Δραματικές είναι οι προβλέψεις των ειδικών σχετικά με τις επιπτώσεις της ακραίας ζέστης στην υγεία, καθώς εκτιμάται ότι εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να χάσουν τη ζωή τους στην Ευρώπη έως το 2099 αν δεν εφαρμοστούν μέτρα για τον περιορισμό του φαινομένου.
Άλλωστε, όπως αποκαλύπτει μελέτη από την Ερευνητική Μονάδα Ανθρώπινης και Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας του Πανεπιστημίου της Οττάβα (HEPRU), η ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερή θερμοκρασία ακόμα και σε υψηλές θερμοκρασίες, στην πραγματικότητα είναι χαμηλότερη από παλαιότερες εκτιμήσεις.
Ανάμεσα σε εκείνους που επηρεάζονται άμεσα από τις ακραίες αυτές καιρικές συνθήκες συγκαταλέγονται τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, πάσχοντες με χρόνια νοσήματα, έγκυες και όσοι λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα.
Συγκεκριμένα για τους ηλικιωμένους έρευνες επιβεβαιώνουν τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν σε περιόδους καύσωνα. Όπως αναφέρει το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ενδέχεται να μην αντιλαμβάνονται πότε κάνει υπερβολική ζέστη ή πότε είναι αφυδατωμένοι, ενώ παράλληλα το σώμα τους συγκρατεί περισσότερη θερμότητα από τους νεότερους και οι αδένες δεν εκκρίνουν ικανή ποσότητα ιδρώτα. Ως αποτέλεσμα, το καρδιαγγειακό και το ανοσοποιητικό σύστημα αγωνίζονται να αντισταθμίσουν αυτή την κατάσταση. Στην περίπτωση δε που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, είναι πιθανότερο να μην έχουν μεγάλη αντοχή στη ζέστη.
Τώρα, νέα έκθεση από το Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων αναφέρει ότι οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν από την ακραία ζέστη ακόμα και στο εσωτερικό της κατοικίας τους.
Αναλυτικότερα, τα ευρήματα δείχνουν ότι ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι και παραμένουν σε εσωτερικούς χώρους χωρίς συστήματα ψύξης με υψηλές εξωτερικές θερμοκρασίες μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα στην υγεία τους.
Επιπλέον, εξηγούν οι επιστήμονες, η φυσιολογική φθορά που σχετίζεται με την ηλικία, οι χρόνιες παθήσεις και η κοινωνική απομόνωση μειώνουν την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν την ακραία ζέστη.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν δεδομένα κατά τη διάρκεια κύματος καύσωνα το καλοκαίρι του 2022 όπου οι μέγιστες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της νύχτας ξεπερνούσαν τους 28 βαθμούς Κελσίου και αξιολόγησαν τη δυσφορία που βίωσαν οι συμμετέχοντες στο εσωτερικό των κατοικιών τους, τόσο σε πυκνοκατοικημένο όσο και σε πιο αραιό αστικό και περιαστικό πλαίσιο.
Προέκυψε ότι και στις δύο περιπτώσεις τα συνιστώμενα όρια εσωτερικής θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια του καύσωνα, ιδίως τη νύχτα, είχαν ξεπεραστεί, προκαλώντας διαταραχές του ύπνου, στρες με επιπτώσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα και δυσφορία.
Όσο για την απομόνωσή τους, παρότι το 85% των συμμετεχόντων ανέφερε ότι οι υπαίθριες δραστηριότητες τους βοηθούν να μετριάσουν την ανεπιθύμητη μοναξιά, τα αρχιτεκτονικά εμπόδια συχνά τους εμποδίζουν. Πάνω από τους μισούς ανέφεραν ότι δεν διαθέτουν μπαλκόνι ή βεράντα, γεγονός που μπορεί να εντείνει περαιτέρω την κοινωνική απομόνωση.
Με δυσφορία μετρίου επιπέδου, αλλά διαρκείας, συνδέονται οι αστικές κατοικίες, εξαιτίας κακού αερισμού και φαινομένων αστικής θερμικής νησίδας, ωστόσο η περιαστική κατοικία, παρά την απουσία της επίδρασης της θερμικής νησίδας, παρουσίασε χειρότερες θερμικές συνθήκες, ιδίως κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι αρχιτεκτονικά εμπόδια, κακή θερμική απόδοση και η έλλειψη ημι-υπαίθριων χώρων μπορεί να επιδεινώσουν την απομόνωση των ηλικιωμένων κατά τη διάρκεια περιόδων ακραίας ζέστης.
Διαπίστωσαν, δε, ότι σε ποσοστό 30% τα κτίρια στη Χώρα των Βάσκων δε διαθέτουν ανελκυστήρα, επομένως οι κάτοικοι αναγκάζονται να ανεβοκατεβαίνουν σκάλες για να έχουν πρόσβαση στα διαμερίσματά τους, επηρεάζοντας ιδιαίτερα όσους ζουν σε υψηλότερους ορόφους.
Παράλληλα, παρατήρησαν ότι ακόμα και πιο σύγχρονες κατοικίες δεν πληρούν τα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης, καθώς η υπερβολική αεροστεγανότητα ή η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να οδηγήσει σε υπερθέρμανση των εσωτερικών χώρων όταν δεν εφαρμόζεται σωστά η παθητική ψύξη.
Τη στιγμή, μάλιστα, που η Νότια Ευρώπη πλήττεται από συχνότερους, εντονότερους και παρατεταμένους καύσωνες με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή να αναφέρει πως οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη θα συνεχίσουν να αυξάνονται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, κρίνεται απαραίτητη η άμεση αντιμετώπιση των κλιματικών προκλήσεων.
Για αυτό το λόγο οι ειδικοί συστήνουν την ανακαίνιση κατοικιών που κατασκευάστηκαν πριν από το 1980 με παθητικές λύσεις ψύξης, όπως νυχτερινός αερισμός, διασταυρούμενος αερισμός και συστήματα εξωτερικής σκίασης, την επιδότηση για εγκατάσταση ανελκυστήρων σε πολυώροφες κατοικίες που κατοικούνται από ηλικιωμένα άτομα χωρίς εναλλακτικές λύσεις κινητικότητας, τα δημοτικά προγράμματα μεταφοράς και πρόσβασης σε σημεία με συστήματα ψύξης κατά τη διάρκεια καύσωνα και την ενσωμάτωση ψυχοκοινωνικών δεικτών, ώστε να αξιολογηθεί η ευπάθεια των πολιτών και να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα όσων διατρέχουν κίνδυνο.
