Οι επόμενοι μήνες αναμένεται να φέρουν την Κύπρο μπροστά σε πολύ σημαντικές εξελίξεις, οι οποίες θα επηρεάσουν τόσο τα δεδομένα στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό κυρίως εντός του 2026. Οι τ/κ εκλογές και η μάχη μεταξύ Τατάρ-Ερχιουρμάν, κάποιες δικαστικές αποφάσεις που αναμένονται, αλλά και η επίλυση ή όχι σοβαρών προβλημάτων όπως το Παλαιστινιακό και το Ουκρανικό, σίγουρα θα αφήσουν το αποτύπωμά τους. Ίσως, σε συνδυασμό πάντα με την πορεία της οικονομίας, επηρεάσουν και την έκβαση των βουλευτικών εκλογών του ερχόμενου Μαΐου, αλλά και των μακρινών προεδρικών το 2028.
Τ/κ εκλογές
Οι τουρκοκυπριακές εκλογές και η μάχη Ερχιουρμάν-Τατάρ για την ηγεσία των Τ/Κ θα κρίνει κατά πόσον θα προκύψουν εξελίξεις στο Κυπριακό ή όχι. Αν εκλεγεί ο Ερσίν Τατάρ, δεδομένων των θέσεών του περί κυριαρχικής ισότητας, δύο κρατών και υλοποίηση των 3D, τα πράγματα μάλλον θα παραμείνουν στάσιμα. Τουρκία και Τατάρ θα συνεχίσουν να δίνουν τη μάχη του χρόνου, σε μια προσπάθεια αναβάθμισης της οντότητας στον βορρά, ενισχύοντας δηλαδή τα στρατιωτικά τετελεσμένα επί του εδάφους, ανατρέποντας τις ισορροπίες στον πληθυσμό, καταπατώντας τις ιδιοκτησίες των Ε/Κ και κυρίως αλλοιώνοντας την τ/κ πολιτισμική ταυτότητα. Τυχόν εκλογή Τατάρ σίγουρα δεν λύνει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα το πρόβλημα της απομόνωσης των Τ/Κ, δεν αλλάζει τα οικτρά δεδομένα της τ/κ οικονομίας, και κυρίως δεν αποτρέπει τη σταδιακή προσάρτηση της βόρειας Κύπρου στην Τουρκία.
Σε περίπτωση εκλογής του Τουφάν Ερχιουρμάν, τα πράγματα αποκτούν ενδιαφέρον. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία μπαίνει στη λογική Χακάν Φιντάν, ο οποίος θέλει να ανοίξει όλα τα μέτωπα συζητήσεων με τη Δύση, εκ των οποίων ένα κεφάλαιο αποτελούν τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Εν τοιαύτη περιπτώσει, ο Τ/Κ ηγέτης, υπό όρους, είναι έτοιμος να επιστρέψει στις συνομιλίες για Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, εφόσον βέβαια η ε/κ πλευρά αναγνωρίσει ρητώς την πολιτική ισότητα όπως αυτή ορίστηκε στο Κραν Μοντανά. Ζητά επιπλέον χρονοδιάγραμμα για την κατάληξη των διαπραγματεύσεων και επίσης θεωρεί ότι αν αυτές αποτύχουν, κυρίως με ευθύνη των Ε/Κ, οι Τ/Κ δεν μπορούν να επιστρέψουν στο υφιστάμενο status quo. Δηλαδή, οι Ε/Κ παραμένουν αναγνωρισμένο κράτος και οι Τ/Κ ψευδοκράτος. Αν εκλεγεί θα μεταβεί στην Άγκυρα για διαβουλεύσεις με τον Ερντογάν, κι αν ο Τούρκος Πρόεδρος πειστεί από τις θέσεις του, τότε θα επιστρέψει στη Λευκωσία και θα ζητήσει συνάντηση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Η ε/κ πλευρά με τον Ερχιουρμάν θα μπορούσε εύκολα να καταλήξει σε μια σειρά ΜΟΕ, κυρίως σε ό,τι αφορά το άνοιγμα κάποιων οδοφραγμάτων. Τα δύσκολα έπονται, γιατί στη συνέχεια η ε/κ πλευρά θα πρέπει να υλοποιήσει στην πράξη όσα λέει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, ότι δηλ. είναι έτοιμος να ξεκινήσει από εκεί που έμειναν οι συζητήσεις στο Κραν Μοντανά. Αυτό, τι σημαίνει; Σημαίνει εκ περιτροπής προεδρία, πολιτική ισότητα των Τ/Κ με αποτελεσματική συμμετοχή στη διακυβέρνηση. Με ψήφο δηλαδή ενός Τ/Κ υπουργού, τουλάχιστον σε θέματα που η τ/κ κοινότητα έχει θεμελιώδες συμφέρον. Αυτό που εκκρεμούσε ήταν ο καθορισμός των θεμάτων στα οποία θα ασκείτο η αποτελεσματική ψήφος στο Κραν Μοντανά. Μιλάμε για έναν κατάλογο που ετοίμασαν οι διαπραγματευτές Μαυρογιάννης -Ναμί, ο οποίος επικυρώθηκε προφορικά το 2019 ενώπιον του Αντόνιο Γκουτερες στη συνάντηση Αναστασιάδη -Ακιντζί στο Βερολίνο. Εκκρεμούσε, επίσης, ο κοινός τρόπος λήψης αποφάσεων μεταξύ Προέδρου και Αντιπροέδρου σε περίπτωση διαφωνιών, με την προσπάθεια να αναλώνεται στην εξεύρεση ενός μηχανισμού επίλυσης διαφορών. Ο Ε/Κ ηγέτης είναι έτοιμος για αυτά, ή όταν λέει ότι θέλει να ξεκινήσουμε από εκεί που μείναμε, εννοεί τη διαδικασία; Αν τα εννοεί, είναι πολύ πιθανό να έχουμε τριβές και πιθανές αναδιατάξεις στο κομματικό σκηνικό της ε/κ πλευράς. Το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ, το ΕΛΑΜ και το κλίμα της Κυπριακής Εκκλησίας θα εξακολουθήσουν να στηρίζουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας; Τι θα κάνουν εν τοιαύτη περιπτώσει ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ; Θα σταθούν και θα στηρίξουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη; Οι ηγεσίες τους λένε ναι, ενώ ο Νίκος Χριστοδουλίδης θεωρεί ότι θα πείσει και το ΔΗΚΟ. Το ερώτημα ωστόσο παραμένει: Μια επιστροφή στη συζήτηση της ουσίας του Κυπριακού με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα θα επηρέασει και πώς την έκβαση των βουλευτικών εκλογών;
Διαφθορά
Τα πορίσματα της Αρχής κατά της Διαφθοράς σε σχέση με τον Νίκο Αναστασιάδη και άλλους καταγγελθέντες, αλλά και κάποιες αποφάσεις της Νομικής Υπηρεσίας που εκκρεμούν εδώ και καιρό (Κούμας, υπόθεση εγγράφων στις Κεντρικές Φυλακές, υπόθεση Τακάτα, Σιζόπουλος) θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καταλυτικής σημασίας γεγονότα σε ό,τι αφορά το κυρίαρχο αφήγημα ενόψει βουλευτικών. Αν υπάρξουν αθωωτικές αποφάσεις (κυρίως στην υπόθεση του τέως Προέδρου) χωρίς σοβαρή δικαιολόγηση του σκεπτικού τους, τότε η λαϊκή αντίληψη περί ολοκληρωτικής διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα σαφέστατα και θα εξυπηρετήσει κόμματα που εμφανίζονται αντισυστημικά, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι τυχόν μια τέτοια απόφαση θα καταστήσει τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη ως το φαβορί των προεδρικών του 2028, αφού, παρά την καταδίκη και παύση του από το Ανώτατο Δικαστήριο, εξακολουθεί να έχει ακόμα ισχυρή στήριξη από τις λαϊκές μάζες. Όπως φαίνεται μέσα από σωρεία δημοσκοπικών ευρημάτων, οι πολίτες αυτής της χώρας κατατάσσουν πολύ ψηλά τη διαφθορά ως κυρίαρχο πρόβλημα και είναι δύσκολο να μεταπειστούν περί του αντιθέτου, αφού, σωστά ή λανθασμένα, θεωρούν όλους τους σχετικούς θεσμούς (κυβέρνηση -κόμματα- Αστυνομία- Νομική Υπηρεσία) ως απόλυτα διαβρωμένους. Το αφήγημα αυτό εν μέρει εξυπηρετεί και το ΕΛΑΜ αλλά και άλλα κόμματα, όπως το ΒΟΛΤ και το νέο κόμμα του Φειδία, που επίσης εμφανίζονται ως αντισυστημικά.
Παλαιστινιακό
Η επίλυση του Παλαιστινιακού ή όχι, πέραν ενός Νόμπελ που αναμένεται να απονεμηθεί στον Ντόναλντ Τραμπ το 2026, σίγουρα θα επηρεάσει την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ειδικά την Κύπρο. Η ειρήνευση στην περιοχή θα μπορούσε να καταστήσει την Κύπρο ως κόμβο για μεταφορά οικοδομικών υλικών αλλά και τροφίμων προς τους Παλαιστινίους για τους δύσκολους μήνες που έρχονται, ενώ θα μπορούσαν να αναβιώσουν σενάρια σε σχέση με αγωγούς και ενεργειακά καλώδια. Αυτό που αναμένεται κατά κύριο λόγο βεβαια να διαφανεί, είναι η εξέλιξη στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ και οι ζώνες επιρροής που διεκδικούν οι δύο βασικοί νικητές στην περιοχή σε σχέση με τη Συρία, τον Λίβανο, αλλά και τους ίδιους τους Παλαιστινίους. Ποιος θα είναι ο ρόλος της Κύπρου σε μια νέα πολιτική σύνθεση ή πολύ πιθανό σε μια ευρύτερη αντιπαράθεση, από τη στιγμή που και το Ισραήλ και η Τουρκία έχουν καταφέρει να εμπλέξουν τη χώρα σε ένα τέτοιου είδους ανταγωνισμό; Σε περίπτωση συνέχισης της πολιτικής αντιπαράθεσης, ποια αναμένεται να είναι η μοίρα του Κυπριακού από τη στιγμή που η Λευκωσία εδώ και καιρό επέλεξε τη συμπόρευση με το Ισραήλ; Τη στιγμή που μιλάμε υπάρχει μια διασύνδεση της λύσης του Κυπριακού με τα ελληνοτουρκικά. Αν στην εξίσωση μπουν και οι σχέσεις Τουρκίας -Ισραήλ, τότε η πολυπλοκότητα της λύσης αποκτά απρόσμενα μεγαλύτερες διαστάσεις. Αν βέβαια υπάρξει εξομάλυνση στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, τότε θα επηρεάσει τις ισορροπίες συνεργασιών/συνασπισμών στην περιοχή, άρα και τα περιθώρια ελιγμών της Κύπρου.
Ουκρανικό
Αν υπάρξει συμφωνία/τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία, τα οφέλη για την Κύπρο θα είναι περισσότερο οικονομικά. Ύφεση στη Μαύρη Θάλασσα μειώνει ασφάλιστρα/κινδύνους σε σιτηρά/μέταλλα, επηρεάζοντας θετικά τον εγγεγραμμένο στην Κύπρο εμπορικό στόλο. Θα περιόριζε επίσης τις κυρώσεις στη Ρωσία, θα επέτρεπε ξανά την κάθοδο Ρώσων τουριστών, θα μείωνε τις τιμές του πετρελαίου και θα δημιουργούσε ένα καλύτερο περιβάλλον για ενεργειακές επενδύσεις στην Κύπρο (ηλεκτρικές διασυνδέσεις/ΑΠΕ/αέριο). Από την άλλη, η Τουρκία κερδίζει διαπραγματευτικό βάρος ως λιμενική πύλη, ως ελεγκτής Στενών και συν-εγγυητής ναρκοεκκαθάρισης και ασφάλειας των θαλασσίων διαδρόμων. Σε συνδυασμό με την γεωπολιτική ανάβάθμιση της χώρας στη Μέση Ανατολη, η Τουρκία θα βρεθεί πολύ κοντά στην υλοποιήση του στόχου του Ερντογάν για αναβάθμιση της χώρας ως περιφερειακής υπερδύναμης στην περιοχή. Αυτό βεβαίως δεν μπορεί να γίνει αν η Τουρκία δεν ελέγξει πλήρως τη Χαμάς, και δεν ενταχθεί στο μουσουλμανικό μετριοπαθές τόξο, στο οποίο αυτή τη στιγμή περιλαμβάνονται οι χώρες του Αραβικού Κόλπου και η Αίγυπτος. Σε τέτοια περίπτωση, η Κύπρος αλλά και η Ελλάδα θα μπορούσαν να συνεργαστούν με την Τουρκία στην περιοχή ως οι πλησιέστερες στην ΕΕ χώρες.
Βουλευτικές εκλογές
Οι πιο πάνω 4 εξελίξεις, είτε στην αρνητική είτε στη θετική τους εκδοχή, είναι δυνατό να επηρεάσουν σοβαρά το πολιτικό σκηνικό στην Κύπρο. Τα φαινόμενα της διαφθοράς δυστυχώς στη χώρα μας τρέφουν το λαϊκισμό και οδηγούν στην εξουσία άτομα ανάξια να ανταποκριθούν στην πολυπλοκότητα των προβλημάτων της χώρας και της περιοχής μας. Μόνο η απόδοση δικαιοσύνης μπορεί να τα περιορίσει. Το Κυπριακό ανέκαθεν προκαλούσε συσπειρώσεις των λεγόμενων κομμάτων της σκληρής γραμμής και την ίδια έφερνε πιο κοντά ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ παραμερίζοντας τις ιδεολογικές τους διαφορές. Το πρόβλημα που εγείρεται βασικά αφορά τον ίδιο τον Πρόεδρο. Ο οποίος εξελέγη με τη στήριξη των λεγόμενων απορριπτικών. αλλά για να λύσει το Κυπριακό, όπως λέει ό,τι θέλει να κάνει, θα πρέπει να στηριχθεί από αυτούς που του ασκούν σήμερα αντιπολίτευση. Αν η εκλογή Ερχιουρμάν οδηγήσει σε λύση του Κυπριακού, τότε, ούτε οι βουλευτικές εκλογές του Μαΐου, ούτε οι προεδρικές του 2028 θα έχουν κάποια σημασία, αφού ο Νίκος Χριστοδουλίδης σε κάποιες άλλες εκλογές θα είναι υποψήφιος για τη θέση του πρώτου Προέδρου της Κυπριακής Ομοσπονδίας.
Η επίλυση του Κυπριακού θα μπορούσε να προωθηθεί ευκολότερα, αν στην περιοχή μας δρομολογηθούν συνθετικές και συναινετικές διαδικασίες οι οποίες θα οδηγήσουν στην εκμετάλλευση όλων των εμπλεκομένων συμφερόντων. Τα τελευταία 51 χρόνια αυτής της εκκρεμότητας έδειξαν και κάτι άλλο. Ότι υπάρχει ανάγκη άσκησης κάποιων πιέσεων στις δύο πλευρές. Όσες φορές έγινε, είχαμε βήματα μπροστά, και αυτό το είδαμε πρόσφατα στο Παλαιστινιακό. Ίσως σύντομα το δούμε και στο Ουκρανικό και γιατί όχι και στο Κυπριακό.
