Η ενίσχυση μισθών και ωφελημάτων βρίσκεται στο επίκεντρο των διεκδικήσεων των συντεχνιών της Κύπρου τη φετινή Πρωτομαγιά.
Εν μέσω της οικονομικής ανάκαμψης και της δυνατότητας που παρέχεται, υποστηρίζουν, θα πρέπει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε μέτρα κοινωνικής πολιτικής με στόχο την αύξηση των εισοδημάτων των πολιτών και τη συνεπακόλουθη στήριξη του οικογενειακού εισοδήματος των νοικοκυριών.
Αιτήματα με βάση τις ανάγκες
Όπως ανέφερε στον «Π» η γ.γ. της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους, τα αιτήματα και οι διεκδικήσεις είναι συνδεδεμένα με τις ανάγκες και τις προτεραιότητες των εργαζομένων.
«Μέσα στις σημερινές συνθήκες, αποδεδειγμένα πλέον τεκμηριώνεται μέσα από στατιστικά και έρευνες ότι η ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας δεν έχει επιφέρει την ανάλογη βελτίωση στους μισθούς και τα ωφελήματα όλων των εργαζομένων και ένα μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων συνεχίζει να έχει χαμηλούς μισθούς χωρίς βασικά εργασιακά δικαιώματα», σημειώνει.
Σύμφωνα με την κ. Χαραλάμπους, πρέπει να παρθούν μέτρα από την πλευρά της κυβέρνησης που να οδηγούν σε ρυθμισμένα δικαιώματα για όλους τους εργαζομένους και να επανατοποθετηθεί στις συλλογικές συμβάσεις το βασικό εργαλείο ρύθμισης των όρων απασχόλησης.
Παράλληλα, πρόσθεσε, ο κατώτατος μισθός χρειάζεται ουσιαστική αύξηση, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να ρυθμιστεί νομοθετικά ότι οι εργαζόμενοι που λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό να είναι σε ωριαία απόδοση και ταυτόχρονα όλοι οι εργαζόμενοι να έχουν κάποια ελάχιστα δικαιώματα, όπως είναι η ΑΤΑ, ο 13ος μισθός και η πληρωμή υπερωριών.
Την ίδια ώρα, η κ. Χαραλάμπους δηλώνει ότι σύμφωνα και με την Οδηγία της ΕΕ για επαρκείς και αξιοπρεπείς μισθούς, οι βασικοί όροι των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων πρέπει να εφαρμόζονται από όλους τους εργοδότες και να μην παρατηρούνται φαινόμενα μη παραχώρησής τους.
Μεγάλο ζήτημα είναι και το θέμα της ΑΤΑ, υποδεικνύει, ως μηχανισμός αναπλήρωσης της αγοραστικής δύναμης του μισθού που πρέπει να έχουν όλοι οι εργαζόμενοι λόγω του πληθωρισμού.
Δύο μεγάλα άλλα ανοιχτά ζητήματα είναι η φορολογική μεταρρύθμιση και το μεγάλο περιθώριο φορολόγησης του πλούτου και των απροσδόκητων κερδών επιχειρήσεων.
Ανοιχτό παραμένει και το θέμα της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, με την κ. Χαραλάμπους να υποστηρίζει ότι η πρόταση της κυβέρνησης δεν είναι ισορροπημένη και ολοκληρωμένη αφού αφήνει την πλειοψηφία των εργαζομένων εκτός ρύθμισης, τονίζοντας ότι η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση πρέπει να αντιμετωπίσει και το ζήτημα του χρέους προς το ΤΚΑ.
Μισθολογικές αυξήσεις
Ο γ.γ. της ΣΕΚ, Αντρέας Μάτσας, ανέφερε στον «Π» ότι από τη στιγμή που καταγράφονται θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης και σαφής βελτίωση των κερδών των επιχειρήσεων, η οποία βρίσκεται σε αναντιστοιχία με τις αυξήσεις των μισθών, αναδεικνύεται η ανάγκη για περαιτέρω βελτίωση των μισθών, οι οποίες πρέπει να συνδέονται με το κόστος ζωής ώστε να μην υπάρχει απώλεια της εισοδηματικής επάρκειας των μισθών.
Σύμφωνα με τον κ. Μάτσα, στις διεκδικήσεις είναι και η επέκταση της εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων για το σύνολο των εργαζομένων, για να διασφαλιστεί ότι υπάρχει θετική εξελικτική πορεία των μισθών η οποία να συνδέεται με την ΑΤΑ και να μπορεί να παραχωρείται το ταμείο προνοίας ως δεύτερος πυλώνας συνταξιοδοτικών παροχών, ενώ μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις να υπάρξει καλύτερη ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και της αγοράς εργασίας.
Ο κ. Μάτσας αναφέρεται και στην ανάγκη για πλήρη αποκατάσταση της ΑΤΑ ώστε να συνεχίσει να επιτελεί τον ρόλο που της έχει αποδοθεί στη βάση της φιλοσοφίας της και στην ολοκλήρωση της διαδικασίας για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού όπου πρέπει να μην υπάρχουν συνταξιούχοι κάτω από το όριο τη φτώχειας.
Θα πρέπει επίσης, προσθέτει, να ολοκληρωθεί η διαδικασία με κοινωνική επάρκεια που αφορά τη φορολογική μεταρρύθμιση, παρέχοντας και αντισταθμιστικά οφέλη για τους εργαζομένους σε σχέση με την ομαλή μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη.
Σημαντική επίσης, σύμφωνα με τον κ. Μάτσα, είναι η βελτίωση του ύψους του κατώτατου μισθού να διασυνδέεται με την ωριαία του απόδοση και να βρίσκεται σε συνάρτηση με την ΑΤΑ ώστε να μην διαβρώνεται στη βάση πληθωριστικών τάσεων.
Σύμφωνα με τον γ.γ. της ΣΕΚ, υπάρχει ανοιχτό και το ζήτημα της στρατηγικής για τη διαχείριση της απασχόλησης των εργαζομένων από τρίτες χώρες με τρόπο που να μην δημιουργεί προβλήματα αθέμιτου ανταγωνισμού, τόσο ανάμεσα στους εργαζομένους όσο και ανάμεσα στις επιχειρήσεις.
«Το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο ως προς τη διαχείριση των ανοιχτών εργασιακών ζητημάτων με στόχο να μπορέσουμε να μεταβούμε στο πρώτο εξάμηνο του 2026 οπότε η Κύπρος θα έχει την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προκειμένου να μην υπάρξουν οποιεσδήποτε παρενέργειες», τονίζει.
Η ακρίβεια
Αναφερόμενος στις διεκδικήσεις των συντεχνιών, ο πρόεδρος της ΔΕΟΚ, Στέλιος Χριστοδούλου, δήλωσε στον «Π» ότι τα τελευταία χρόνια η έκρηξη του πληθωρισμού, η ακρίβεια που έχει γονατίσει χιλιάδες νοικοκυριά, η ανασφάλεια που έχει γκρεμίσει τα όνειρα των νέων, καθιστούν τη λειτουργία, επαναφορά αλλά και επέκταση της ΑΤΑ επιβεβλημένη.
Επεσήμανε ότι η διάβρωση των μισθών, ιδιαίτερα αυτών που βρίσκονται στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα από την άνοδο των τιμών σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, οδηγεί στην αύξηση της φτώχειας και σε διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Όσον αφορά την ΑΤΑ, θέση της ΔΕΟΚ είναι ότι ο θεσμός πρέπει να διατηρήσει τα βασικά και θεμελιώδη του χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι αναμένει από τον υπουργό Εργασίας ως μεσολαβητή να συνδράμει ουσιαστικά για επίλυση της εργατικής διαφοράς δικαιωμάτων που έχει προκύψει.
Παράλληλα, αίτημα της ΔΕΟΚ είναι η θέσπιση γενικού κατώτατου μισθού σε ωριαία βάση.
«Ως ΔΕΟΚ παραμένουμε σταθερά προσηλωμένοι στις θέσεις μας για καθορισμό ωριαίου μισθού με βάση τις 38 ώρες εργασίας για ενσωμάτωση στον κατώτατο μισθό και άλλων εργασιακών δικαιωμάτων, όπως η ΑΤΑ, η υπερωριακή αποζημίωση, οι πληρωμένες αργίες, ο 13ος μισθός και άλλα για κατοχύρωση των ελάχιστων απολαβών όπως αυτές προβλέπονται στις συλλογικές συμβάσεις», αναφέρει ο κ. Χριστοδούλου.
Τονίζει, επίσης, ότι η σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς δίνει ισχυρά εργαλεία, όχι μόνο για τη βελτίωση των αποδοχών των ευάλωτων εργαζομένων αλλά και για την ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων.
«Η υποχρέωση της κυβέρνησης να αναπτύξει σχέδιο δράσης σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους ώστε οι συλλογικές συμβάσεις να καλύπτουν μέχρι και το 80% των εργαζομένων δεν είναι θεωρητική αλλά δεσμευτική, κυρίως ως προς την κοινωνική της πτυχή», υποδεικνύει.
Αποτελεί στόχο άμεσης προτεραιότητας για τη ΔΕΟΚ η αποκατάσταση της ισορροπίας στην αγορά εργασίας, η ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και η πραγματική βελτίωση στους όρους απασχόλησης και στις εργασιακές συνθήκες των εργαζομένων.
«Στο πλαίσιο αυτό διεκδικούμε νομική ρύθμιση των κυριότερων άρθρων των συλλογικών συμβάσεων. Έχουμε την πεποίθηση ότι το παραδοσιακό σύστημα εργασιακών σχέσεων δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις συνθήκες ελεύθερης διακίνησης εργαζομένων και ανταγωνισμού που επικρατούν σήμερα. Χωρίς ισχυρές συλλογικές συμβάσεις κινδυνεύουμε να μετατραπούμε σε κοινωνία των δύο τρίτων», τονίζει.
Υποστηρίζει ότι οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να οργανώνονται, να διεκδικούν, να διαπραγματεύονται τους όρους απασχόλησής τους και να διασφαλίζουν μέσω των συλλογικών συμβάσεων τα μεροκάματα και τα ωφελήματά τους.
Η ΔΕΟΚ στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα. «Δεν χρειαζόμαστε την ελεημοσύνη του κράτους και το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Χρειαζόμαστε και απαιτούμε αξιοπρεπείς και δίκαιους μισθούς που θα αμείβουν τους κόπους και τη συμμετοχή μας στην παραγωγική διαδικασία. Μισθούς που θα διασφαλίζονται μέσα από ισχυρές συλλογικές συμβάσεις, οι οποίοι θα εφαρμόζονται καθολικά και δεν θα υπονομεύονται από τα ατομικά συμβόλαια».
Παράλληλα, απαιτεί μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος για αξιοπρεπείς συντάξεις, και ταυτόχρονα επέκταση του θεσμού των ταμείων προνοίας σε περισσότερους εργαζόμενους.
Διεκδικεί σημαντική ελάφρυνση της άδικής αναλογιστικής μείωσης των συντάξεων από το 63ο έτος για τους εργαζόμενους που απασχολήθηκαν για πολλά χρόνια σε βαριά χειρωνακτικά επαγγέλματα.
Αναφέρεται ακόμη στην ανάγκη ενίσχυσης της πολιτικής κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας για εφαρμογή πιο αισιόδοξης στεγαστικής πολιτικής, τόσο για τα νέα ζευγάρια όσο και για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.
