Τις στάσεις και τις αντιλήψεις της κυπριακής κοινής γνώμης απέναντι στο πραξικόπημα, την τουρκική εισβολή του 1974 και την επέτειο των 50 χρόνων αποτυπώνει το πρώτος μέρος της μεγάλης δημοσκόπησης του ΡΙΚ.
Αύριο θα δημοσιευτούν τα αποτελέσματα του δεύτερου μέρους, το οποίο αφορά τις βουλευτικές εκλογές και τα κόμματα.
Συζήτηση για τα γεγονότα του 1974
Σε ερώτηση για το πόσο συχνά μιλούν οι συμμετέχοντες στην έρευνα για τα γεγονότα του 1974 με την οικογένεια, τους φίλους και τους γνωστούς τους, το 79% δηλώνει πολλά/αρκετά και το 21% λίγα/τίποτα.
Ενώ το 48% δηλώνει ότι έμαθε για το 1974 κυρίως έξω από το σχολείο, το 10% κυρίως στο σχολείο και το 37% απαντά ότι έμαθε για τα γεγονότα εντός και εκτός σχολείου.
Στην ερώτηση «εκτός από το σχολείο, από που αλλού θα λέγατε ότι έχετε μάθει ή έχετε ακούσει για το 1974;», το 64% απαντά «από την οικογένεια και τους συγγενείς», το 30% «από τους φίλους και τους γνωστούς», το 26% «από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο», ενώ μόνο το 3% έμαθε από την εκκλησία, το πανεπιστήμιο, τα κόμματα και τις συντεχνίες.
Οργή και αγανάκτηση δηλώνει ότι νιώθει το 28% όταν σκέφτεται σήμερα τα γεγονότα του 1974. Το 24% δηλώνει απογοήτευση, το 22% λύπη/στεναχώρια, το 8% ντροπή, το 5% ανησυχία/άγχος. Μίσος και φόβο νιώθει μόνο το 1%.
Το 55% δηλώνει «ναι» στην ερώτηση εάν στην οικογένειά έχουν υπάρξει θύματα από το πραξικόπημα και την εισβολή του 1974; Δηλαδή, νεκροί, τραυματίες, κακοποιημένοι/ες, αγνοούμενοι/ες, πρόσφυγες/εκτοπισθέντες. Το υπόλοιπο 45% δηλώνει «όχι».
Ποιοι ευθύνονται για το πραξικόπημα;
Στην ερώτηση «Κατά τη γνώμη σας, ποιος/ποιοι ευθύνονται περισσότερο για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974;», το 74% εκφράζει γνώμη, το 24% δηλώνει ότι δεν γνωρίζει και το 2% δεν απαντά.
Στους συμμετέχοντες τέθηκε και το εξής ερώτημα: «Κατά τη γνώμη σας, ποιος/ποιοι ευθύνονται περισσότερο για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974;». Το 41% απάντησε η Χούντα της Ελλάδας, το 34% ο Γρίβας/ΕΟΚΑ Β’, το 15% ο Μακάριος/οι τότε κυβερνώντες, το 11% ο ξένος παράγοντας. Ακόμη ένα 11% απάντησε και οι δύο παρατάξεις/όλοι οι Κύπριοι, το 2% η Τουρκία/οι Τουρκοκύπριοι και 24% απάντησε ότι δεν γνωρίζει.
Στην ερώτηση «Από όσο γνωρίζετε ή έχετε ακούσει, κατά τη γνώμη σας, το 1974 η τουρκική εισβολή μπορούσε να έχει αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά;», το 48% απαντά «σίγουρα ναι», το 28% απαντά «μάλλον ναι», το 9% «ούτε/ούτε», το 4% δηλώνει «μάλλον όχι» και ακόμη ένα 4% απαντά «σίγουρα όχι».
Ο ρόλος των ξένων
Η έρευνα περιλαμβάνει ερώτηση και για τον ρόλο διαφόρων χωρών και Διεθνών Οργανισμών και αν με τη στάση που τήρησαν ευνόησαν την τουρκική εισβολή. Το 87% απαντά «σίγουρα/μάλλον ναι» για τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ την ίδια απάντηση δίνει για τις ΗΠΑ το 84%. Το ποσοστό για την Ελλάδα είναι 77%, για το ΝΑΤΟ αγγίζει το 63%, για τον ΟΗΕ το 42%, για τη Σοβιετική Ένωση πέφτει στο 21% και στο 15% για τα Αραβικά κράτη.
Η στάση της Ελλάδας
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα κλήθηκαν να απαντήσουν και στην εξής ερώτηση: «Κατά τη γνώμη σας, τον Αύγουστο του 1974, η Ελλάδα ήταν στρατιωτικά σε θέση να βοηθήσει την Κύπρο στην αντιμετώπιση της 2ης φάσης της τουρκικής εισβολής;». Το 40% απαντά «σίγουρα ναι», το 27% «μάλλον ναι», το 11% απαντά «ούτε/ούτε», το 6% «μάλλον όχι» και το 8% «σίγουρα όχι».
Οι ευθύνες των παρατάξεων
Η έρευνα περιλαμβάνει ερώτηση και για τις ευθύνες των γριβικών και των μακαριακών. Η ερώτηση έχεις ως εξής: «Για την πολιτική κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στην Κύπρο, πριν το πραξικόπημα και την εισβολή του 1974, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είχε ευθύνες η γριβική παράταξη. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι είχε ευθύνες η μακαριακή παράταξη. Εσείς, από όσο γνωρίζετε ή έχετε ακούσει, τι πιστεύετε για αυτό; Ευθύνες είχε, κυρίως η γριβική παράταξη, κυρίως η μακαριακή παράταξη, είχαν και οι δύο, καμία από τις δύο;». Το 40% απαντά «κυρίως η γριβική παράταξη», το 10 δηλώνει «κυρίως η μακαριακή παράταξης» και το 36% απαντά «και οι δύο». Το 4% απαντά «καμία από τις δύο» και το 10% δηλώνει «δεν γνωρίζω/δεν απαντώ».
Η κάλυψη της επετείου των 50 χρόνων και ο βαθμός συμμετοχής σε πίνακες:
Η ταυτότητα της έρευνας:
Η έρευνα διενεργήθηκε από την MRC Cypronetwork Ltd για λογαριασμό του ΡΙΚ, σε παγκύπρια κάλυψη, με δείγμα 1422 άτομα, ηλικίας 18 και άνω, με δικαίωμα ψήφου. Πραγματοποιήθηκε μεταξύ 29 Σεπτεμβρίου - 17 Οκτωβρίου 2025 και ακολουθήθηκε η μέθοδος της τυχαίας πολυσταδιακής στρωματοποιημένης δειγματοληψίας. Το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό του γενικού πληθυσμού. Τα αποτελέσματα της έρευνας σταθμίστηκαν με την ηλικιακή κατανομή της απογραφής της CYΣΤΑΤ του 2021. Για τα αποτελέσματα της έρευνας και σε διάστημα εμπιστοσύνης 95%, το τυπικό σφάλμα υπολογίζεται σε +/- 2,7%
