχολήθηκε με την ψυχολογία που βιώνουν οι συγγενείς των αγνοουμένων λόγω αυτής της οδύνης; Σε ποιου πολιτικού την ατζέντα βρήκε θέση»;
«Πριν από μήνες», συνεχίζει, ξεκινήσαμε και πάλι ένα έργο για τους αγνοούμενους των δύο κοινοτήτων μας στον κήπο του Melandra House. Λόγω μιας εγχείρησης στην οποία έπρεπε να υποβληθώ, αναγκαστήκαμε να διακόψουμε προσωρινά το έργο μου. Θα το ανοίξουμε το συντομότερο δυνατό, δικοινοτικά. Αν κάποιος θέλει να κτίσει ένα μνημείο για τους αγνοούμενους δεν περιμένει να το κάνει κάποιος άλλος. Είναι πρωτοπόρος, το κάνει. Και ποτέ δεν θα έλεγε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Κτίστε μας ένα μνημείο για τους αγνοούμενους μας». Και ένα τέτοιο μνημείο δεν μπορεί να βρίσκεται στο εξωτερικό. Το μνημείο που θα χτιστεί πρέπει να είναι δικοινοτικό, κοινό και στη δική μας χώρα», καταλήγει.
