Συνέντευξη με τον πρόεδρο της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, Γιώργο Φράγκο. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τερματισμού της Ατιμωρησίας για Εγκλήματα κατά Δημοσιογράφων (2 Νοεμβρίου), υπενθυμίζεται ότι και οι Κύπριοι δημοσιογράφοι δεν βρίσκονται στο απυρόβλητο και συχνά δέχονται απειλές.
Σε έναν κόσμο όπου οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να σκοτώνονται για την αλήθεια που φέρνουν στο φως, η ατιμωρησία των εγκλημάτων σε βάρος τους παραμένει μία πληγή που διαβρώνει τη δημοκρατία και την ελευθερία της ενημέρωσης. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τερματισμού της Ατιμωρησίας για Εγκλήματα κατά Δημοσιογράφων στις 2 Νοεμβρίου, ο πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, Γιώργος Φράγκος, μιλά για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι, τόσο σε εμπόλεμες ζώνες όσο και στον τόπο μας, και για το ηθικό καθήκον που συνοδεύει την άσκηση του επαγγέλματος. Η συνέντευξη αναδεικνύει τη σημασία της ελευθερίας, της ασφάλειας και της ανεξαρτησίας των δημοσιογράφων, τονίζει την αλληλεγγύη προς όσους διακινδυνεύουν τη ζωή τους για την αλήθεια και υπενθυμίζει ότι και οι Κύπριοι δημοσιογράφοι δεν βρίσκονται στο απυρόβλητο, καθώς συχνά δέχονται απειλές και πιέσεις κατά την άσκηση του έργου τους.
Τι σημαίνει σήμερα να είσαι δημοσιογράφος σε έναν κόσμο όπου η ίδια η αλήθεια βάλλεται;
Η δημοσιογραφία πάντα βρισκόταν ενώπιον μεγάλων προκλήσεων. Κι αυτό θα συνεχιστεί στο διηνεκές. Διότι πάντα θα υπάρχει δημοσιογραφία που θα στοχεύει στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, ελέγχοντας όλα τα κέντρα λήψης αποφάσεων, όλους τους εξουσιαστές και όλες τις μορφές εξουσίας. Η αλήθεια βάλλεται διότι είναι από τη φύση της επαναστατική και αντιεξουσιαστική. Μαζί με την αλήθεια βάλλεται βέβαια και η σωστή, κριτική-διερευνητική δημοσιογραφία ως φορέας αυτής της αλήθειας.
Το να είσαι σήμερα δημοσιογράφος είναι πιο δύσκολο από κάθε προηγούμενη εποχή. Εκτός από τις εξουσίες έχεις να αντιπαλέψεις τις ψευδείς ειδήσεις, τις αγελαίες συμπεριφορές του διαδικτύου και τη χειραγώγηση από τους ισχυρούς της γης, πολιτικούς αλλά και οικονομικούς παράγοντες.
Οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους στη Γάζα προκαλούν αγανάκτηση ή η διεθνής κοινή γνώμη έχει «μουδιάσει»;
Οι δημοσιογράφοι που έχασαν τη ζωή τους στη Γάζα είναι πολύ περισσότεροι από όλους τους πολεμικούς ανταποκριτές που σκοτώθηκαν στον Α΄ και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μαζί! Μέσα σε δύο χρόνια θρηνήσαμε περισσότερους από 225 συναδέλφους. Η απώλειά τους δεν ήταν παράπλευρη. Ήταν αποτέλεσμα στοχευμένης εξόντωσης.
Τα γαλάζια γιλέκα με την επιγραφή Press, αντί ασπίδα προστασίας, γίνονταν στόχος, μέσω πυραύλων, ρουκετών, drones και άλλων στρατιωτικών μέσων. Η παγκόσμια δημοσιογραφική κοινότητα δεν έμεινε απαθής. Η αλήθεια πάντοτε θα φτάνει στον κόσμο, έστω κι αν είναι ποτισμένη με δημοσιογραφικό αίμα. Καμιά θυσία δεν πάει χαμένη. Αλλά αυτό το αιματοκύλισμα πρέπει να σταματήσει.
Ζούμε μέσα σε μια νέα «κανονικότητα» όπου οι δημοσιογράφοι δολοφονούνται;
Υπάρχουν διεθνείς συμβάσεις αλλά και σαφείς πρόνοιες στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία των ζωών και την ασφάλεια των δημοσιογράφων που καλύπτουν εμπόλεμες ζώνες. Το σήμα “Press” ισούται με τα σήματα του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου.
Στη σύγχρονη εποχή δεν υπήρξε πόλεμος χωρίς νεκρούς δημοσιογράφους. Δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν και στο Βιετνάμ, στο Αφγανιστάν, στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο και αλλού. Αλίμονο όμως να συμβιβαστούμε με μια τέτοια «κανονικότητα». Δημοσιογράφοι σκοτώνονται, για την ακρίβεια δολοφονούνται, και σε καιρούς ειρήνης. Ας θυμηθούμε μόνο τη Δάφνη Γκαρουάνα Γκαλίζα στη Μάλτα και τον Γιώργο Καραϊβάζ στην Ελλάδα. Οι δολοφονίες δημοσιογράφων είναι εγκλήματα και ως τέτοια πρέπει να παταχθούν.
Τι διδάγματα αντλούμε από συναδέλφους που εργάζονται σε εμπόλεμες ζώνες;
Οι Κύπριοι δημοσιογράφοι μπορεί να μην διατρέχουμε τους ίδιους κινδύνους αλλά μπορούμε να μπούμε στο πετσί τους. Συχνά δέχονται απειλές, προπηλακισμούς, διώξεις και υποφέρουν όταν αγγίζουν θέματα που «δεν πρέπει».
Το μέγιστο αγαθό είναι η ασφάλεια, η ελευθερία και η ανεξαρτησία των δημοσιογράφων. Η αλληλεγγύη μας προς τους συναδέλφους που δοκιμάζονται σε τέτοιες συνθήκες είναι δεδομένη. Η ΕΣΚ έχει στείλει οικονομική βοήθεια σε Ουκρανούς και Παλαιστίνιους συναδέλφους, σεμνά και ταπεινά, με βάση τις δυνατότητές μας.
Πώς επαναπροσδιορίζουμε την έννοια της στήριξης στους δημοσιογράφους που κινδυνεύουν;
Οι δημοσιογράφοι έχουν οικογένειες, παιδιά, συζύγους. Όταν χάνονται ζωές δημοσιογράφων, οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Από εκεί και πέρα υπάρχουν τα κράτη τα οποία οφείλουν να αναλαμβάνουν τις δικές τους. Όμως οι ανθρώπινες ζωές δεν επιστρέφουν. Η προστασία τους δεν είναι προαιρετική, είναι καθήκον και χρέος.
