Από τις 2 Απριλίου και την ανακοίνωση της επιθετικής δασμολογικής πολιτικής των ΗΠΑ η παγκόσμια οικονομία έχει εισέλθει σε μια νέα φάση έντονης μεταβλητότητας και αβεβαιότητας, θέτοντας σε συναγερμό τις κυβερνήσεις. Σχεδόν έναν μήνα μετά, το χειρότερο σενάριο δεν επιβεβαιώθηκε, αλλά ο συναγερμός δεν έληξε. Το αντίθετο. Στην Κύπρο, η επίδραση θα ήταν ούτως ή άλλως έμμεση -λόγω του περιορισμένου όγκου του διμερούς εμπορίου- μια επίδραση που αποτυπώνεται στις προβλέψεις για υποχώρηση της ανάπτυξης φέτος. Σε αυτή τη φάση οι διεθνείς και εσωτερικές προκλήσεις επηρεάζουν τις προοπτικές της οικονομίας. Ειδικά οι εσωτερικές δεν πρέπει να υποτιμούνται, καθώς η διόρθωσή τους περνά μέσα από τα «κυπριακά χέρια».
Επί του πεδίου, δηλαδή σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας, επί του παρόντος δεν καταγράφεται επιδείνωση δεικτών. Ωστόσο ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, έχει ζητήσει από τις υπηρεσίες του ΥΠΟΙΚ να αξιολογούν σε συνεχή βάση την κατάσταση. Αν προκύψει ανάγκη θα ληφθούν μέτρα για τη διατηρηθεί η δημοσιονομική απόδοση και όποια μέτρα χρειαστούν θα αποτυπωθούν στον προϋπολογισμό του 2026. Προτεραιότητα είναι η διατήρηση της παραγωγής δημοσιονομικών πλεονασμάτων και η προσέλκυση επενδύσεων ώστε αφενός να υπάρχουν περιθώρια στήριξης της οικονομίας και αφετέρου να διατηρηθεί η δυναμική της ανάπτυξης.
Σε κάθε περίπτωση οι προβλέψεις για χαμηλότερη ανάπτυξη κατά 0,50%-0,60% φέτος επηρεάζουν τους υπολογισμούς του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου, έγγραφο που συνοδεύει τον προϋπολογισμό.
Οι νέες εκτιμήσεις: Επιβράδυνση της ανάπτυξης
Τόσο το ΔΝΤ όσο και το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου προχώρησαν σε αναθεώρηση προς τα κάτω των προβλέψεών τους για τον ρυθμό ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας το 2025. Το ΔΝΤ εκτιμά πλέον ότι η ανάπτυξη θα περιοριστεί στο 2,5% του ΑΕΠ, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για 3,1%. Αντίστοιχα, το ΚΟΕ υποβάθμισε την πρόβλεψή του στο 2,8%, αποδίδοντας την επιβράδυνση στους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των εμπορικών εταίρων και στην αυξημένη αβεβαιότητα γύρω από τις διεθνείς εμπορικές πολιτικές, ειδικά λόγω των δασμών και των γεωπολιτικών εντάσεων.
Η κυβέρνηση, μέσω του Υπουργείου Οικονομικών, διατηρεί πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, προβλέποντας ανάπτυξη 3,1% για το 2025 και 3,2% για το 2026. Ωστόσο, όπως αναφέραμε, οι προβλέψεις θα επικαιροποιούνται ανάλογα με τις εξελίξεις, με στόχο τη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και της αναπτυξιακής δυναμικής.
Οι προκλήσεις
Ο γερμανικός οίκος Scope Ratings διατήρησε την Παρασκευή τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της Κύπρου σε A- με σταθερή προοπτική, αναγνωρίζοντας τα σταθερά οικονομικά θεμελιώδη μεγέθη, το ισχυρό αναπτυξιακό δυναμικό και τη συνεχή βελτίωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η Κύπρος εμφανίζει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη και σταθερή πορεία δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Το έγγραφο που συνοδεύει την ανασκόπηση παρακολούθησης για την Κυπριακή Δημοκρατία θέτει όλες τις αδυναμίες που καλείται να διαχειριστεί η χώρα προκειμένου να μην βρεθεί εκτεθειμένη σε νέους και κινδύνους:
- Η κυπριακή οικονομία παραμένει μικρή, ανοιχτή και εξαρτώμενη από το εξωτερικό, με υψηλή εξάρτηση από αλλοδαπούς εργαζομένους, εισαγωγές πετρελαίου και εξωτερική ζήτηση. Οι εξωτερικές ανισορροπίες, τα μέτρια επίπεδα αποταμίευσης και οι ευπάθειες του τραπεζικού τομέα (όπως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια), παραμένουν σημεία προσοχής. Επιπλέον, η οικονομία είναι ευάλωτη σε κλυδωνισμούς από την κλιμάκωση των παγκόσμιων εμπορικών εντάσεων, που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τις εξαγωγές υπηρεσιών, ιδίως στη ναυτιλία.
Δημοσιονομική πολιτική
Το Υπουργείο Οικονομικών, όπως αναφέραμε, παρακολουθεί καθημερινά τις εξελίξεις. Κεντρικός στόχος παραμένει η διατήρηση των δημοσιονομικών πλεονασμάτων και η προσέλκυση επενδύσεων, με το πρωτογενές πλεόνασμα να εκτιμάται ότι θα φτάσει το 4,8% το 2025 και το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 3,3%. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του πορεία, φτάνοντας το 64,2% το 2025 και το 58% το 2026.
Η συνετή δημοσιονομική πολιτική και η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας θεωρούνται απαραίτητες για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.
Η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, η στοχευμένη στήριξη των ευάλωτων ομάδων και η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων αποτελούν τα βασικά εργαλεία για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κυπριακής οικονομίας.
