Οι ακραίες καιρικές συνθήκες που πλήττουν την Κύπρο, μία από τις χώρες που βρίσκονται στο επίκεντρο του hot spot της κλιματικής αλλαγής, όπου αυτή εξελίσσεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, θα έπρεπε λογικά να θορυβήσουν τον κρατικό μηχανισμό εδώ και τρεις δεκαετίες. Κατά τρόπο που τα όποια κενά και αδυναμίες στο σύστημα πολιτικής και περιβαλλοντικής προστασίας, τα οποία αναδείχθηκαν φέτος με τη φονική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό, να μην αφήνουν περιθώρια για εξάπλωση των πυρκαγιών.
Το φετινό καλοκαίρι στην Κύπρο μπορεί να μην ήταν το θερμότερο των τελευταίων χρόνων, ήταν όμως το πιο ξηρό, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και ξηρασίας που πλήττει τη χώρα. Σε σχέση με το ύψος των θερμοκρασιών «φέτος ζήσαμε την 7η χειρότερη χρονιά από το 1901», δήλωσε στον «Π» ο διευθυντής του Τμήματος Μετεωρολογίας Κύπρου, δρ Τύμβιος Φίλιππος. Όπως εξήγησε, το 2024 βιώσαμε παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες «πέραν του ορίου», κάτι που δεν παρατηρήθηκε φέτος. «Όμως, οι έντονες περίοδοι ξηρής ατμόσφαιρας δημιούργησαν ευνοϊκές συνθήκες για την εξάπλωση των πυρκαγιών, όπως φάνηκε και στη φονική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό, τον Ιούλιο. Βέβαια, καταγράφηκαν και υψηλές θερμοκρασίες άνω των 45 βαθμών Κελσίου σε συγκεκριμένες περιοχές», με μικρότερη χρονική έκταση, πρόσθεσε.
6ος πιο θερμός Ιούλιος
Σύμφωνα με τον δρα Πάνο Χατζηνικολάου, αναπληρωτή καθηγητή στο Κέντρο Έρευνας Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Υδάτινων Πόρων του Ινστιτούτου Κύπρου, και το καλοκαίρι του 2025 χαρακτηρίστηκε από ακραίες θερμοκρασίες. Στις περιόδους καύσωνα οι θερμοκρασίες έφτασαν τους 42-44°C στις εσωτερικές περιοχές τον Ιούλιο του 2025, με αποκορύφωμα τις μέρες 24-27 Ιουλίου, όπου στις ορεινές περιοχές οι θερμοκρασίες κυμάνθηκαν μεταξύ 32-35°C.
Αυτό κατέστησε τον φετινό Ιούλιο τον 6ο θερμότερο την τελευταία δεκαετία, ενώ την πρώτη θέση κατέχει ο Ιούλιος 2023. Όπως ανέφερε ο καθηγητής, μπορεί στο σύνολό του ο Ιούλιος να μην ήταν ο θερμότερος μήνας «αλλά σε συγκεκριμένες μέρες καταγράφηκαν θερμοκρασίες πολύ υψηλότερες του κανονικού και ενίοτε ξεπερνούσαν και τους 40».
Αλλάζει το καιρικό σύστημα
Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη «διαφοροποιεί τα καιρικά συστήματα» που επηρεάζουν την Κύπρο, δήλωσε ο δρ Τύμβιος. Τα χειμερινά συστήματα δεν έφεραν πολλές βροχές, καθώς ήταν ήπια. Παρ' όλα αυτά, η έντονη αλλαγή των καιρικών συνθηκών προκαλεί ισχυρούς ανέμους που «δεν είναι κατά ανάγκη κρύοι», όπως παρατηρήθηκαν την περασμένη Παρασκευή (19/09/25), για παράδειγμα. Ο συγκεκριμένος άνεμος ήρθε από τα ανατολικά και χαρακτηρίζεται ξηρός και θολός λόγω των υψηλών επιπέδων σκόνης στην περιοχή από όπου προέρχεται, συμπλήρωσε. Τον χειμώνα, αντίθετα, ο ψυχρός αέρας που έρχεται αναμιγνύεται με τον θερμό εδώ, προκαλώντας καταιγίδες και ισχυρούς ανέμους.
Ευρώπη: 4ο πιο θερμό καλοκαίρι
Στην Ευρώπη, το καλοκαίρι του 2025 ήταν το τέταρτο θερμότερο από τα μέσα του 19ου αιώνα, οπόταν άρχισαν οι συστηματικές καταγραφές της θερμοκρασίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, σημείωσε ο δρ Χατζηνικολάου.
- Στην Ισπανία καταγράφηκε φέτος ο πιο έντονος καύσωνας στην καταγεγραμμένη ιστορία της.
- Στην Τουρκία υπήρξαν θερμοκρασίες που άγγιξαν τους 50,5°C, την υψηλότερη θερμοκρασία σε έδαφός της.
- Στη Φινλανδία το θερμόμετρο έφτασε τους 30°C για τρεις συνεχόμενες εβδομάδες!
Επιπτώσεις στη δημόσια υγεία
Στο μεταξύ, «πρόσφατη μελέτη ταχείας ανάλυσης ερευνητών από το Ηνωμένο Βασίλειο εκτίμησε πως γύρω στους 24 ανθρώπους έχασαν την ζωή τους από αίτια που σχετίζονται με τη ζέστη το καλοκαίρι του 2025, σε 854 ευρωπαϊκές πόλεις και αστικά κέντρα», δήλωσε ο δρ Χατζηνικολάου. Σύμφωνα με αναλύσεις της ίδιας έρευνας, η κλιματική αλλαγή ήταν υπεύθυνη για το 68% αυτών των θανάτων.
Διαφορετικές πτυχές αυτού του φαινομένου είναι αντικείμενο μελετών υπό εξέλιξη στο Κέντρο Αριστείας για την Ατμόσφαιρα και το Κλίμα του Ινστιτούτου Κύπρου, πρόσθεσε ο καθηγητής. Συγκεκριμένα, εξετάζουν «την αλλαγή της συμπεριφοράς των καυσώνων σε βάθος χρόνου και τα δυναμικά της αίτια». Μεταξύ άλλων εντοπίζουν και το προσθετικό αποτέλεσμα των καυσώνων στις συνθήκες θερμικού στρες για τους κατοίκους των πόλεων και τις επιπτώσεις του στην ανθρώπινη υγεία και την κατανάλωση ενέργειας.
