Ο χρόνος κυλά αντίστροφα για να επαναλειτουγήσει το Δασικό Κολέγιο τον προσεχή Σεπτέμβριο, μετά από την αναστολή της λειτουργίας του για 10 χρόνια. Οι τελευταίες εκκρεμότητες που απομένουν αφορούν την ολοκλήρωση των εργοταξίων αναβάθμισης των εγκαταστάσεων στον Πρόδρομο και την επιλογή των φοιτητών, ώστε το λατινικό «Sine silvis nihil restat» («Χωρίς τα δάση τίποτα δεν απομένει»), το μότο του από το 1951 που ιδρύθηκε επί Αγγλοκρατίας, να υπηρετείται και πάλι από τους σπουδαστές του.
Οι εγκαταστάσεις στον Πρόδρομο. Από τις 15 Σεπτεμβρίου το Κολέγιο θα παρέχει αναβαθμισμένο και με σύγχρονες προδιαγραφές τριετές πρόγραμμα σπουδών, με την ονομασία «Ανώτερο Δίπλωμα στη Δασοπονία».
«Κουβαλά μεγάλη κληρονομιά και έχει προσφέρει τα μέγιστα στο Τμήμα Δασών, διότι από το 1951 μέχρι το 2015 ήταν ο κύριος αιμοδότης του σε προσωπικό. Κατά συνέπεια, η σημερινή εικόνα διατήρησης, προστασίας και διαχείρισης των δασών από το προσωπικό του Τμήματος οφείλεται στο έργο του Δασικού Κολεγίου», αναφέρει στον «Π» ο διευθυντής, Ανδρέας Μαυρογιάκουμος, θέλοντας να τονίσει τη σημασία της επαναλειτουργίας. Από το 1999 άρχισε να εργάζεται σε αυτό ως καθηγητής και από το 2007 ως διευθυντής.
«Ό,τι έχω καταφέρει στη ζωή μου πηγάζει από το Δασικό Κολέγιο», διαβεβαιώνει από την πλευρά του ο γνωστός βοτανολόγος, δασοπόνος και επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (ως αναγνώριση του πολυδιάστατου επιστημονικού και πνευματικού του έργου, το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την ανακάλυψη και περιγραφή νέων ειδών για την Επιστήμη και ενδημικών φυτών της Κύπρου), Γεώργιος Χατζηκυριάκου. Με αφορμή την επαναλειτουργία του Κολεγίου, μίλησε στον «Π» για τις περιόδους 1967 – 1969, όταν ήταν φοιτητής, και 1980 – 1982, όταν επέστρεψε ως καθηγητής στο μάθημα της Βοτανολογίας. Στη συνέχεια συνέγραψε τέσσερα εγχειρίδια, τα οποία μέχρι και το 2015, όταν ανεστάλη η λειτουργία, αποτελούσαν μέρος της διαδακτέας ύλης (Ορολογίες για το μάθημα της Ζωολογίας – 1991, Γενική Βοτανική – 1992, Εισαγωγή στη Συστηματική Βοτανική - 1992, Ορολογίες για το μάθημα της Γεωλογίας - 1993).
«Εκεί διδασκόμασταν χωρομετρία, ώστε σήμερα να μπορώ να χωρομετρήσω με τον παραδοσιακό τρόπο ολόκληρη κοινότητα. Κάναμε δομικά έργα, ώστε σήμερα να αντιλαμβάνομαι τι σημαίνει δόμηση, έκταση κτλ. Διδασκόμασταν γεωλογία, ώστε, για παράδειγμα -όπως σε πρόσφατη εξόρμησή μου στον κατεχόμενο Πενταδάκτυλο- να μπορώ να αναγνωρίσω και να φωτογραφίσω το ‘‘σύγκλινο’’, δηλαδή την προς τα κάτω καμπή του εδάφους σε σημείο που τα πετρώματα είναι κυρτά», εξήγησε. Όμως ήταν και δύσκολες εκείνες οι εποχές, καθώς, όπως θυμάται, τα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας οι υπεύθυνοι του Κολεγίου απαιτούσαν από τους φοιτητές να ανταποκρίνονται από την πρώτη μέρα στα καθήκοντα ενός οποιουδήποτε άλλου εν ενεργεία λειτουργού του Τμήματος Δασών, ώστε, μεταξύ άλλων, να τους «εξορίζουν» σε απομονωμένους και εν είδει τιμωρίας δασικούς σταθμούς.
Φοιτητές
Μετά την ολοκλήρωση τόσο των γραπτών εξετάσεων (παρακάθησαν 151 υποψήφιοι στις 12 Απριλίου και πέτυχαν 57) όσο και των σωματικών δοκιμασιών (αθλητικά-γυμναστικά αγωνίσματα και ευχέρεια διακίνησης σε ανώμαλο έδαφος), που ολοκληρώθηκαν την περασμένη Παρασκευή), οι πρώτοι 20 εξασφαλίζουν φοίτηση στο Δασικό Κολέγιο. Θα συμμετάσχουν από τις 15 Σεπτεμβρίου σε τριετές πρόγραμμα σπουδών, με την ονομασία «Ανώτερο Δίπλωμα στη Δασοπονία», με αναβαθμισμένο πρόγραμμα σπουδών και σύγχρονες προδιαγραφές εκπαίδευσης. Πρέπει να σημειωθεί ότι τους προηγούμενους μήνες το Κολέγιο εξασφάλισε από τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ), τόσο την πιστοποίηση δύο εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ενός τριετούς για δίπλωμα Δασοπονίας (186 ECTS) και ενός μονοετούς, όσο και την πιστοποίηση των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού. Λόγω της πιστοποίησης του διπλώματος, οι φοιτητές του Κολεγίου θα μπορούν για πρώτη φορά να συμμετέχουν σε διεθνή προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών. Μέχρι το 2015 η κινητικότητα στην οποία συμμετείχε το Κολέγιο περιοριζόταν στους εκπαιδευτικούς του.
Από το 1951 μέχρι το 2015 φοίτησαν 349 ξένοι σπουδαστές από 48 χώρες (χάρτης)
Μαθήματα, προσωπικό, εξωστρέφεια
Το πρώτο εξάμηνο σπουδών, το οποίο θα ξεκινήσει στις 15 Σεπτεμβρίου, θα περιλαμβάνει εφτά μαθήματα. Τα τέσσερα θα διδάσκονται από καθηγητές κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών, προερχόμενους από το Τμήμα Δασών. Τα άλλα τρία από εξωτερικούς επιστημονικούς συνεργάτες. «Η αξιοποίηση των συνεργατών γίνεται με στόχο να ενδυναμώσουμε και να ανεβάσουμε την ποιότητα του προγράμματος σπουδών», τόνισε ο διευθυντής.
Μέσα στους στόχους είναι και η συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια και οργανισμούς. Άλλωστε η εξωστρέφεια δεν είναι άγνωστο κεφάλαιο για το Δασικό Κολέγιο. Πριν το 2015, και συγκεκριμένα από το 1998 μέχρι και το 2018, είχε ενεργό συμμετοχή σε αριθμό ευρωπαϊκών προγραμμάτων κινητικότητας για εκπαίδευση και κατάρτιση, όπως τα Leonardo Da Vinci, Life Long Learning Program, Erasmus και Erasmus+. Μεταξύ άλλων, κατά την εικοσαετή αυτή περίοδο γίνονταν επισκέψεις καθηγητών του Κολεγίου σε εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού για διαλέξεις.
«Μετά την επαναλειτουργία του Δασικού Κολεγίου ως τριτοβάθμιου ανώτερου ιδρυματος Δημόσιας Εκπαίδευσης, στα μελλοντικά του πλάνα είναι να προσφέρει ένα πρόγραμμα το οποίο θα είναι αφιερωμένο στη δασική προστασία, κυρίως από τις πυρκαγιές. Θα προσφέρεται και σε φορείς της Κύπρου αλλά και του εξωτερικού, εφόσον υπάρχει η τεχνογνωσία και η μακρόχρονη εμπειρία του Τμήματος Δασών», είπε. Ένας άλλος τομέας, στον οποίο στοχεύει να εστιάσει το Κολέγιο, είναι η έρευνα, όπως τόνισε ο κ. Μαυρογιάκουμος. Από την πλευρά του ο κ. Χατζηκυριάκου εισηγείται ενδεικτικά τις εξής θεματικές: Παλαιοβοτανική και αρχαιοβοτανική έρευνα, παλαιοντολογική και αρχαιοζωολογική έρευνα, παλυνολογική έρευνα, η αποψίλωση των δασών κατά την αρχαιότητα, τη Βυζαντινή Εποχή και την Τουρκοκρατία.
Επιστολή από την Γκάμπια - «Ακολούθησα τις οδηγίες σας στη Βοτανική»
Σε σχέση με την παράδοση που κουβαλά το Δασικό Κολέγιο στην παροχή τεχνογνωσίας στο εξωτερικό, μπορεί να γίνει αναφορά στους ξένους αποφοίτους του. Προέρχονταν από όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου και στη συνέχεια γίνονταν «πρεσβευτές» του Κολεγίου και της Κύπρου στις χώρες τους. Για αυτό το θέμα, ο κ. Χατζηκυριάκου έχει να μοιραστεί μία ενδιαφέρουσα ιστορία, η οποία βρίσκεται πίσω από μία επιστολή σε μισοκιτρινισμένο χαρτί, την οποία για χάρη αυτού του αφιερώματος ανέσυρε από το προσωπικό του αρχείο. Όπως τη διαβάσαμε, ο αναγραφόμενος αποστολέας είναι κάποιος «M. Jaiteh», μαθητής του στο Κολέγιο την περίοδο 1980 – 1982. Στα στοιχεία διεύθυνσης, αναγράφεται η πόλη Μπανζούν, η πρωτεύουσα της Γκάμπια (Ανατολική Αφρική), όπου μετά την αποφοίτησή του από το Δασικό Κολέγιο ανέλαβε ανώτερη διευθυντική θέση. Σύμφωνα με τον κ. Χατζηκυριάκου, αυτό ίσχυε και για πολλούς άλλους ξένους αποφοίτους του Κολεγίου, οι οποίοι φοιτούσαν στην Κύπρο, μετά από εξασφάλιση υποτροφίας. Για τις χώρες της Αφρικής, σημείωσε, συνήθως οι υποτροφίες δίνονταν από χώρες, οι οποίες ήταν πρώην άποικοι, όπως η Αγγλία και η Γαλλία.
Η επιστολή που έλαβε ο Γεώργιος Χατζηκυριάκου από τον φοιτητή του από την Γκάμπια, M. Jaiteh.
Ο κ. Χατζηκυριάκου θυμάται ότι για κάποιο διάστημα οι Κύπριοι φοιτητές διαμαρτύρονταν για το μάθημα της Βοτανικής, το οποίο τους δίδασκε. Το θεωρούσαν αχρείαστο για την επαγγελματική τους πορεία ακολούθως στο Τμήμα Δασών. «Μα γιατί μας διδάσκεις Βοτανική; Εμείς θα βαστάμε έναν κουβά με μπογιά, για να σφραγίζουμε πεύκους», έλεγαν ανενδοίαστα. Επηρεάζονταν και οι ξένοι, με αποτέλεσμα ο προαναφερόμενος φοιτητής από την Γκάμπια, ο M. Jaiteh, να κάνει την ίδια αναφορά στον κ. Χατζηκυριάκο την ώρα που προέβαλλε στην τάξη διαφάνειες Βοτανικής. «Γύρισα πίσω και τον κοίταξα», θυμάται. Και τότε του είπε: «Εννοείς ότι, όταν θα επιστρέψεις στη χώρα σου, θα έρχονται οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Βρετανοί και οι Αμερικάνοι για να μελετούν τη χλωρίδα σας και θα σου λένε "σκαρφάλωσε σε εκείνο το δέντρο και κόψε μου εκείνους τους καρπούς, γιατί τους θέλω για δείγμα, ώστε να ετοιμάσω φυτολόγιο (σ.σ. συλλογή συντηρημένων βοτάνων);’’». Δεν του απάντησε. «Μετά από μερικές ώρες, το βράδυ, ήρθε στο γραφείο μου και μου λέει: ‘‘Θέλω να μου ετοιμάσεις έναν κατάλογο με τα βιβλία Βοτανικής που αφορούν τη χώρα μου και θα τα παραγγείλω’’. Του τον ετοίμασα. Μετά από δυο – τρεις μέρες μού είπε ότι παρήγγειλε τα βιβλία και, όταν επιστρέψει στη χώρα του, θα τον περιμένουν στο γραφείο του. Επέστρεψε. Μου έστειλε αυτό το γράμμα μετά από τέσσερις – πέντε μήνες, όπου μεταξύ άλλων μου γράφει: «Κ. Χατζηκυριάκου, ακολούθησα τις οδηγίες σας στη Βοτανική και άρχισα να δημιουργώ φυτολόγιο (herbarium) για τη χώρα μου’’. Δεν είχε δημιουργηθεί μέχρι τότε φυτολόγιο για τα φυτά της Γκάμπια».
Σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Δασών, από την ίδρυση του Κολεγίου το 1951 και μέχρι και το 2015, παρακολούθησαν τους κύκλους σπουδών του συνολικά 890 σπουδαστές, εκ των οποίων οι 349 ήταν ξένοι, από 48 χώρες, κυρίως από την Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, με το προφίλ πρώην αποικιών χωρών όπως η Μ. Βρετανία και η Γαλλία.
