Από τον Ιούνιο του 2021, που ξεκίνησε η δικαστική διαδικασία εναντίον του, ο τέως επίτροπος Εθελοντισμού και λειτουργός του Οργανισμού Νεολαίας, Γιάννης Γιαννάκης, βρίσκεται σε διαθεσιμότητα και λαμβάνει το 50% του μισθού του. Μέχρι σήμερα έλαβε από το κράτος χωρίς να εργαστεί ποσό €76.000. Υπάρχουν, όμως, και χειρότερα. Ανώτερος λειτουργός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, που βρίσκεται στη μισθοδοτική κλίμακα Α14, κάθεται και πληρώνεται το 75% του μισθού του από τον Οκτώβριο του 2019 που τέθηκε σε διαθεσιμότητα, ενώ η εκδίκαση της ποινικής υπόθεσής του, που αφορά την παράνομη σύσταση εταιρείας με ψευδείς παραστάσεις, βρίσκεται ακόμη στο πολύ αρχικό στάδιο παρ' όλο που έχουν περάσει 4,5 χρόνια. Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν άρχισε καν η εκδίκαση της υπόθεσης.
Και δεν είναι μόνο τα πιο πάνω. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα της, τα τελευταία επτά χρόνια και συγκεκριμένα από το 2017 μέχρι το 2023 τέθηκαν ή και βρίσκονται σε διαθεσιμότητα συνολικά 64 δημόσιοι υπάλληλοι. Άλλοι για έξι μήνες, άλλοι για έναν χρόνο, κάποιοι άλλοι για δυο και τρία χρόνια ή και μέχρι να τελεσιδικήσει η ποινική τους υπόθεση, για να ακολουθήσει στη συνέχεια η πειθαρχική τους δίωξη.
Όπως μας λέχθηκε αρμοδίως, εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ στοιχίζουν στη Δημοκρατία κάθε χρόνο οι διαθεσιμότητες δημοσίων υπαλλήλων. Γεγονός που αποδίδεται στην τεράστια και αδικαιολόγητη καθυστέρηση που παρατηρείται στη διερεύνηση των σε βάρος τους καταγγελιών και, κυρίως, στην εκδίκαση των υποθέσεών τους ενώπιον της Δικαιοσύνης (πρωτόδικα και κατ' έφεση) και στη συνέχεια ενώπιον των πειθαρχικών Σωμάτων. Για όλο αυτό το διάστημα, το κράτος είναι υποχρεωμένο να καταβάλλει, τουλάχιστον, το 50% του μηνιαίου μισθού τους, ενώ αυτοί βρίσκονται στα σπίτια τους.
Η νομοθεσία
Σύμφωνα με το άρθρο 85 των περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμων, η ΕΔΥ, αν κρίνει ότι το δημόσιο συμφέρον το απαιτεί, έχει διακριτική εξουσία να θέσει σε διαθεσιμότητα υπάλληλο εναντίον του οποίου άρχισε είτε πειθαρχική είτε αστυνομική έρευνα με σκοπό τη δίωξή του. Σε διαθεσιμότητα τίθεται, επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 68(2), και υπάλληλος εναντίον του οποίου έχει εκδοθεί διάταγμα παραλαβής ή έχει κηρυχθεί σε πτώχευση, αν αποφασίσει η ΕΔΥ ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος. Για να μπορεί η ΕΔΥ να ασκήσει τη διακριτική της εξουσία σχετικά με τη διαθεσιμότητα δημόσιου υπαλλήλου καθώς και τη διάρκεια της περιόδου διαθεσιμότητας, θα πρέπει να έχει ενώπιόν της από την αρμόδια Αρχή συγκεκριμένα στοιχεία. Τα στοιχεία αυτά περιλαμβάνουν την ακριβή φύση των παραπτωμάτων για τα οποία διεξάγεται η έρευνα, τη διασφάλιση της ομαλής διεξαγωγής της έρευνας, την αποφυγή του ενδεχόμενου επηρεασμού των μαρτύρων ή την καταστροφή ή αλλοίωση του μαρτυρικού υλικού, καθώς και το ενδεχόμενο η διαθεσιμότητα του υπαλλήλου να επηρεάσει αρνητικά την ομαλή λειτουργία της κυβερνητικής Υπηρεσίας ή του Τμήματος στο οποίο αυτός υπηρετεί. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση ποινικής δίωξης του υπαλλήλου η διαθεσιμότητα μπορεί να παραταθεί μέχρι το τέλος της εκδίκασης της υπόθεσης.
Διευκρινίζεται ότι η διαθεσιμότητα δεν αποτελεί πειθαρχική ποινή, αλλά διοικητικό μέτρο που αποσκοπεί στους στόχους που αναφέρονται πιο πάνω. Η ΕΔΥ, με βάση τις πρόνοιες της νομοθεσίας, έχει υποχρέωση να ακούσει τον υπάλληλο και να του δώσει την ευκαιρία να υποβάλει τις παραστάσεις του πριν αποφασίσει εάν θα τον θέσει σε διαθεσιμότητα.
Διαθεσιμότητες για... Γκίνες
1 Κραυγαλέα περίπτωση είναι αυτή του πρώην διευθυντή των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών, Λούη Παναγή. Τέθηκε σε διαθεσιμότητα το 2005 για να επιστρέψει πίσω στα καθήκοντά του αρχές του 2014, λαμβάνοντας από το Δημόσιο μισθούς οκτώ χρόνων χωρίς να εργαστεί, που συμποσούνται σε πέραν των €400.000. Η ποινική δίωξή του για το σκάνδαλο με τα φάρμακα οδήγησε, τελικά, στην πανηγυρική αθώωσή του. Αποτέλεσμα, με την επιστροφή του στο Δημόσιο, να λάβει αναδρομικά και το υπόλοιπο 50% της μισθοδοσίας του συν τόκους. Ο κ. Παναγή αφυπηρέτησε από τη θέση του γενικού διευθυντή στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.
2 Αρκούντως χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση του πρώην διευθυντή των Κεντρικών Φυλακών, Μιχάλη Χατζηδημητρίου, ο οποίος βρισκόταν σε διαθεσιμότητα για επτά χρόνια και λάμβανε μέρος του μισθού του από το κράτος. Συγκεκριμένα, τέθηκε σε διαθεσιμότητα τον Δεκέμβριο του 2008 μετά την απόδραση του ισοβίτη Αντώνη Προκοπίου Κίτα, άλλως «Αλ Καπόνε». Πέντε μήνες μετά καταχωρίσθηκε ποινική υπόθεση εναντίον του για να καταδικαστεί μετά από πάροδο τριών χρόνων σε δίμηνη φυλάκιση. Λόγω της έφεσης που καταχώρισε εναντίον της καταδίκης του το 2012, η ΕΔΥ δεν μπορούσε να τον παύσει. Αυτό έγινε κατορθωτό τέσσερα χρόνια μετά και αφού το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την έφεσή του, με αποτέλεσμα η ΕΔΥ να του επιβάλει την πειθαρχική ποινή της αναγκαστικής αφυπηρέτησης.
Η μεγάλη κομπίνα στην Ελεγκτική
Τον Οκτώβριο του 2019 τέθηκε σε διαθεσιμότητα υψηλόβαθμος λειτουργός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας (Κλ. Α14), ο οποίος προχώρησε στη σύσταση εταιρείας υποβάλλοντας ψευδή δήλωση στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών, αποκρύπτοντας το γεγονός ότι είναι δημόσιος υπάλληλος. Αντίθετα, δήλωσε ότι είναι ιδιωτικός υπάλληλος. Κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης, πρώτα από την ίδια την Ελεγκτική Υπηρεσία, διαπιστώθηκαν τα εξής: Η σύσταση της εταιρείας έγινε το 2006 με τη συμμετοχή πέντε λειτουργών της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, οι οποίοι δήλωσαν ψευδώς ότι είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Και ο λόγος; Με βάση την κείμενη νομοθεσία, για να συμμετέχει ένας δημόσιος υπάλληλος σε ιδιωτική εταιρεία θα πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει άδεια από τον υπουργό Οικονομικών. Η συγκεκριμένη άδεια παραχωρείται μόνο στις περιπτώσεις που η χορήγησή της εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον ή όταν το συμφέρον των υπαλλήλων/λειτουργών στην εταιρεία, τον συνεταιρισμό ή την επιχείρηση ιδιωτικής φύσης προήλθε από κληρονομική διαδοχή και η κατοχή των μετοχών δεν επηρεάζει και δεν είναι ασυμβίβαστη με την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Στην προκειμένη περίπτωση δεν θα μπορούσε να δοθεί η άδεια, έτσι οι πέντε λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δήλωσαν στον έφορο Εταιρειών ότι είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Μέσω της εταιρείας που ίδρυσαν, οι πέντε αγόρασαν ένα τεράστιο αγροτεμάχιο, το οποίο, στη συνέχεια, ενοικίασαν στην ΑΗΚ για να το μετατρέψει σε φωτοβολταϊκό πάρκο. Δέον να σημειωθεί ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία ελέγχει την ΑΗΚ, συνεπώς γνώριζαν εκ των έσω οι πέντε λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τη συγκεκριμένη ανάγκη και, έτσι, έστησαν την επιχείρηση.
Καταδίκες και εύλογες υποψίες
Η δράση των πέντε αποκαλύφθηκε το 2019 αφού στο μεταξύ διαδέχθηκε τη Γενική Ελέγκτρια της Δημοκρατίας, Χρυστάλλα Γιωρκάτζη, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης. Ο έλεγχος που διενεργήθηκε εντός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με οδηγίες του Οδυσσέα Μιχαηλίδη αποκάλυψε την κομπίνα των πέντε εκ των οποίων οι τέσσερις είχαν στο μεταξύ αφυπηρετήσει. Ο ένας απεβίωσε, ο δεύτερος λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας δεν διώχθηκε ποινικά, ενώ οι άλλοι δυο διώχθηκαν ποινικά, παραδέχθηκαν ενοχή και καταδικάστηκαν σε πρόστιμο. Ο λειτουργός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας που δεν αφυπηρέτησε δεν παραδέχθηκε ενοχή. Έτσι από τον Οκτώβριο του 2019 βρίσκεται σε διαθεσιμότητα και όπως μας λέχθηκε, αρμοδίως, ακόμη να ξεκινήσει η εκδίκαση της υπόθεσής του. Γεγονός που εγείρει εύλογα ερωτηματικά και υποψίες. Το θέμα θα πρέπει να απασχολήσει το Ανώτατο Δικαστήριο, που ελέγχει τους δικαστές και τον Γενικό Εισαγγελέα στον οποίον υπάγονται οι δημόσιοι κατήγοροι.
