Το μείζον ζήτημα με τις καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης αποτυπώθηκε σε έρευνα που διενήργησε η Μονάδα Δικονομικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το σύστημα απονομής δικαιοσύνης βρέθηκε στο χειρότερό του επίπεδο το 2024. Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο που διοργανώνει η Μονάδα Δικονομικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Η έρευνα χωρίστηκε σε πέντε θεματικές ενότητες: Γενική εικόνα του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στην Κύπρο, βαθμός γνώσης νομικών ζητημάτων, αξιολόγηση νομικών υπηρεσιών, εικόνα δικαστηρίων και εικόνα Νομικής Υπηρεσίας.
Το συνέδριο, με θέμα «Δικαστικές Καθυστερήσεις που απειλούν το Κράτος Δικαίου», επικεντρώθηκε στις καθυστερήσεις που παρουσιάζονται στην εκδίκαση υποθέσεων στα κυπριακά δικαστήρια, στο υφιστάμενο πλαίσιο λειτουργίας τους και σε τρόπους περαιτέρω βελτίωσής του, ενώ συζητήθηκαν και τα ευρωπαϊκά πρότυπα δικαστικής ανεξαρτησίας.
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου έγινε παρουσίαση και ανάλυση των ευρημάτων ποσοτικής έρευνας γνώμης σε σχέση με την ποιότητα της πολιτικής Δικαιοσύνης στην Κύπρο, την οποία διενήργησε για τρίτη συνεχή χρονιά η IMR/Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Όπως σημειώνεται, από την έρευνα προέκυψε πως «το σύστημα απονομής δικαιοσύνης βρέθηκε στο χειρότερό του επίπεδο το 2024», με το 47% των συμμετεχόντων να δηλώνει πως δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο (40% το 2023, 32% το 2022). Μόλις 19% (21% το 2023, 25% το 2022) δήλωσε πολύ/αρκετά ικανοποιημένο, τo 27% (24% το 2023, 21% το 2022) των συμμετεχόντων δήλωσε πως δεν είναι καθόλου ικανοποιημένο από την ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων και το 43% (45% το 2023, 48% το 2022) ότι είναι λίγο ικανοποιημένο, ενώ η μη ικανοποίηση για την ποιότητα των αποφάσεων βασίζεται κατά 39% στην καθυστέρηση στην έκδοση των αποφάσεων, κατά 36% στη διαφθορά και κατά 33% στις μη νομικά τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Στο πλαίσιο του συνεδρίου τέθηκαν επί τάπητος οι κυριότερες παράμετροι που επηρεάζουν την άμεση απονομή δικαιοσύνης στην Κύπρο και οι λόγοι που αποτελούν απειλή για το κράτος δικαίου. Σε ανακοίνωση των διοργανωτών σημειώνεται ότι από τα βασικά συμπεράσματα του συνεδρίου, τα οποία εξάχθηκαν από τις παρεμβάσεις Κυπρίων και ξένων ομιλητών, αφορούν την προώθηση διαδικασίας για επίλυση αστικών υποθέσεων κάτω των €10.000 μέσω της υποχρεωτικής διαμεσολάβησης αλλά και της διαδικασίας υποθέσεων ταχείας εκδίκασης για μικρές απαιτήσεις (μέχρι 3.000 ευρώ), από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και το Ανώτατο Δικαστήριο. Εκφράστηκε η άποψη πως με την εισαγωγή αυτών των δύο διαδικασιών θα αποφορτιστεί περαιτέρω ο όγκος υποθέσεων στο δικαστικό σύστημα, ο οποίος ξεκίνησε ήδη να αποφορτίζεται από τον περασμένο Σεπτέμβριο όταν και εισάχθηκαν οι νέοι κανονισμοί πολιτικής δικονομίας, που είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση καταχώρισης νέων υποθέσεων κοντά στο 50%.
Η απόφαση για Οδυσσέα
Στην έρευνα συμπεριλήφθηκε και ερώτηση προς τους συμμετέχοντες αναφορικά με την απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου για παύση του Γενικού Ελεγκτή και με ποιο τρόπο έχει επηρεαστεί ο βαθμός της εμπιστοσύνης στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Σύμφωνα με τα ευρήματα για το συγκεκριμένο ερώτημα, 63% απάντησαν ότι θεωρούν πως έχει μειωθεί η εμπιστοσύνη τους προς τη δικαιοσύνη, ενώ 24% απάντησαν πως δεν έχει επηρεαστεί και μόλις 9% ότι έχει αυξηθεί.
Για το e-justice
Το φιάσκο -όπως εξελίχθηκε – με το ψηφιακό σύστημα e-justice φαίνεται από τα ευρήματα της έρευνας ότι έχει συμβάλει για να κλονιστεί περαιτέρω η εμπιστοσύνη προς το δικαστικό σύστημα. Ποσοστό 72% απάντησαν ότι η εμπιστοσύνη τους έχει κλονιστεί μετά την αποτυχία εφαρμογής του e-justice και 21% ότι η εμπιστοσύνη τους δεν έχει επηρεαστεί.
Έχουμε ακόμη δρόμο
Μιλώντας στον «Π» ο διευθυντής της Μονάδας Δικονομικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας δρ Νικόλας Κυριακίδης, ανέφερε ότι η παρακολουθούν κάθε χρόνο την πορεία της λειτουργίας των δικαστηρίων στο ετήσιο συνέδριο που διοργανώνεται. «Ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε, είναι μία δημοσκόπηση η οποία γίνεται για 3η χρονιά. Από αυτήν προκύπτει ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών στα δικαστήρια, στους δικηγόρους και στη Νομική Υπηρεσία επιδεινώνεται», ανέφερε ο κ. Κυριακίδης.
Τόνισε ότι «πρέπει να βρούμε λύσεις στις καθυστερήσεις των δικαστηρίων άμεσα. Πολλές λύσεις έχουν προταθεί και συζητηθεί στο συνέδριο. Μεγάλο ζήτημα είναι η υλοποίηση». Καταληκτικά ο κ. Κυριακίδης ανέφερε ότι «έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε για να ξεκολλήσουμε από τον πάτο της δικαιοσύνης στην ΕΕ».
Ταυτότητα
Στην έρευνα συμμετείχαν 1.000 άτομα (άντρες και γυναίκες άνω των 18 ετών) σε παγκύρια βάση, σε αστικές και αγροτικές περιοχές, με τη μέθοδο τηλεφωνικών συνεντεύξεων με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου.
