Δύο εβδομάδες κλείνουν σήμερα από τη φονική και καταστροφική πυρκαγιά στην ορεινή Λεμεσό και, πέρα από κάποιες αόριστες και γενικές δηλώσεις από πλευράς Προέδρου και εκπροσώπων του, το κεφάλαιο ανάληψης ή απόδοσης πολιτικών ευθύνων ο Πρόεδρος δεν τόλμησε ακόμη να το αγγίξει. Σε αυτές τις 15 μέρες ακούσαμε παραδοχές ότι εκ του αποτελέσματος δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι και ευχαριστημένοι με όσα έγιναν, ζητήσαμε και πήραμε εκθέσεις, μετακαλούμε ξένους εμπειρογνώμονες, οι πληροφορίες και διαρροές περί ανασχηματισμού διαψεύδονται κατά τρόπο που να συντηρούνται αλλά η «καυτή πατάτα» των πολιτικών ευθυνών παραμένει ακόμα θέμα «κλειστό». Ποιοι βρίσκονται στο κάδρο των πολιτικών ευθυνών; Εν πρώτοις. οι τρεις υπουργοί που καθηκόντως έχουν άμεση εμπλοκή και ευθύνη σε περιπτώσεις πυρκαγιών, δηλαδή οι υπουργοί Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, Εσωτερικών και Γεωργίας, αλλά και ως ο άμεσα προϊστάμενος όλων αυτών, ο ίδιος ο Πρόεδρος, του οποίου είναι ευθύνη να ελέγχει αν λαμβάνονται οι σωστές και ενδεδειγμένες αποφάσεις και αν αυτές υλοποιούνται με επάρκεια. Από τους υπηρεσιακούς ελέγχονται ο αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής, ο διευθυντής του Τμήματος Δασών και η διοικήτρια της Πολιτικής Άμυνας. Ελέγχεται επίσης και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος για την περιβόητη δήλωση-διαβεβαίωση στις αρχές Ιουνίου ότι η Κύπρος είναι πιο έτοιμη από ποτέ σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση πυρκαγιών. Αναπόφευκτα το κάδρο των ευθυνών περιλαμβάνει και τον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Γεωργίας, ο οποίος, αν και γενικός συντονιστής για θέματα πυρκαγιών, απουσίαζε στα μέσα του πιο επικίνδυνου μήνα, σε πολυήμερο υπηρεσιακό ταξίδι στην Αυστραλία για τις εκδηλώσεις καταδίκης της εισβολής.
Ο προβληματισμός και η δικαιολογημένη μουρμούρα της κοινωνίας των πολιτών έγιναν πιο έντονοι μετά τις αποφάσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας που ακολούθησαν τη δημοσιοποίηση των εκθέσεων γεγονότων των τεσσάρων αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών. Η άποψη που κυριαρχεί είναι ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει και οφείλει να διαχωρίσει τη διερεύνηση των αιτιών της πυρκαγιάς, τους χειρισμούς που έγιναν, τα λάθη ή παραλείψεις, την έλλειψη συντονισμού, την ανάγκη ενίσχυσης του προσωπικού των υπηρεσιών και τις άλλες σχετικές πτυχές της καταστροφικής πυρκαγιάς από το ζήτημα των πολιτικών ευθυνών.
Το αποτέλεσμα της διαχείρισης και του συντονισμού της έκτακτης ανάγκης που προέκυψε, μετά τις πρώτες φλόγες στα χωριά της ορεινής Λεμεσού, δεν πρόκειται να αλλάξει, ούτε να διαφοροποιήσει δεδομένα που να μειώνουν την πολιτική ευθύνη των υπουργών. Ο Δικαιοσύνης για τους χειρισμούς της Πυροσβεστικής, ο Εσωτερικών για την Πολιτική Άμυνα και για το 112 και η Γεωργίας για το Τμήμα Δασών και τις διαδικασίες συντονισμού και ενίσχυσης με μέσα και τον μηχανισμό πρόληψης και καταστολής πυρκαγιών.
Είναι για αυτούς τους λόγους που η απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας να ζητήσει τη συμβολή μονάδας εμπειρογνωμόνων από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και την έκθεση που θα του υποβάλουν δεν μπορεί να συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με την απόδοση οποιασδήποτε πολιτικής ευθύνης. Άλλωστε, οι Αμερικανοί ειδικοί δεν θα αναφερθούν στην έκθεση που θα ετοιμάσουν σε πολιτικές ευθύνες, ώστε να δώσουν οποιαδήποτε κατεύθυνση στον Πρόεδρο για τις όποιες αποφάσεις. Ούτε, σαφώς, η έκθεση των Αμερικανών πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για να μην αποδοθούν πολιτικές ευθύνες. Αναντίλεκτα, οι όποιες εισηγήσεις για βελτίωση των διαδικασιών που ακολουθεί ο κρατικός μηχανισμός και πρόσθετα μέτρα που πρέπει να ληφθούν είναι πάντα καλοδεχούμενα, αρκεί βεβαίως να εφαρμοστούν και να υλοποιηθούν τάχιστα. Διαφορετικά δεν θα έχουν αντίκρισμα.
Αναφορικά με το θέμα των πολιτικών ευθυνών, ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Αντωνίου, σε δηλώσεις του ακόμα και χθες στο Πρωινό Δρομολόγιο του κρατικού ραδιοφώνου, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα ανέφερε ότι «η πολιτική ευθύνη με την ευθιξία είναι δύο εντελώς διαφορετικά ζητήματα. Θεωρούμε εκ των πραγμάτων ότι δεν έχει κλείσει το κεφάλαιο πολιτικές ευθύνες». Άρα από τη στιγμή που το Προεδρικό λέει ότι το κεφάλαιο πολιτικές ευθύνες παραμένει ανοιχτό, η μπάλα εξακολουθεί να βρίσκεται στα πόδια του ίδιου του Προέδρου για να τις αποδώσει.
Σκηνή εγκλήματος
Την ίδια ώρα στην Κύπρο αναμένεται να βρεθεί από σήμερα η δεκαμελής ομάδα των Αμερικάνων εμπειρογνωμόνων για διερεύνηση των αιτιών της πυρκαγιάς και τα ενδεχόμενα λάθη των αρμόδιων υπηρεσιών. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή κυβερνητικό εκπρόσωπο Γιάννη Αντωνίου, πρόκειται για μέλη της ίδιας ομάδας που διερευνά μια από πιο καταστροφικές πυρκαγιές στις ΗΠΑ, αυτή στην Καλιφόρνια. Η δεκαμελής ομάδα των ειδικών, όπως είπε ο κ. Αντωνίου, θα παραμείνει στην Κύπρο για δέκα ημέρες. Η μονάδα της ομοσπονδιακής υπηρεσίας ATF των ΗΠΑ θεωρείται μια από τις πλέον εξειδικευμένες και έμπειρες ομάδες διερεύνησης πυρκαγιών/εμπρησμών στον κόσμο.
«Το σημείο που ξέσπασε η πυρκαγιά αποτελεί για αυτούς σκηνή εγκλήματος, όπως μας είπαν χαρακτηριστικά. Ξεκινούν τη διερεύνηση έχοντας ως δεδομένο ότι διερευνούν εγκληματική ενέργεια. Έχουν αφετηρία το σενάριο ότι πρόκειται για κακόβουλη ενέργεια και αναλόγως των ευρημάτων τους θα καταλήξουν στα συμπεράσματά τους», δήλωσε στο κρατικό ραδιόφωνο κ. Αντωνίου. Σημειώνεται πάντως -και αυτό είναι ενδεικτικό της σύγχυσης στην οποία τελούν οι αρμόδιοι γύρω από τα αίτια της πυρκαγιάς- είναι ότι μόλις χθες, στην κοινή συνεδρία των τριών Επιτροπών της Βουλής, το ενδεχόμενο εμπρησμού αποκλείστηκε κατηγορηματικά και από την Αστυνομία και από τον αρμόδιο υπουργό, κ. Χαρτσιώτη.
Σημείωσε επίσης ότι οι εμπειρογνώμονες, πριν από την αναχώρησή τους από την Κύπρο, θα ενημερώσουν για τα καταρχήν συμπεράσματά τους και μετά από μερικές ημέρες θα αποστείλουν γραπτώς την έκθεσή τους. Όπως είπε ο κ. Αντωνίου, το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας της διερεύνησης είναι η διαχείριση της πυρκαγιάς που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων θέματα συντονισμού των κρατικών υπηρεσιών, την απομάκρυνση των πολιτών κ.λπ.
Πάντως σε άλλο σημείο της ραδιοφωνικής του παρέμβασης, ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος υποστήριξε ότι «σε σύγκριση με το τι υπήρχε προηγουμένως, όταν ανέλαβε η παρούσα κυβέρνηση τη διακυβέρνηση της χώρας, με το τι είχαμε στις 23 και 24 Ιουλίου, θεωρούμε ότι από πλευράς πτητικών μέσων, ετοιμότητας, επίγειων πυροσβεστικών δυνάμεων είχαμε επάρκεια. Όμως ενδεχομένως να ήμασταν μπροστά σε ένα φαινόμενο πρωτόγνωρο, το οποίο δύσκολα θα μπορούσε να τύχει διαχείρισης, ακόμη και με πολλαπλάσιες δυνάμεις επί του εδάφους ή στον αέρα. Όλα αυτά θα μας τα απαντήσουν οι ειδικοί».
