Μετά τις Βρυξέλλες, τι; Το ερώτημα αυτό αναδεικνύεται ως η σοβαρότερη πρόκληση για την κυπριακή κυβέρνηση στο αμέσως επόμενο διάστημα και ειδικά στην προοπτική της Συνόδου Κορυφής Τουρκίας - ΕΕ στη Βάρνα. Η Λευκωσία εξέφρασε την απόλυτη ικανοποίησή της για τη δήλωση Τουσκ στις Βρυξέλλες, αντιλαμβάνεται όμως ότι η μάχη με την Τουρκία τώρα αρχίζει. Και στην εξέλιξή της θα διαπιστώσει πόσο σταθερή είναι τελικά η αλληλεγγύη της ΕΕ.
Ο επόμενος μήνας είναι ιδιαίτερα κρίσιμος, τόσο για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και για την οριστική αποκάλυψη των τουρκικών προθέσεων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες έθεσε υπό την αίρεση των εξελίξεων που θα μεσολαβήσουν τη σύνοδο κορυφής με την Τουρκία στις 26 Μαρτίου. Τρεις μέρες πριν, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα αποφασίσει εάν θα υπάρξει τελικά η συνάντηση με την Τουρκία.
Στο μικροσκόπιο
Σε αυτό το διάστημα, οι ενέργειες της Τουρκίας θα βρίσκονται στο μικροσκόπιο. Πώς, όμως, θα αξιολογηθεί η συμπεριφορά της; Διπλωματικοί κύκλοι υποδεικνύουν ότι η Τουρκία έχει μπροστά της τρία τουλάχιστον τεστ μέχρι τη Βάρνα:
- Η άφιξη των ερευνητικών πλοίων της EXXON MOBIL για έρευνες και καθορισμό στόχων στο τεμάχιο 10. Όλοι αναμένουν να δουν εάν και πώς θα ενεργήσει στο θέμα αυτό η Τουρκία.
- Σύντομα θα ανακοινωθεί και επίσημα η συμφωνία Κύπρου - Αιγύπτου για κατασκευή αγωγού από το κοίτασμα Αφροδίτη προς τα τερματικά της Αιγύπτου. Και εδώ αναμένονται οι τουρκικές αντιδράσεις.
- Το πιο σοβαρό, ωστόσο, είναι κατά πόσον η Τουρκία θα υλοποιήσει τις εξαγγελίες της για αποστολή του δικού της γεωτρύπανου στην κυπριακή ΑΟΖ. Τούρκοι αξιωματούχοι τοποθέτησαν χρονικά την ενέργεια αυτή στις αρχές Μαρτίου. Είναι προφανές ότι μια τέτοια κίνηση θα κλείσει οριστικά την προοπτική προσέγγισης Τουρκίας - ΕΕ.
Η Βάρνα
Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση ήπιων πολιτικών συνθηκών ανέλαβε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Ο κ. Μακρόν είναι από τους λίγους πλέον στην ΕΕ που πιστεύει ότι η προσέγγιση με την Τουρκία πρέπει να συνεχιστεί. Όχι όμως άνευ όρων. Γι’ αυτό άλλωστε υπήρξε η τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ταγίπ Ερντογάν και γι’ αυτό η γαλλική προεδρία ανακοίνωσε επίσημα το τηλεφώνημα με σαφείς τοποθετήσεις ως προς τον σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου.
Ο κ. Μακρόν δεν επιθυμεί αναβολή ή ακύρωση της Βάρνας. Υποδεικνύει όμως προς την Άγκυρα ότι η προοπτική αυτή κρέμεται από μία κλωστή και η πραγματοποίηση της συνόδου εξαρτάται αποκλειστικά από τη συμπεριφορά της.
Το δίλημμα
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, εφόσον δεν διαμορφωθεί ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό στην κυπριακή ΑΟΖ, θα βρεθεί μπροστά σε ένα σοβαρότατο δίλημμα: Θα συναινέσει σε πραγματοποίηση της συνόδου Τουρκίας - ΕΕ ή θα την μπλοκάρει; Στην πρώτη περίπτωση, και εφόσον η Τουρκία δεν κάνει εμφανείς κινήσεις αποκλιμάκωσης της έντασης, θα δεχθεί έντονη κριτική στο εσωτερικό. Κι αυτό γιατί στην ατζέντα της Βάρνας βρίσκονται πολύ σοβαρά ζητήματα, όπως η συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, η επέκταση της τελωνειακής ένωσης με ισχυρή χρηματοδότηση και η απελευθέρωση των θεωρήσεων (βίζες) για Τούρκους πολίτες. Είναι προφανές ότι ο Κύπριος Πρόεδρος δεν μπορεί να ανάψει το πράσινο φως για μια τέτοια σύνοδο εν μέσω συνεχιζόμενων τουρκικών προκλήσεων. Στην περίπτωση που μπλοκάρει τη Βάρνα, ενδέχεται να δεχθεί τις επικρίσεις των Ευρωπαίων εταίρων στην περίπτωση που η Τουρκία κινηθεί εκδικητικά, εκμεταλλευόμενη και πάλι το θέμα των μεταναστών.
Οι ισορροπίες είναι λεπτές και αυτό που μέσα από ανάλογα λεπτούς χειρισμούς πρέπει να διατηρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία είναι την αλληλεγγύη των εταίρων της στην ΕΕ. Αποδείχθηκε ότι είναι το μόνο πραγματικό όπλο που διαθέτει.
