Με την εφαρμογή των ηλεκτρονικών διασυνοριακών υπηρεσιών υγείας μέσω της ψηφιακής υποδομής υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας (eHealth Digital Service Infrastructure), ο τομέας της Υγείας στην Κύπρο περνά σε μια νέα εποχή διασύνδεσης και προσβασιμότητας, δήλωσε στον «Π» ο πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ηλεκτρονικής Υγείας δρ Κωνσταντίνος Παττίχης. Σημειώνοντας, παράλληλα, ότι «η έναρξη παροχής των διασυνοριακών υπηρεσιών στην Κύπρο αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα προς μια πιο ανθρώπινη και αποτελεσματική υγειονομική φροντίδα για όλους τους πολίτες της ΕΕ».
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, εάν ένας Κύπριος πολίτης βρεθεί σε κράτος της ΕΕ και χρειαστεί υπηρεσίες υγείας, οι εκεί πάροχοι υπηρεσιών θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο ιατρικό του ιστορικό προκειμένου να ενημερωθούν για τη γενική κατάσταση της υγείας του, την ίδια στιγμή που ο ασθενής θα μπορεί να εκτελέσει στο εξωτερικό συνταγή για φάρμακα που του συνταγογράφησε ο γιατρός του στην Κύπρο. Αντίστοιχα οφέλη θα έχουν και οι Ευρωπαίοι πολίτες που επισκέπτονται το νησί μας.
Όπως εξήγησε στον «Π» ο δρ Παττίχης, «Οι Κύπριοι ασθενείς θα μπορούν να επωφεληθούν άμεσα, καθώς όταν ταξιδεύουν ή διαμένουν προσωρινά σε άλλη χώρα της ΕΕ, οι επαγγελματίες υγείας της χώρας υποδοχής -με τη συγκατάθεση των ασθενών- έχουν ασφαλή πρόσβαση σε βασικές πληροφορίες του συνοπτικού ιστορικού υγείας (Patient Summary), όπως αλλεργίες, χρόνιες παθήσεις, φάρμακα ή πρόσφατες εξετάσεις. Επιπλέον, μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και εκτέλεσης ηλεκτρονικής συνταγής, οι πολίτες θα μπορούν να προμηθεύονται τα φάρμακά τους και από φαρμακεία άλλων ευρωπαϊκών χωρών χωρίς την ανάγκη έντυπης συνταγής ή επιπλέον διαδικασιών».
Περίληψη ασθενούς
Όπως μας εξήγησε ο δρ Παττίχης, σε πρώτη φάση ο ηλεκτρονικός φάκελος θα περιλαμβάνει περίληψη του ιατρικού ιστορικού και ταυτόχρονα μέσω αυτού, θα υπάρχει δυνατότητα για εκτέλεση συνταγών για φάρμακα. Σε ό,τι αφορά το συνοπτικό ιστορικό υγείας των ασθενών, αυτό θα περιλαμβάνει βασικές και κρίσιμες πληροφορίες υγείας, απαραίτητες για την παροχή ασφαλούς και αποτελεσματικής φροντίδας, ειδικά σε περιβάλλοντα επείγουσας ή διασυνοριακής περίθαλψης. «Είναι εκείνα τα στοιχεία που χρειάζεται να έχει στην κατοχή του ένας γιατρός στις Πρώτες Βοήθειες για να μπορεί να λάβει τις σωστές αποφάσεις για την περίθαλψη του ασθενούς» είπε. Πρόκειται για δεδομένα που αφορούν:
- Προσωπικά στοιχεία του ασθενούς (όνομα, φύλο, ημερομηνία γέννησης).
- Αλλεργίες και ανεπιθύμητες αντιδράσεις.
- Τρέχουσες και χρόνιες παθήσεις ή διαγνώσεις.
- Φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής.
- Ιατρικές πράξεις ή επεμβάσεις που έχουν πραγματοποιηθεί.
- Εμβολιασμούς.
- Ομάδα αίματος.
- Επαφές σε περιπτώσεις ανάγκης ή σχετικές πληροφορίες φροντίδας.
Αυτά που πρέπει να γνωρίζουμε
Τι σημαίνει, όμως, στην πράξη «διασυνοριακές υπηρεσίες υγείας» και σε ποιες ενέργειες θα πρέπει να προβεί ο καθένας από εμάς που θα ταξιδέψει στο εξωτερικό; Παρακάτω, δίνουμε απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που προκύπτουν για τη νέα αυτή υπηρεσία.
Βρίσκομαι στο εξωτερικό και έχω στην κατοχή μου συνταγή για φάρμακα από γιατρό στην Κύπρο. Μπορώ να την εκτελέσω;
Για να μπορέσει ένας Κύπριος ασθενής να προμηθευτεί τα φάρμακά του σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, μέσω της ηλεκτρονικής διασυνοριακής συνταγής που εκδόθηκε στην Κύπρο, θα πρέπει εκ των προτέρων να δώσει τη συγκατάθεσή του ώστε η συνταγή του να καταχωρισθεί στο σύστημα των διασυνοριακών υπηρεσιών υγείας της Κύπρου για να είναι διαθέσιμη διασυνοριακά. Ο γιατρός στην Κύπρο δεν χρειάζεται να κάνει κάτι διαφορετικό κατά τη συνταγογράφηση, αλλά ο ασθενής πρέπει να ενημερωθεί και να επιλέξει να μοιραστεί τα δεδομένα του διασυνοριακά. Μόνο, τότε, θα μπορεί η συνταγή να αναγνωριστεί και να εκτελεστεί από φαρμακείο σε άλλη χώρα της ΕΕ που υποστηρίζει την υπηρεσία ηλεκτρονικής εκτέλεσης συνταγής (eDispensation).
Έχω συνταγή που εκδόθηκε εντός ΓεΣΥ. Μπορεί να εκτελεστεί στο εξωτερικό;
Για να είναι δυνατή η εκτέλεση συνταγής σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα αυτή πρέπει να εκδοθεί μέσω του Εθνικού Διασυνοριακού Συστήματος της Κύπρου και να αποσταλεί από το Εθνικό Σημείο Επαφής για την Ηλεκτρονική Υγεία (NCPeH) στο αντίστοιχο Εθνικό Σημείο Επαφής της χώρας φιλοξενίας. Αν για παράδειγμα, ένας Κύπριος πολίτης βρίσκεται στη Φινλανδία και επιθυμεί να προμηθευτεί φάρμακα με ηλεκτρονική συνταγή, θα πρέπει ο γιατρός στην Κύπρο να εκδώσει μια διασυνοριακή ηλεκτρονική συνταγή μέσω του αντίστοιχου διασυνοριακού συστήματος. Η συνταγή αυτή θα σταλεί αυτόματα μέσω του Εθνικού Σημείου Επαφής της Κύπρου στο Εθνικό Σημείο Επαφής της Φινλανδίας, ώστε να μπορεί να εκτελεστεί σε φαρμακείο εκεί.
Εκτός των συνταγών για φάρμακα, μπορεί να γίνει κάτι αντίστοιχο και για εργαστηριακές εξετάσεις, ακτινογραφίες κ.λπ.;
Αυτό προβλέπεται να υλοποιηθεί το 2026 όπου πέραν των ηλεκτρονικών συνταγών φαρμάκων, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής διασυνοριακής συνεργασίας, προβλέπεται και η ανταλλαγή άλλων σημαντικών ιατρικών εγγράφων όπως αποτελέσματα εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων, καθώς και αναφορές νοσοκομειακών εξιτηρίων.
Πώς εκδίδω το ιστορικό υγείας; Θα πρέπει να απευθυνθώ στον προσωπικό μου γιατρό;
Η έκδοση του συνοπτικού ιστορικού υγείας γίνεται μέσα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα των διασυνοριακών υπηρεσιών υγείας όπου πρόσβαση έχουν όλοι οι γιατροί που είναι εγγεγραμμένοι στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο. Τυπικά, η δημιουργία και η επικαιροποίηση του ιστορικού γίνεται από τον προσωπικό γιατρό του ασθενούς, καθώς αυτός έχει την πιο ολοκληρωμένη εικόνα της υγείας του. Ωστόσο, και οι ειδικοί γιατροί μπορούν να συμβάλουν στην ενημέρωσή του. Σε πρώτη φάση, ο ασθενής χρειάζεται να επισκεφτεί τον γιατρό της επιλογής του και να ζητήσει την καταγραφή ή αναβάθμιση του ιατρικού του ιστορικού, ώστε να είναι πάντα διαθέσιμο σε περίπτωση ανάγκης, ιδιαίτερα όταν ο ίδιος ταξιδεύει ή δέχεται φροντίδα στο εξωτερικό. Ο πολίτης μπορεί, εφόσον το επιθυμεί, να ζητήσει από τον γιατρό του να ελέγξει ή να επικαιροποιήσει τις πληροφορίες του, ιδίως πριν από ένα ταξίδι ή μια προγραμματισμένη θεραπεία στο εξωτερικό.
Οι διασυνοριακές υπηρεσίες στη χώρα που θα βρίσκομαι θα είναι δωρεάν;
Εξαρτάται από το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας που παρέχει τις υπηρεσίες και από το εάν ο ασθενής διαθέτει την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας (ΕΚΑΑ) ή άλλη σχετική κάλυψη. Αν ο πολίτης είναι προσωρινά σε άλλη χώρα της ΕΕ και χρειαστεί επείγουσα ή αναγκαία ιατρική φροντίδα μπορεί να λάβει υπηρεσίες με την επίδειξη της ΕΚΑΑ. Η κάλυψη εξαρτάται από τους όρους του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας υποδοχής.
