Η εικόνα των δημόσιων οικονομικών είναι πολύ ικανοποιητική, δήλωσε ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Μιχάλης Περσιάνης, στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών τη Δευτέρα, κατά την έναρξη της συζήτησης του προϋπολογισμού για το 2026. Προειδοποίησε όμως, για εξωγενείς κινδύνους και δυνητικές δαπάνες που προκαλούν αβεβαιότητα και μπορούν να εκτροχιάσουν τα δημόσια οικονομικά.
«Το σχόλιο του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, στο πλαίσιο της επικύρωσης των παραδοχών του προϋπολογισμού, ήταν πως κινείται σε πολύ καλή κατεύθυνση. Τα δημοσιονομικά στοιχεία είναι πάρα πολύ ικανοποιητικά. Συγχαίρουμε το Υπουργείο Οικονομικών για μια σειρά από θέματα, με το πρώτο προφανώς να είναι η επίτευξη του στόχου του 60% στα επίπεδα του δημόσιου χρέους», ανέφερε ο κ. Περσιάνης.
Μίλησε, ωστόσο, για «μεγάλο όγκο κινδύνων» και πολλά ζητήματα που βρίσκονται σε αβεβαιότητα, καθώς και για πολλά δεδομένα που εύκολα μπορούν να διαφοροποιηθούν. Υπάρχουν «εξωγενείς κίνδυνοι και δυνητικές δαπάνες που είναι πολλές και σε αριθμό και με ψηλό κόστος. Αυτές μπορούν να διαφοροποιήσουν τα δεδομένα στο βάθος του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου», είπε, προσθέτοντας ότι οι ανελαστικές δαπάνες συνεχίζουν να απορροφούν σημαντικό ποσοστό των συνολικών δαπανών, γεγονός που εγκλωβίζει την εκάστοτε κυβέρνηση σε μια «προκυκλική πολιτική», που «θα είναι πολύ επικίνδυνη σε περίπτωση που αντιστραφεί το οικονομικό κλίμα, κάτι που αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα συμβεί», υπογράμμισε.
Ερωτηθείς από δημοσιογράφους, μετά την ολοκλήρωση της Επιτροπής, σε ποιες δυνητικές δαπάνες αναφέρεται, ο κ. Περσιάνης διευκρίνισε ότι υπάρχουν δυνητικές δαπάνες που δεν λαμβάνονται υπόψη και σε μεγάλο βαθμό δεν μπορούσαν να λαμβάνονταν υπόψη από πλευράς του Υπουργείου Οικονομικών. «Αυτές περιλαμβάνουν το GSI, το Βασιλικό, το κόστος της ΑΤΑ στο δημόσιο, μια μεγάλη λίστα πολιτικών εξαγγελιών, οι οποίες κάποια στιγμή ενδεχομένως να αρχίσουν να υλοποιούνται», ανέφερε.
Ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου πρόσθεσε, ακόμα, ότι υπάρχει μεγάλη αύξηση στις λειτουργικές δαπάνες της Δημοκρατίας, παρόλο που πολλές από αυτές είναι δικαιολογημένες, όπως η αγορά ύδατος. «Όλα αυτά μαζί, σε βάθος του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου, δηλαδή μέχρι το 2028, αποτελούν έναν σημαντικό κίνδυνο για την πορεία των δημόσιων οικονομικών. Γι’ αυτό ακριβώς και η μείωση του δημόσιου χρέους αποτελεί την πρώτη και πιο σημαντική κίνηση για προστασία της Δημοκρατίας από απρόσμενες εξελίξεις», ανέφερε.
Εντός της Επιτροπής, ο κ. Περσιάνης ανέφερε ότι, με βάση τις υποχρεώσεις της Δημοκρατίας, όπως προκύπτουν από τους κανόνες οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, «είμαστε σε υπέρβαση δαπανών», κάνοντας λόγο για «πολύ ψηλό ρίσκο στους υπολογισμούς διόρθωσης αυτής της τροχιάς». Εκτίμησε, ωστόσο, ότι όσο το χρέος παραμένει κάτω από το 60%, αυτή η υπέρβαση δεν θα οδηγήσει εύκολα στη λήψη μέτρων εναντίον της Κύπρου. Πρόσθεσε, εξάλλου, ότι ο σχεδιασμός διόρθωσης αυτής της υπέρβασης είναι καλύτερος από τον περσινό, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι έχει ψηλό ρίσκο υλοποίησης.
Εξάλλου, ανέφερε ότι και το φετινό ΜΔΠ κινείται σε «πιο ρεαλιστική τροχιά».
Πληθωριστικό βάρος για οικονομία η ΑΤΑ
Κληθείς από τον Βουλευτή του ΔΗΣΥ, Χάρη Γεωργιάδη, να παρουσιάσει τη θέση του ΔΣΚ για την ΑΤΑ, ο κ. Περσιάνης είπε ότι «η δική μας ανησυχία παραμένει ότι το κόστος μισθολογίου αυξάνεται χωρίς να αυξάνεται ο όγκος ή η ποιότητα των υπηρεσιών που λαμβάνει η οικονομία», χαρακτηρίζοντάς την ως «πληθωριστικό βάρος στην οικονομία».
Ανέφερε ότι στο ΜΔΠ δεν συμπεριλήφθηκε δυνητική συμφωνία για την ΑΤΑ. Εκτίμησε ότι για το 2026 το θέμα δεν είναι σοβαρό, εξαιτίας του χαμηλού συντελεστή, «αλλά είναι ένα θέμα που συνεχίζει να ασκεί πιέσεις στο μισθολόγιο».
Επανέλαβε, επίσης, τον προβληματισμό για το ότι σχεδόν το ένα τρίτο των κρατικών δαπανών (28%) «εγκλωβίζονται σε ανελαστικές δαπάνες», κάτι που δημιουργεί διαχρονικό πρόβλημα στα δημόσια οικονομικά, όπως είπε.
Άγνωστη η δημόσια δαπάνη για GSI
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση του κ. Γεωργιάδη, σχετικά με το ύψος των δημόσιων δαπανών για το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας, ο κ. Περσιάνης είπε ότι «δεν γνωρίζουμε και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τη δημόσια δαπάνη», ενώ αναφέρθηκε στη δέσμευση των €25 εκ. τον χρόνο.
«Έχουμε πολλές απορίες για αυτό το έργο. Πρέπει να απαντηθούν για να προχωρήσει», είπε, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει αμφιβολία για τις θετικές επιδράσεις του σε θέματα εθνικής, ενεργειακής ασφάλειας ή και ενδεχόμενα οικονομικά οφέλη.
Να συνυπολογίζεται το δευτερογενές κόστος από μη υλοποίηση έργων
Κληθείς από τον Βουλευτή του ΑΚΕΛ, Ανδρέα Καυκαλιά, να σχολιάσει τους κινδύνους από τη μη υλοποίηση μεγάλων έργων, ο κ. Περσιάνης είπε ότι είναι σημαντικό να συνυπολογίζεται το δευτερογενές κόστος αυτών των ζητημάτων. Αναφερόμενος στο τερματικό Φυσικού Αερίου στο Βασιλικό, είπε ότι η μη υλοποίησή του «συνεπάγεται ότι χάνουμε και όλα τα οφέλη που είχαμε συνυπολογίσει όταν αποφασίσαμε να προχωρήσουμε» με αυτό, είπε.
Σημείωσε ότι αυτή η απώλεια δεν ποσοτικοποιείται εύκολα, έκανε όμως λόγο για «ένα μεγάλο χαμένο όφελος που τείνει να είναι σχεδόν μόνιμο». Ανέφερε, επίσης, ότι στα πιο μεγάλα έργα σημειώνονται και καθυστερήσεις και αυξημένες δαπάνες και σοβαρό δευτερογενές κόστος που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.
Χρέος προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Ο Πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου ρωτήθηκε από τον κ. Καυκαλιά και από την ανεξάρτητη Βουλευτή, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, σε σχέση με το δημόσιο χρέος προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το οποίο φέτος έφτασε τα €12 δισ., για την πρόθεση του κράτους να το αποπληρώσει και για το πώς θα μπορούσε αυτό το ποσό να επενδυθεί διαφορετικά.
Ο κ. Περσιάνης διαβεβαίωσε ότι δεν κινδυνεύει το Ταμείο. Σημείωσε, ωστόσο, ότι αυτό που ανησυχεί το Δημοσιονομικό Συμβούλιο είναι ότι δημιουργείται ένα παθητικό που θα πρέπει να αποπληρωθεί κάποια στιγμή, το οποίο προκαλεί ένα δημοσιονομικό βάρος, ενώ σημείωσε ότι «υφίσταται χαμένη ευκαιρία για πραγματικές επενδύσεις, που δεν γίνονται».
Έθεσε θέμα ποιότητας των δαπανών, σημειώνοντας τη σημασία του να μπορούσε το ΤΚΑ να κρατήσει προς επένδυση κάποια από αυτά τα χρήματα, παρά να μετατρέπονται σε δαπάνες «και όχι κάτι πιο παραγωγικό για την κοινωνία, θέτοντας προς συζήτηση την ποιοτική διάσταση, «όχι πόσα, αλλά σε τι δαπανώνται τα λεφτά».
Σημείωσε, εξάλλου, ότι υπάρχει «δημόσια και ρητά η υπόσχεση» σε πολιτικό επίπεδο ότι μόλις το χρέος φτάσει τον στόχο του 60% του ΑΕΠ «θα προκύψει συμφωνία του Υπουργείου Οικονομικών με το Υπουργείο Εργασίας για αξιοποίηση των πλεονασμάτων. Φέτος θα πιάσουμε τον στόχο, πρέπει να προσβλέπουμε σύντομα σε ανακοινώσεις» για πιο ποιοτική διαχείριση, είπε.
Εξάλλου, ο κ. Περσιάνης αναφέρθηκε και στην ανησυχία που εξέφρασε το ΔΣΚ για την απόφαση να παραμείνει η Κυπριακή Δημοκρατία εκτός αγορών, για να αξιοποιήσει το ρευστό απόθεμα. Όπως είπε, αυτό αποτελεί μια επικίνδυνη εξέλιξη, καθώς «θέτουμε τη χώρα από μόνοι μας εκτός αγορών», καλώντας σε μη αναθεώρηση της υφιστάμενης στρατηγικής του Γραφείου Διαχείρισης Χρέους, «γιατί μπορεί να οδηγηθούμε από μόνοι μας σε αποκλεισμό από τις αγορές».
Αυξημένα έσοδα
Σε ερώτηση της κ. Ατταλίδου αν εκτιμά ότι θα συνεχιστεί η αυξημένη ροή εσόδων, ο Μιχάλης Περσιάνης είπε ότι τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές συζητήσεις και με οίκους αξιολόγησης και το ΔΝΤ, και με αναλυτές και ευρωπαϊκούς θεσμούς, με το ερώτημα από πού έρχονται αυτές οι αυξήσεις στα έσοδα. «Ολοκληρωμένη απάντηση δεν έχει κανένας», είπε.
Ανέφερε ότι πρόκειται για συνδυασμό πληθωρισμού και ανάπτυξης, σημειώνοντας, όμως, ότι η επίμονη αύξηση των κρατικών εσόδων δεν εξηγείται από αυτά. Αναφέρθηκε σε επιμέρους εξηγήσεις, όπως η εισαγωγή του ΓεΣΥ, που έφερε μεγάλη αύξηση εσόδων, η νομοθεσία για την αποδοχή κάρτας, η αύξηση της απασχόλησης, η πολιτική του Τμήματος Φορολογίας για μαζικές εκκαθαρίσεις των εκκρεμοτήτων προηγούμενων ετών, καθώς και η ταχεία εισαγωγή επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας, που αύξησε τα έσοδα από τον εταιρικό φόρο και την άμεση φορολόγηση των εργαζομένων.
Όπως είπε, το Υπουργείο Οικονομικών υπέβαλε έναν προϋπολογισμό στον οποίο ο ρυθμός αύξησης των εσόδων φαίνεται πιο ρεαλιστικός. «Δεν θεωρούμε ότι οι ρυθμοί αύξησης των κρατικών εσόδων είναι βιώσιμοι σε βάθος χρόνου», είπε.
Οικονομικό μοντέλο και περιβαλλοντικές υποχρεώσεις
Ο κ. Περσιάνης σημείωσε, ακόμα, την ανησυχία του Δημοσιονομικού Συμβουλίου για τη μη υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, σημειώνοντας ότι αυτό δεν αποτελεί απλώς υποχρέωση, αλλά και μέσο αυτοπροστασίας σε σχέση με τις κλιματικές εξελίξεις.
Όσον αφορά το οικονομικό μοντέλο που ακολουθεί η χώρα, αναφέρθηκε στις άμεσες ξένες επενδύσεις ως «ευλογία για την οικονομία», σημειώνοντας, όμως, ότι η υφιστάμενη στρατηγική που ακολουθείται επιτρέπει να δημιουργηθούν ζητήματα.
Για παράδειγμα, ανέφερε ότι οι μέσοι μισθοί στους τομείς των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών τεχνολογίας και πληροφορικής (ICT), είναι πολύ ψηλότεροι από τους μέσους μισθούς, σημειώνοντας ότι τα οικονομικά στοιχεία καθοδηγούνται από αριθμό εργαζομένων που επωφελούνται από τις ξένες επενδύσεις, κάτι που οδηγεί σε «φαινόμενο μιας διπλής οικονομίας», όπως είπε, σημειώνοντας ότι παρατηρείται ψηλός πληθωρισμός στις υπηρεσίες και στασιμότητα στις απολαβές.
«Το κακό είναι ότι έχει αποσυνδεθεί πλήρως η παραγωγικότητα από τους μισθούς στις μη εμπορεύσιμες υπηρεσίες της χώρας», είπε, σημειώνοντας ότι αυτό οδηγεί σε μεγάλες πιέσεις στα νοικοκυριά. «Αυτή η στρατηγική έχει οδηγήσει σε μετατόπιση της συγκριτικής τιμής κεφαλαίου-εργασίας», είπε, κάτι το οποίο δεν είναι άμεσα ορατό, εξαιτίας της νομισματικής προστασίας που παρέχει το ευρώ, που κρύβει τα συμπτώματα αυτού του φαινομένου.
Εκσυγχρονισμός σχεδίων υπηρεσίας
Απαντώντας σε ερώτηση του Προεδρεύοντα της Επιτροπής, Βουλευτή του ΔΗΚΟ, Χρύση Παντελίδη, σε σχέση με τα σχέδια υπηρεσίας των υπαλλήλων του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, ο κ. Περσιάνης είπε ότι αυτά χρειάζονται αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό. «Ζητούμε να συμπεριληφθεί το engineering στα πτυχία που επιτρέπονται», είπε, σημειώνοντας ότι η απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών ήταν ότι κάτι τέτοιο «φωτογραφίζει» υποψήφιους.
Χαρακτήρισε αυτή τη θέση «μάλλον αστείο σχόλιο», σημειώνοντας ότι τα παρωχημένα σχέδια υπηρεσίας μόνο λογιστές επιτρέπει να προσληφθούν, παραπέμποντας και στην άποψη της ΕΔΥ ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο «μέχρι αδύνατο» να στελεχωθούν ικανοποιητικά κάποιες θέσεις.
Όπως ανέφερε, είναι πρόθεση του Συμβουλίου να ζητήσει από το Υπουργείο Οικονομικών να στείλει τα σχέδια υπηρεσίας στο Υπουργικό Συμβούλιο για να συζητηθούν στη Βουλή, τονίζοντας ότι τα STEM στον χρηματοοικονομικό τομέα είναι απαραίτητα.
Πηγή: ΚΥΠΕ
