Οι άνθρωποι που καταναλώνουν τακτικά καφεΐνη βρίσκονται συνήθως σε καλύτερη διάθεση μετά από έναν καφέ ή άλλο καφεϊνούχο ρόφημα—ένα αποτέλεσμα που είναι πολύ πιο έντονο το πρωί παρά αργότερα μέσα στην ημέρα. Αυτό είναι το εύρημα μιας νέας μελέτης ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ και το Πανεπιστήμιο του Γουόρικ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Scientific Reports.
Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι αισθάνονταν σημαντικά πιο χαρούμενοι και πιο ενθουσιασμένοι τα πρωινά που είχαν πιει καφέ σε σύγκριση με τις ίδιες ώρες άλλων ημερών όπου δεν είχαν ακόμη καταναλώσει καφέ.
Συνδέσεις με αρνητικές διαθέσεις όπως λύπη ή εκνευρισμό παρατηρήθηκαν επίσης, αν και σε μικρότερο βαθμό: μετά την κατανάλωση καφέ, οι συμμετέχοντες ένιωθαν ελαφρώς λιγότερο λυπημένοι ή εκνευρισμένοι σε σχέση με αντίστοιχες ημέρες χωρίς καφέ. Σε αντίθεση με την ενίσχυση των θετικών συναισθημάτων, αυτό το αποτέλεσμα δεν εξαρτιόταν από την ώρα της ημέρας.
Συνολικά, μελετήθηκαν 236 νέοι ενήλικες στη Γερμανία για χρονικό διάστημα έως και τεσσάρων εβδομάδων. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωναν σύντομα ερωτηματολόγια στα κινητά τους τηλέφωνα επτά φορές την ημέρα, καταγράφοντας τη διάθεσή τους και αν είχαν καταναλώσει καφεϊνούχο ρόφημα μέσα στα προηγούμενα 90 λεπτά. Έτσι, η μελέτη εστίασε στην κατανάλωση καφεΐνης στην καθημερινή ζωή, όχι μόνο σε τεχνητά εργαστηριακά περιβάλλοντα.
Αντίληψη του αποτελέσματος ανεξάρτητα από τις συνήθειες κατανάλωσης
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης αν ο καφές έχει διαφορετικά αποτελέσματα σε διαφορετικά άτομα. Ο Justin Hachenberger από το Πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ στη Γερμανία λέει: «Μας εξέπληξε κάπως το γεγονός ότι δεν βρήκαμε διαφορές μεταξύ ατόμων με διαφορετικά επίπεδα κατανάλωσης καφεΐνης ή διαφορετικού βαθμού καταθλιπτικά συμπτώματα, άγχος ή προβλήματα ύπνου. Οι συνδέσεις μεταξύ πρόσληψης καφεΐνης και θετικών ή αρνητικών συναισθημάτων ήταν αρκετά συνεπείς σε όλες τις ομάδες».
Οι ερευνητές περίμεναν ότι άνθρωποι με υψηλότερα επίπεδα άγχους θα εμφάνιζαν αρνητικές μεταβολές διάθεσης, όπως αυξημένη νευρικότητα, μετά την κατανάλωση καφεΐνης. Ωστόσο, ο Hachenberger τονίζει ότι όσοι αντιδρούν άσχημα στην καφεΐνη ίσως την αποφεύγουν και ότι η μελέτη δεν συμπεριέλαβε άτομα που απέχουν εντελώς από την καφεΐνη.
Παραμένει ασαφής ο ρόλος των συμπτωμάτων στέρησης καφεΐνης
Οι ερευνητές εξηγούν το ενισχυτικό αποτέλεσμα της καφεΐνης στη διάθεση το πρωί με την ικανότητά της να μπλοκάρει τους υποδοχείς αδενοσίνης, κάτι που προάγει την εγρήγορση και κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν πιο ενεργητικοί. «Η καφεΐνη δρα μπλοκάροντας τους υποδοχείς αδενοσίνης, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τη δραστηριότητα της ντοπαμίνης σε βασικές περιοχές του εγκεφάλου – ένα αποτέλεσμα που μελέτες έχουν συνδέσει με βελτιωμένη διάθεση και μεγαλύτερη εγρήγορση», λέει η καθηγήτρια Anu Realo από το Πανεπιστήμιο του Γουόρικ.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές εάν αυτά τα αποτελέσματα σχετίζονται με τη μείωση των συμπτωμάτων στέρησης μετά τον νυχτερινό ύπνο. «Ακόμα και άτομα με μέτρια κατανάλωση καφεΐνης μπορεί να εμφανίζουν ήπια συμπτώματα στέρησης, τα οποία εξαφανίζονται με το πρώτο φλιτζάνι καφέ ή τσάι το πρωί», λέει η Realo.
Κατανάλωση καφεΐνης: μια παγκόσμια συνήθεια
«Περίπου το 80% των ενηλίκων παγκοσμίως καταναλώνουν καφεϊνούχα ροφήματα, και η χρήση τέτοιων διεγερτικών ουσιών πάει πολύ πίσω στην ανθρώπινη ιστορία», λέει ο καθηγητής Sakari Lemola από το Πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Ακόμα και άγρια ζώα καταναλώνουν καφεΐνη· μέλισσες και βομβίνοι προτιμούν νέκταρ από φυτά που περιέχουν καφεΐνη».
Ωστόσο, οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν ότι η καφεΐνη μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση. Η υπερβολική πρόσληψη συνδέεται με διάφορους κινδύνους για την υγεία, ενώ η κατανάλωση αργά μέσα στην ημέρα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ύπνου.
Πηγή: Medicalxpress/huffingtonpost
