Το θέμα των σκουπιδιών στην Κύπρο πονάει απ’ όπου κι αν το πιάσει κανείς. Είτε αυτό αφορά την πολυδιάσπαση των υπηρεσιών συλλογής αστικών αποβλήτων των δήμων με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους, είτε τη σκανδαλώδη διαχείριση στις ΟΕΔΑ, είτε τα χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης, είτε την κωλυσιεργία όλων των αρμοδίων αρχών για να προχωρήσουμε σε ένα ολιστικό σύστημα διαχείρισης στο οποίο να περιλάβουμε και τη συλλογή των οργανικών αστικών αποβλήτων για κομποστοποίηση, κάτι που θα μειώσει και το κόστος, το οποίο σήμερα είναι τεράστιο και πληρώνει εν τέλει ο πολίτης.
Πρωτοπόρα η Αγλαντζιά
Η μόνη Αρχή στην Κύπρο η οποία κάνει βήματα μπροστά στη διαχείριση των σκυβάλων είναι ο Δήμος Αγλαντζιάς. Σε ανύποπτο χρόνο, πριν από μία δεκαετία ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα pay as you throw (πληρώνω όσα πετώ), το οποίο παρά τα θετικά του αποτελέσματα τότε, ήταν πολύ πρόωρο, όπως μπορεί κανείς να αντιληφθεί από τη γενικότερη καθυστέρηση να τεθεί σε κανονική εφαρμογή η πολιτική ορθολογικής διαχείρισης σκουπιδιών.
Εδώ και τρεις μήνες, κουβαλώντας την εμπειρία εκείνου του προγράμματος, κι έχοντας ως οδηγό τις νομοθεσίες που υπάρχουν και το τι γίνεται σε άλλες χώρες, ο Δήμος Αγλαντζιάς ξεκίνησε ένα νέο πιλοτικό πρόγραμμα, ολιστικής διαχείρισης αποβλήτων αυτή τη φορά, το οποίο σκοπό έχει να συνδέσει την παραγωγή αποβλήτων με τη χρέωση.
Καθάρισε η… «Καθαρή»
Το σύστημα εφαρμόζεται πιλοτικά στην περιοχή «Καθαρής», δηλαδή την περιοχή που περιβάλλεται από τις λεωφόρους Λάρνακος και Αμμοχώστου και την πράσινη γραμμή. Συμμετέχουν σε αυτό συνολικά γύρω στα 2000 υποστατικά με 4000 κατοίκους και 696 σημεία συλλογής. Από τα υποστατικά τα 119 αφορούν πολυκατοικίες, τα 20 είναι εμπορικά και τα υπόλοιπα 557 κατοικίες.
1η του 2021 σε όλο τον δήμο
Ο στόχος είναι με την ολοκλήρωση του πιλοτικού συστήματος να εφαρμοσθεί και στην υπόλοιπη Αγλαντζιά από την 1η Ιανουαρίου 2021. Ένα μεγάλο στοίχημα, όπως σημειώνει ο δήμαρχος Χαράλαμπος Πετρίδης λόγω του περιορισμένου προσωπικού του δήμου. Αυτός είναι και ο λόγος που προχωρεί η τοπική αρχή σε αγορά υπηρεσιών.
Ημερομηνία έναρξης του πιλοτικού ήταν η 1η Μαρτίου 2020 και τα αποτελέσματα, με βάση τα στοιχεία που μας παραχώρησε ο κ. Πετρίδης και θα δούμε πιο κάτω, για τους τρεις μήνες εφαρμογής είναι εξαιρετικά!
Μεταβλητή η χρέωση
Είναι και αυτό ένα πρόγραμμα pay as you throw και μάλιστα οι δημότες δεν θα πληρώνουν πλέον το σταθερό ετήσιο τέλος αποκομιδής σκυβάλων κάθε τέλος του χρόνου. Εισάγεται η μεταβλητή μέθοδος αποπληρωμής συνδέοντας τη χρέωση με την παραγωγή αποβλήτων που δεν εκτρέπονται σε αλλά ρεύματα. Ένα πολύ πιο δίκαιο σύστημα καθώς μέχρι σήμερα η διανομή του κόστους σκυβάλων γινόταν αναλόγως μεγέθους κατοικίας, ασχέτως του όγκου των σκουπιδιών που έβγαινε από κάθε υποστατικό και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των μελών κάθε νοικοκυριού.
«Πλέον η χρέωση είναι εν τη παραγωγή σκουπιδιών, όπως η χρέωση εν τη καταναλώσει νερού και ρεύματος», εξηγεί ο δημοτικός γραμματέας Χάρης Τσαγγαρίδης. Και προσθέτει: «Με το υφιστάμενο σύστημα αδικούνται οι πολίτες που βγάζουν λίγα σκουπίδια και είναι οικολογικά ευαισθητοποιημένοι, όπως επίσης και αυτοί που έχουν μικρές οικογένειες», ενώ με το νέο σύστημα, προσθέτει, η κατανομή του κόστους σκυβάλων θα γίνει δικαιότερη.
Ανακύκλωση κ.λπ.
Το πρόγραμμα παρέχει στους δημότες αυξημένες δυνατότητες ανακύκλωσης αφού τα απορρίμματα που μπορούν πλέον να τύχουν χωριστής διαχείρισης αυξάνονται σημαντικά. Χαρτιά, pmd, γυάλινες συσκευασίες, ογκώδη, κλαδέματα κ.λπ. τυγχάνουν ξεχωριστής διαχείρισης. Μάλιστα για τα ογκώδη ο δήμος παρέχει κατάλογο αδειοδοτημένων μεταφορέων που με μικρή χρέωση που θα συμφωνηθεί μεταξύ τους εκτελεί τη μεταφορά στο πράσινο σημείο. Έχει επίσης προχωρήσει η κομποστοποίηση των οργανικών αστικών απορριμάτων για τις οικίες, μέσω της οποίας εύκολα και ανέξοδα παράγεται φυσικό λίπασμα για τα φυτά και τα δέντρα στην αυλή των νοικοκυριών.
Δωρεάν κομποστοποιητές
Όπως μας έχει πληροφορήσει ο δήμαρχος έχουν δοθεί δωρεάν κομποστοποιητές σε 140 σπίτια όπου μπορούν να μπουν τεμαχισμένα κλαδέματα και πράσινα απόβλητα κουζίνας. Μέσα από μια φυσική διεργασία, από αυτή τη διαδικασία δημιουργείται λίπασμα. Έχουν παραγγελθεί και θα δοθούν δωρεάν άλλοι 1000 κομποστοποιητές.
Στην περίπτωση ωστόσο των πολυκατοικιών είναι δύσκολη η κομποστοποίηση. Δυστυχώς για λόγους ανταγωνισμού, μία μόνο εταιρεία προσφέρει την υπηρεσία συλλογής και επεξεργασίας οργανικών αποβλήτων στην Κύπρο, για αυτό προτιμήθηκε από τον δήμο να μην προχωρήσει η κομποστοποίηση οικιακών αποβλήτων στις πολυκατοικίες.
Η μοβ σακούλα
Ό,τι απομείνει, λοιπόν, από την ορθολογική διαχείριση των σκυβάλων, κυρίως μαγειρεμένα φαγητά και χαρτί τουαλέτας, τοποθετείται στη μοβ σακούλα. Αν οι πολίτες δεν θέλουν να πληρώνουν πολλές μοβ σακούλες και συνεπώς υψηλό τέλος σκουπιδιών έχουν την εκλογή της ορθολογιστικής διαχείρισης η οποία τους προσφέρει επιλογές.
Κατά την πιλοτική εφαρμογή η μοβ σακούλα με τα διακριτικά PAYT των 56 λίτρων κοστίζει 2 ευρώ, η μοβ σακούλα PAYT των 35 λίτρων 1,50 ευρώ, και η μοβ σακούλα PAYT 20 λίτρων 1,00 ευρώ και χάρτινη σακούλα πράσινων κήπου 1,50 ευρώ. Τις σακούλες μπορεί να τις αγοράσει κανείς από υπεραγορές της Αγλαντζιάς, από το δημαρχείο ή με κατ’ οίκον παράδοση μέσω του Foody. Το κόστος αγοράς της μοβ σακούλας αποτελεί και το τέλος σκυβάλων αφού η σακούλα κοστολογήθηκε στη βάση του τι πληρώνει ο δήμος για τη διαχείριση των σκυβάλων στην ΟΕΔΑ Κόσης, ένα ετήσιο ποσό που ανέρχεται στα 2 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό της διαχείρισης σκυβάλων αναμένεται να μειωθεί σταδιακά καθώς δίνεται κίνητρο στους πολίτες να μειώσουν τα σκουπίδια τους για να πληρώνουν λιγότερα, ενώ για τον δήμο καταργείται και το κόστος για την ταχυδρομική αποστολή του ετήσιου τέλους απορριμμάτων.
-80 τόνοι σκύβαλα, -60% στο τέλος αποβλήτων
«Αυτό που προσπαθούμε είναι να στείλουμε το μήνυμα της περιβαλλοντικής συνείδησης», επισημαίνει ο κ. Πετρίδης. «Θέλουμε να μπορεί ο πολίτης πριν πετάξει οτιδήποτε να έχει πλήρη γνώση σε ποιο ρεύμα θα πάει. Η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται από τη δέσμευση των πολιτών», τονίζει. Η δέσμευση μέχρι τώρα πάει εξαιρετικά και τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά.
Είναι άκρως ενθαρρυντικό πως μέσα σε τρεις μήνες οι πολίτες έχουν συμμορφωθεί κατά 94%!
Συγκεκριμένα:
- Κατά το πρώτο τρίμηνο ο Δήμος Αγλαντζιάς «έσωσε» 80 τόνους απόβλητα που θα κατέληγαν στην ΟΕΔΑ Κόσιης – ή εάν προτιμάτε 80 τόνους CO2 από την ατμόσφαιρα.
- Το μέσο νοικοκυριό είχε μείωση χρεώσεων περίπου κατά 60%! Δεν θα πληρώσει δηλαδή 200 και πλέον ευρώ ετησίως αλλά κάτω από 100 ευρώ. Ακόμα και με έναν απλό υπολογισμό εάν κάποιος αγοράζει δύο σακούλες την εβδομάδα του ενός ευρώ, των 20 λίτρων δηλαδή, επί 52 εβδομάδες εάν θα βρίσκεται στο σπίτι καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, θα πληρώνει σκύβαλα 104 ευρώ.
«Είχαμε πολύ εύκολη προσαρμογή και διάχυση όσον αφορά τις κατοικίες», επισημαίνει ο δήμαρχος. Τα πράγματα ήταν δυσκολότερα, όπως καταγράφεται μέσα από τις στατιστικές, για τις πολυκατοικίες:
- Στις 8/3/2020 από τις 557 οικίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα οι 205 έβγαλαν μοβ σακούλα, ενώ υπήρχαν 252 που εκείνη την ημέρα δεν έβγαλαν σκουπίδια. Επίσης την ημέρα εκείνη 100 υποστατικά δεν είχαν συμμορφωθεί. Έναν μήνα μετά, στις 8/4/2020 αυτοί που δεν συμμορφώθηκαν ήταν μόλις 5 και στις 3/6 μόνο ένας! Στις οικίες θεωρείται πως η συμμόρφωση αγγίζει το 99% και στα εμπορικά υποστατικά το 95%.
- Σε ό,τι αφορά τις πολυκατοικίες από τις 119 στις 8/3 μόνο οι 7 είχαν μόνο μοβ σακούλες. 83 δεν συμμορφώθηκαν ενώ άλλες 29 δεν είχαν σκουπίδια. Στις 8/4 συμμορφώθηκαν 40 πολυκατοικίες και στις 3/6 73! Το ποσοστό συμμόρφωσης έχει φτάσει στο 67%.
Ταυτοποίηση σκυβάλων
Στο ερώτημα πώς πείστηκαν οι δημότες, ο δήμαρχος ανέφερε πως έγινε εντατική ενημέρωση από σπίτι σε σπίτι. Ετοιμάστηκε ιστοσελίδα –www.aglantzia.org.cy/aigli– με πληροφορίες, γραφικά και βίντεο. Πέραν της ενημέρωσης γίνεται σε βάθος έλεγχος και όσοι δεν συμμορφώνονται –και υπάρχουν τρόποι για την ταυτοποίηση των σκουπιδιών– πληρώνουν πρόστιμο 200 ευρώ. Διπλάσια ίσως απ’ ό,τι θα πληρώσουν συνολικά για έναν χρόνο για το τέλος σκυβάλων.
