Η Σρι Λάνκα, είναι για τους περισσότερους Κύπριους μια κουκίδα που δύσκολα θα εντόπιζαν στον χάρτη. Βρίσκεται πέρα από τα νερά της Μεσογείου, πολύ μακριά από τη δικιά μας ήπειρο και τις καθημερινές μας έγνοιες για σκούπισμα του πεζοδρομίου και καθάρισμα των τζαμιών. Κι όμως, αυτές τις μέρες, που στην Ασία μετράνε νεκρούς από το καταστροφικό πέρασμα του κυκλώνα «Ντίτβα» με πλημμύρες, κατολισθήσεις λάσπης και καταρρακτώδεις βροχές να αφανίζουν ολόκληρες κοινότητες, η Σρι Λάνκα δεν είναι καθόλου μακριά. Είναι η Μάλα μέσα στο ίδιο μας το σπίτι.
Εδώ και χρόνια, οι Σριλανκέζοι αποτελούν μία από τις πιο ορατές και σημαντικές μεταναστευτικές παρουσίες στην Κύπρο. Είναι οι γυναίκες που κρατούν τα παιδιά μας, τα μεγαλώνουν, στηρίζουν τους ηλικιωμένους μας, και συγκροτούν την καθημερινότητα νοικοκυριών που ακουμπούν πάνω τους. Είναι οι μαγείρισσες που έριξαν κάρι, τζίντζερ και κάρδαμο στο ψητό και το τσάι μας. Είναι οι εργαζόμενοι στα σουπερμάρκετ, στα πλυντήρια αυτοκινήτων, στα πρατήρια καυσίμων και σε αμέτρητους άλλους τομείς υπηρεσιών ανά το νησί. Η Σρι Λάνκα μπορεί να απέχει χιλιάδες χιλιόμετρα, μα οι άνθρωποί της έχουν υφάνει τη δική τους κλωστή στο καθημερινό μας μοτίβο.
Τα Σαββατοκύριακα, τα πάρκα των πόλεων γεμίζουν με εργαζόμενους από τη Σρι Λάνκα που συναντούν φίλους, ανταλλάσσουν φαγητό, προσφέρουν φτηνές υπηρεσίες και στέλνουν χρήματα πίσω στην πατρίδα. Οι ζωές τους τρέχουν παράλληλα με τις δικές μας: τα πρώτα λεωφορεία της μέρας, οι ατελείωτες βάρδιες, οι λιτοί μισθοί, η διαρκής πίεση να στηρίζουν οικογένειες που δεν έχουν δει για χρόνια.
Πολλές φορές αναρωτιέμαι ποια είναι η συνεισφορά τους στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων, προς τις δικές μας συντάξεις και κατά πόσο εμείς αντιλαμβανόμαστε ότι οι ίδιοι μάλλον δεν θα ωφεληθούν ποτέ από αυτή την προσφορά τους. Η ένταξή τους στην κυπριακή κοινωνία δεν επετεύχθη μέσα από πολιτικές αποφάσεις, αλλά μέσα από υπομονή, επιμονή και μια ήρεμη αξιοπρέπεια που συχνά περνά απαρατήρητη με ένα... yes madam.
Και τώρα, ενώ η δική μας γιορτινή περίοδος πλησιάζει με στολίδια και δώρα και πάρτι -που εξυπακούεται περισσότερη δουλειά για τους ταπεινούς βοηθούς μας- πολλοί από αυτούς αγωνιούν ή ακόμα παίρνουν κακά μαντάτα. Εκατοντάδες νεκροί και αγνοούμενοι. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πληγέντες. Περιοχές πνιγμένες από τα νερά, οικογένειες χωρίς στέγη, χωρίς εισόδημα, χωρίς σταθερό έδαφος να πατήσουν.
Απώλειες που έρχονται να προστεθούν στα δύσκολα χρόνια της πανδημίας της Covid, των εξεγέρσεων του 2022, της οικονομικής στενότητας και των πολλών δοκιμασιών που οι οικογένειές τους αντιμετωπίζουν. Την τελευταία πενταετία τα νέα από την πατρίδα δεν είναι ποτέ καλά.
Μια τραγωδία σαν τον κυκλώνα κάνει την απόσταση ανάμεσα στην Κύπρο και τη Σρι Λάνκα να μοιάζει τεράστια, ποτέ δεν έχουμε ζήσει βιβλικές καταστροφές. Κι όμως, την ίδια στιγμή η απόσταση εξαφανίζεται. Και πρέπει να εξαφανιστεί διότι η γυναίκα που, αν τη ρωτήσεις αν είναι καλά, ενδεχομένως να απαντήσει πως έχασε το σπίτι της ή πως συγγενείς της αγνοούνται, είναι η Μάλα, που φροντίζει τον παππού με το αλτσχάιμερ, που δεν μπορεί να κοιμηθεί το βράδυ, γιατί ο παππούς κάθε δέκα λεπτά, πρέπει να πάει τουαλέτα.
Ίσως λοιπόν αυτόν τον μήνα, ενώ απολαμβάνουμε τη θαλπωρή των δικών μας γιορτών ας αναλογιστούμε πόσα έχει προσφέρει αυτή η κοινότητα στο νησί, να σκεφτούμε μια χειρονομία. Ακόμη κι ένα μικρό επιπλέον ποσό στον μισθό τους μπορεί να γίνει πολύτιμη βοήθεια για τις οικογένειές τους. Μια απλή πράξη αλληλεγγύης προς ανθρώπους που είναι τόσο μακριά και ταυτόχρονα τόσο κοντά μας. Έστω μια γλυκιά κουβέντα.
