Κόντρα στο ρεύμα της σύγχρονης εποχής που θέλει τις μικρές κοινότητες να μαστίζονται από την αστυφιλία και να φθίνουν αργά και σταθερά, η κοινότητα Μανδριά της Πάφου, κατάφερε να αυξήσει τους κατοίκους της, ενώ ζητάει βοήθεια σε μεγάλα έργα για να συνεχίσει να έχει αύξηση του πληθυσμού. Οι υποδομές και το οδικό δίκτυο είναι από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινότητα των Μανδριών της Πάφου, σύμφωνα με τον πρόεδρο του κοινοτικού συμβουλίου Μανδριών, Χρίστο Μιχαηλίδη, εδώ και δύο χρόνια.
Τα Μανδριά της Πάφου απέχουν περίπου 13 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης της Πάφου και είναι τουρκοκυπριακό χωριό της επαρχίας Πάφου. Όπως ανέφερε ο κ. Μιχαηλίδης σε δηλώσεις του στον «Π» ανέφερε πως υπάρχουν πολλά τουρκοκυπριακά τεμάχια και πως για να περάσουν οι δρόμοι πρέπει να διασχίσουν μέσα από τουρκοκυπριακά τεμάχια τα οποία πρέπει να απαλλοτριωθούν, ωστόσο πρέπει να πληρώσει η κοινοτική Αρχή, χρήματα τα οποία είναι εκτός προϋπολογισμού ύψους 400-500 χιλιάδες ευρώ. Σήμερα ανέφερε στην κοινότητα διαμένουν 1.800-2.000 κάτοικοι εκ των οποίων οι 700 περίπου είναι από τη Μεγάλη Βρετανία, την Ουκρανία και το Ισραήλ. Όπως σημείωσε ο κ. Μιχαηλίδης, ζήτησαν βοήθεια και στήριξη από το Υπουργείο Εσωτερικών ως προσφυγικό χωριό που είναι, ωστόσο ακόμη δεν έλαβαν καμία απάντηση.
Μικρό κονδύλι
Ο κοινοτάρχης ανέφερε πως το κονδύλι που λαμβάνουν από την Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου για τη συντήρηση των δρόμων είναι πολύ μικρό, ενώ αναφέρθηκε και στα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι υποδομές των δύο σχολείων που διαθέτει η κοινότητα, του δημοτικού και του νηπιαγωγείου. Στο δημοτικό σχολείο σήμερα, όπως είπε, φοιτούν 65 μαθητές. Το σχολείο διαθέτει τρεις αίθουσες, μια καντίνα που μετατράπηκε σε αίθουσα, ενώ όπως εξήγησε, έγινε και η τοποθέτηση δύο άλλων λυόμενων αιθουσών. Επιπρόσθετα συνέχισε, δεν διαθέτουν αίθουσα λογοθεραπείας, ενώ το κτήριο όπου στεγάζεται το νηπιαγωγείο είναι παλιό, 80 χρόνων περίπου, και σ’ αυτό δεν έχει γίνει ποτέ μια αντισεισμική μελέτη. Τώρα είπε η κοινοτική Αρχή προχώρησε στην έκδοση πολεοδομικής άδειας του νηπιαγωγείου και άδεια οικοδομής και ευχήθηκε να ενταχθεί το έργο, από το κράτος στους προϋπολογισμούς του 2026 και να μην ναυαγήσει. Ο κ. Μιχαηλίδης τόνισε πως για να μεταβούν οι μαθητές στα αποχωρητήρια αναγκάζονται να διέλθουν μια απόσταση και μέσα στα νερά σε περίπτωση βροχόπτωσης.
Ζωή στο χωριό
Πάντως, μπορεί κάποιος να επισκεφθεί την κοινότητα, αφού υπάρχουν τέσσερα εστιατόρια, καφετέριες, ένα καφενείο, μία φρουταρία, μίνι μάρκετ. Ακόμη, υπάρχει το πολιτιστικό κέντρο που διοργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις όπως το ετήσιο φεστιβάλ φιστικιού και θεατρικές παραστάσεις. Η κοινότητα διαθέτει ακόμη κέντρο νεολαίας και γήπεδο Ποδοσφαίρου. Ο κ. Μιχαηλίδης είπε πως στα Μανδριά διοργανώνεται και χριστουγεννιάτικο χωριό για δύο ημέρες, εβδομάδα κινηματογράφου και θεάτρου, ενώ διοργανώνεται και θερινό σινεμά, αλλά και φεστιβάλ παράδοσης με στόχο την αναβίωση των ηθών και εθίμων, στις 19 Οκτωβρίου.
Οι ασχολίες
Αρκετοί κάτοικοι ασχολούνται στα εύφορα εδάφη του χωριού με την καλλιέργεια εσπεριδοειδών -κυρίως λεμόνια, πορτοκάλια και κλεμεντίνια- με αμπέλια επιτραπέζιων ποικιλιών, με φρουτόδεντρα όπως μπανανιές, αβοκάντο και αχλαδιές, φιστίκια, φασόλια, σιτηρά, καθώς και με τα νομευτικά φυτά και λίγες ελιές. Καλλιεργείται επίσης μια μεγάλη ποικιλία λαχανικών, που περιλαμβάνουν πατάτες, καρότα, καρπούζια, πεπόνια, κρεμμύδια, παντζάρια, μπιζέλια, αγγουράκια, ντομάτες κ.ά στην κοινότητα των Μανδριών συμπλήρωσε, προσθέτοντας πως αρκετά ανεπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία του χωριού. Παράλληλα οι κάτοικοι ασχολούνται και με την κτηνοτροφία. Η Αποτελούσε, μαζί με τη γεωργία, βασική απασχόληση των Τουρκοκυπρίων κατοίκων του χωριού πριν από την τουρκική εισβολή του 1974. Πρόσθεσε πως τα Μανδριά συγκαταλέγονται μεταξύ των χωριών που έχουν ευεργετηθεί από το αρδευτικό έργο της Πάφου, ιδιαίτερα από το φράγμα του Aσπρόκρεμμου και τις γεωτρήσεις κατά μήκος των ποταμών της περιοχής.
Αύξηση πληθυσμού
Ο κ. Μιχαηλίδης σημείωσε πως τα Μανδριά γνώρισαν συνεχή σχεδόν πληθυσμιακή ανάπτυξη από το 1881 μέχρι το 1973. Το 1881 οι κάτοικοί τους ήταν 149 ενώ το 1973 αυξήθηκαν στους 642. Μετά τη μεταφορά, το 1975, των Τουρκοκυπρίων κατοίκων του χωριού στο κατεχόμενο από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής τμήμα της Κύπρου, κατοίκησαν στα Μανδριά Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες, που ανέρχονταν στους 409 το 1976 και στους 360 το 2001 ενώ σήμερα συνολικά οι κάτοικοι είναι περίπου 1.800- 2.000. Πρόσθεσε επίσης πως οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι του χωριού το ονόμαζαν από παλιά Yesllona, που μπορεί να μεταφραστεί σε πράσινη πεδιάδα. Και πράγματι, το χωριό βρίσκεται κτισμένο σε μια πολύ εύφορη περιοχή της παράκτιας πεδιάδας της Πάφου.
Ο κοινοτάρχης σημείωσε ακόμη πως το χωριό πιθανώς προϋπήρχε της περιόδου της τουρκοκρατίας, είναι δηλαδή αρχαιότερο από το 1570-71, κι αρχικά θα πρέπει να ήταν οικισμός βοσκών, αφού η ονομασία του σημαίνει τοποθεσία όπου υπάρχουν μάντρες. Σημειώνεται, πάντως, σε παλαιούς χάρτες με την ίδια ονομασία: Μandria ή και Mandrio.
Τα Μανδριά είναι κτισμένα στην παράκτια πεδιάδα της Πάφου, σε μέσο υψόμετρο 22 μέτρων. Το χωριό έχει μια πολύ μικρή κλίση προς τη θάλασσα, που περιβρέχει το νότιο τμήμα του. Κατά μήκος των ανατολικών συνόρων του χωριού ρέει ο ποταμός Ξερός, που πάνω του κατασκευάστηκε το φράγμα του Aσπρόκρεμμου. Επειδή το χωριό είναι τουρκοκυπριακό κατάφερε να διατηρήσει το όμορφο περιβάλλον του χωρίς να κτιστούν μεγάλα κτήρια.
Παραλία των Μανδριών
Η παραλία των Μανδριών είναι τριών χιλιομέτρων εκ των οποίων τα δύο χιλιόμετρα είναι προσβάσιμα για κολύμπι. Για να είναι ωστόσο περισσότερο επισκέψιμη, είπε ο κοινοτάρχης, θα πρέπει να αναβαθμιστεί το παραλιακό μέτωπο των Μανδριών με τη δημιουργία κυματοθραυστών. Αν το κράτος παραχωρήσει στην κοινοτική Αρχή Μανδριών ένα τεμάχιο στην παραλία των Μανδριών που είναι εγκεκριμένη για λουόμενους τότε η αναβάθμιση της παραλίας των Μανδριών θα γίνει πραγματικότητα, συμπλήρωσε, αφού θα εξασφαλιστεί και η επέκτασή της, η ανάπτυξή της και η αξιοποίησή της.
Οι τιμές ξέφυγαν
Ο κ. Μιχαηλίδης ανέφερε πως για αγορά ή για ενοικίαση κατοικίας ή διαμερίσματος στα Μανδριά οι τιμές «έχουν ξεφύγει» κατά την έκφρασή του. Ωστόσο, παρατήρησε πάρα πολλοί οικογενειάρχες προτιμούν να κατοικήσουν στα Μανδριά γιατί προσφέρει ησυχία, ασφάλεια, όμορφο περιβάλλον και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την πόλη της Πάφου.
Εκκλησία
Η μοναδική εκκλησία παγκοσμίως αφιερωμένη στην Αγία βρίσκεται στα Μανδριά της Πάφου. Η Αγία Βρυαίνη είναι μια Κύπρια Αγία. Είναι άγνωστη στους περισσότερους αλλά στην Πάφο και συγκεκριμένα στο χωριό Μανδριά τιμάται ιδιαίτερα. Στα Μανδριά Πάφου είπε ο κοινοτάρχης, υπάρχει εξωκλήσι αφιερωμένο στην Αγία Βρυαίνη. Το μικρό εκκλησάκι με πανοραμική θέα, που βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από τη θάλασσα είναι το μοναδικό στον κόσμο που είναι αφιερωμένο στη συγκεκριμένη Αγία.
Ένας από τους πιο γνωστούς θρύλους γύρω από το εκκλησάκι της Αγίας Βρυαίνης εξιστορεί πως ενώ ένα καράβι βρισκόταν ανοιχτά της Κύπρου, ξαφνικά ξέσπασε μεγάλη θαλασσοταραχή. Ο καπετάνιος, όπως είπε ο κ. Μιχαηλίδης, ψάχνοντας καταφύγιο για να σώσει το καράβι του, πλησίασε τις ακτές. Μα η τρικυμία τον οδήγησε στα Μανδριά. Ο καπετάνιος και οι ναύτες του καραβιού βλέποντας τότε τον κίνδυνο να τσακιστούν στα βράχια, παρακάλεσαν την εικόνα της Αγίας Βρυαίνης, που υπήρχε στο πλοίο, να τους γλυτώσει. Έκαναν μάλιστα τάμα πως αν σώζονταν θα της έχτιζαν μια εκκλησία προς τιμή της. Η Αγία Βρυαίνη άκουσε τις προσευχές των ναυτικών και η τρικυμία κόπασε. Ο καπετάνιος για να δείξει την ευγνωμοσύνη του που σώθηκε αυτός και οι άντρες του, τήρησε το τάμα που έκανε και έφτιαξε ένα μικρό εκκλησάκι στο όνομα της Αγίας Βρυαίνης κοντά στη θάλασσα. Το εκκλησάκι της Αγίας Βρυαίνης καταστράφηκε τρεις φορές από τους Τουρκοκύπριους κατοίκους του χωριού. Το 1975, μαζί με τους πρόσφυγες που ήρθαν στα Μανδριά κυνηγημένοι από τους Τούρκους εισβολείς, ήταν και μια γυναίκα από την Άσσια, η κυρία Σταυρούλα. Τίποτα εκείνο τον καιρό δεν θύμιζε το εκκλησάκι, που τα χαλάσματά του είχαν κρυφτεί κάτω από τα χώματα. Μια νύχτα όμως παρουσιάστηκε στον ύπνο της κυρίας Σταυρούλας μια μαυροντυμένη γυναίκα που της υπέδειξε ένα σημείο κοντά στη θάλασσα. Δείχνοντας της είπε: «Τους βλέπεις αυτούς τους θεμελιούς; Εκεί βρίσκεται ένα ξωκλήσι. Να πας και να το βρεις». Την άλλη μέρα η γυναίκα πήγε στον τόπο όπου είδε στο όνειρό της. Κάτω από τα χώματα βρήκε τα θεμέλια της παλιάς εκκλησιάς της Αγίας Βρυαίνης.
Το 1986 έγιναν τα εγκαίνια του νέου ξωκλησιού. Κτίστηκε ψηλά σε ένα λοφίσκο, πάνω από μια σπηλιά, στα νότια του χωριού. Η Αγία, πρόσθεσε ο κ. Μιχαηλίδης, είναι ξακουστή για τα θαύματά της και σε αρκετές περιπτώσεις έχει σώσει καρκινοπαθείς. Από στόμα σε στόμα, από παππούδες και γιαγιάδες προς τα εγγονάκια τους, με τα θαύματα που έγιναν, διαδόθηκε και μαθεύτηκε η ύπαρξη της εκκλησίας της Αγίας Βρυαίνης. Η Αγία Βρυαίνη ίσως να είναι η μητέρα του Οσίου Φαντίνου και απεβίωσε ειρηνικά. Γιορτάζεται στις 30 Αυγούστου, όπου γίνεται και πανήγυρις και πολλοί είναι οι πιστοί που έρχονται τη μέρα αυτή από διάφορες περιοχές, για να προσκυνήσουν στη χάρη της, αλλά και σε καθημερινή βάση, κατέληξε ο κ. Μιχαηλίδης.
