Δευτερόλεπτο προς δευτερόλεπτο περιγράφονται στην απόφαση του Στρατοδικείου τα κρίσιμα δευτερόλεπτα πριν και μετά τη μοιραία ρίψη του ΣΥΟΠ Παναγιώτη Γιαννιού στη θάλασσα, στις 27 Ιουνίου 2022 στο πλαίσιο εκπαιδευτικής δραστηριότητας της Εθνικής Φρουράς. Το δικαστήριο έκρινε ομόφωνα ένοχο τον αρχιλοχία καταδρομών Μαρίνο Ιωάννου στην κατηγορία της πρόκλησης θανάτου λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης.
Η στρατιωτική άσκηση της Εθνικής Φρουράς τη συγκεκριμένη ημέρα, η οποία κινηματογραφείτο, κατέληξε σε τραγωδία. Στις 27.6.22, στο πλαίσιο της άσκησης, τέσσερις καταδρομείς, ανάμεσά τους και ο αρχιλοχίας, θα έπεφταν από ελικόπτερο στη θάλασσα στον κόλπο της Λάρας. Το ελικόπτερο θα έκανε τέσσερις διελεύσεις πάνω από τη ζώνη ρίψης. Η πρώτη διέλευση θα ήταν δοκιμαστική χωρίς ρίψεις. Μετά, το ελικόπτερο θα έκανε έναν γύρο για να επανέλθει εντός της ζώνης ρίψης για να πέσει ο πρώτος καταδρομέας, θα έκανε ακόμη έναν γύρο για να πέσει ο δεύτερος καταδρομέας και θα έκανε ακόμη έναν γύρο για να πέσουν οι άλλοι δύο καταδρομείς. Οι καταδρομείς θα έπεφταν όταν το ελικόπτερο θα πετούσε σε ύψος 10 πόδια (3 μέτρα) και με ταχύτητα 10 κόμβους (18,5 χιλιόμετρα).
Ο αρχιλοχίας ήταν ο αρχηγός ρίψης. Ο αρχηγός ρίψης, σύμφωνα με την Πάγια Διαταγή η οποία διέπει τη διαδικασία για ασκήσεις αυτής της φύσης, είναι «υπεύθυνος για την επιχείρηση ρίψης», «λαμβάνει όλες τις αποφάσεις που αφορούν στην επιχείρηση» και «είναι υπεύθυνος για τις ενημερώσεις που γίνονται στο προσωπικό που θα εκτελέσει τη ρίψη». Πριν δώσει οδηγία να γίνουν οι ρίψεις, πρώτα πρέπει να λάβει «τελική εξουσιοδότηση» από τον υπεύθυνο καμπίνας του ελικοπτέρου, ο οποίος είναι σε άμεση και συνεχή επικοινωνία με τον κυβερνήτη.
Όπως περιγράφονται τα γεγονότα στην απόφαση του δικαστηρίου, το ελικόπτερο απογειώθηκε και έκανε αριστερή στροφή για να διενεργηθεί ο πρώτος γύρος (dry). Σύμφωνα με όσα κατέθεσε μάρτυρας που ήταν στο ελικόπτερο, σε ανύποπτη στιγμή, είδε τον Γιαννιό να πηγαίνει δίπλα από τον αρχιλοχία κοντά στην πόρτα. Ο υπεύθυνος καμπίνας αποτάθηκε να πει κάτι στον κατηγορούμενο και μετά ο υπεύθυνος καμπίνας γύρισε το κεφάλι του προς το μέρος του μάρτυρα ρωτώντας αν γνωρίζουν ότι η διέλευση είναι δοκιμαστική. Ο μάρτυρας του είπε ότι γνωρίζουν ότι η διέλευση είναι δοκιμαστική. Ο Γιαννιός στάθηκε στο πέδιλο (εξωτερικό σκαλί) του ελικοπτέρου, έσκυψε προς το εσωτερικό της καμπίνας, αντάλλαξε μια-δυο λέξεις με τον αρχιλοχία και κάθισε στο πάτωμα της καμπίνας. Μετά από κάποια δευτερόλεπτα, ενόσω ο μάρτυρας έφτιαχνε τον ατομικό εξοπλισμό του, αντιλήφθηκε μια κίνηση, γύρισε το κεφάλι του και ο Γιαννιός δεν ήταν εκεί. Ρώτησε τον αρχιλοχία: «Ήταν dry;» Τότε ο αρχιλοχίας έπιασε το κεφάλι του, έσκυψε κάτω και γύρισε προς τη θάλασσα να δει τον Γιαννιό. Ο αρχιλοχίας ζήτησε από τον υπεύθυνο καμπίνας να δώσει οδηγίες ώστε το ελικόπτερο να κινηθεί προς τον Γιαννιό. Όταν το ελικόπτερο επέστρεψε στο σημείο, ο Γιαννιός ήταν μπρούμυτα στην επιφάνεια της θάλασσας χωρίς να κινείται. Ο αρχιλοχίας ζήτησε να κατέβει το ελικόπτερο πιο χαμηλά, πήδηξε στη θάλασσα και κολύμπησε προς τον Γιαννιό. Το ελικόπτερο κινήθηκε προς στο σκάφος της λιμενικής και του έκαναν σινιάλο να κινηθεί προς το σημείο όπου ήταν ο Γιαννιός. Το ελικόπτερο επέστρεψε στο σημείο. Πήδηξε στη θάλασσα με τον υπολοχαγό για να βοηθήσουν. Ο Γιαννιός ήταν αναίσθητος και υποβασταζόταν από τον αρχιλοχία, ο οποίος φώναζε «Ξύπνα Γιαννιέ», «Γιώρκο έλα κοντά», «Βοήθεια», «Θέλουμε τη βάρκα να έρτει κοντά». Το σκάφος της λιμενικής τους προσέγγισε μετά από κάποια λεπτά και μετέφερε τον Γιαννιό στην ακτή.
Έκαμε μ…….α ο υπεύθυνος
Στις 12:30, περίπου, επιβιβάστηκαν ο κυβερνήτης, ο συγκυβερνήτης, ο αρχιλοχίας και οι άλλοι τρεις καταδρομείς, ο υπεύθυνος καμπίνας και ο κινηματογραφιστής στη μικρή καμπίνα του ελικοπτέρου. Ο υπεύθυνος καμπίνας έφερε ακουστικά ενδοεπικοινωνίας για να επικοινωνεί μαζί του. Το ελικόπτερο απογειώθηκε για να αρχίσει η δοκιμαστική διέλευση. Μείωσε την ταχύτητα και το ύψος του ελικοπτέρου για να δει ο κατηγορούμενος τη διέλευση. Ενημέρωσε, μέσω της ενδοεπικοινωνίας, τον υπεύθυνο καμπίνας ότι μπορούν να δουν τη δοκιμαστική διέλευση (12:37:57). Ρώτησε τον υπεύθυνο καμπίνας: «Πώς το βλέπουν πίσω;» (12:38:27). Ο υπεύθυνος καμπίνας του απάντησε: «Έν' καλό, βλέπει το δαμαί ο υπεύθυνος». Ρώτησε (ο κυβερνήτης): «Έν' ok που εν να πηδήξουν που δαμαί ή θέλουν να πάμε πιο μέσα;» Ο υπεύθυνος καμπίνας του απάντησε: «Είπε μου αν έχει κάτι εν να μου πει». Ο αρχιλοχίας ζήτησε από τον υπεύθυνο καμπίνας να του μεταφέρει (στον κυβερνήτη) ότι επιθυμεί να πάει το ελικόπτερο λίγο πιο αριστερά, όπως και έγινε (12:38:43). Άρχισε (ο κυβερνήτης) να ανεβάζει το ελικόπτερο και να στρίβει αριστερά. Τότε, ο υπεύθυνος καμπίνας είπε: «Γιατί τον έβαλες να πηδήσει;» (12:39:11), και αμέσως μετά είπε στον κυβερνήτη: «Κύριε μοίραρχε, επήδησε ο πρώτος» (12:39:14). Ο κυβερνήτης ρώτησε: «Ποιος; Πού επήδησε;» (12:39:16). Δεν ήταν προγραμματισμένο να αρχίσουν οι ρίψεις. Ρώτησε ξανά: «Πότε επήδησε ρε;» Ο υπεύθυνος καμπίνας απάντησε: «Ε, έκαμε μαλακία δαμαί ο υπεύθυνος» (12:39:28). Ουδέποτε έδωσε άδεια στον αρχιλοχία να αρχίσουν οι ρίψεις.
Επικίνδυνη και αλόγιστη
Καταληκτικά το δικαστήριο, κρίνοντας ένοχο τον κατηγορούμενο, σημειώνει ότι «η ενέργεια του κατηγορούμενου να δώσει εντολή στον Γιαννιό να πέσει στη θάλασσα, χωρίς προηγουμένως να λάβει την άδεια του κυβερνήτη, δημιούργησε μια επικίνδυνη κατάσταση. Και αυτό διότι μόνο ο κυβερνήτης ήταν σε θέση να γνωρίζει το ύψος και την ταχύτητα του ελικοπτέρου σε κάθε δεδομένη στιγμή. Κατ' επέκταση, μόνο ο κυβερνήτης ήταν σε θέση να γνωρίζει αν τη στιγμή που ο κατηγορούμενος έδωσε εντολή στον Γιαννιό να διενεργήσει τη ρίψη, ήταν ασφαλές για τον Γιαννιό να πέσει στη θάλασσα. Ταυτόχρονα, η πράξη του κατηγορούμενου ήταν απερίσκεπτη εφόσον αδιαφόρησε για τον κίνδυνο που ενυπήρχε στην πτώση του Γιαννιού από ελικόπτερο εν πτήσει. Ήταν και αλόγιστη, εφόσον η κοινή λογική επιτάσσει ότι η πτώση ενός ατόμου από ελικόπτερο, το οποίο κινείται σε άγνωστο ύψος και με άγνωστη ταχύτητα, εγκυμονεί κινδύνους για την ασφάλειά του. Η παράλειψη του κατηγορούμενου να βεβαιωθεί, πριν δώσει εντολή στον Γιαννιό, ότι ήταν ασφαλές για τον Γιαννιό να διενεργήσει τη ρίψη, ουδόλως συνιστά λελογισμένη συμπεριφορά. Τα τραύματα προήλθαν από την πτώση του Γιαννιού στη θάλασσα. Λόγω της έκτασής τους, δεν θα μπορούσε να επιβιώσει. Η πράξη του κατηγορούμενου αποτελεί, συνεπώς, ενεργό και ουσιαστική αιτία του θανάτου του Γιαννιού».
Η κατηγορούσα αρχή, η οποία εκπροσωπήθηκε από τους δικηγόρο Α’ της Δημοκρατίας Ανδρέα Αριστείδη και τον στρατιωτικό εισαγγελέα Σάββα Δημητριάδη, απέδειξε πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας την κατηγορία. Το δικαστήριο όρισε την 26 Ιουνίου για την αγόρευση για μετριασμό ποινής και ακολούθως αναμένεται να οριστεί νέα ημερομηνία για την επιβολή της ποινής.
«Δεν θα μπορούσε να επιβιώσει»
Σε σχέση με τα αίτια θανάτου του Παναγιώτη Γιαννιού, το δικαστήριο στην απόφασή του αναφέρει: «Ο θάνατός του προκλήθηκε από βαριά τραυματική κάκωση του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό) «συνεπεία κάκωσης του κεντρικού νευρικού συστήματος από πτώση εξ ύψους και μηχανισμό πρόσκρουσης που συμπεριλαμβάνει και πρόκληση κατάγματος της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης». Οι κακώσεις από την πρόσκρουση στην επιφάνεια της θάλασσας ήταν βαρύτατες. Ο Γιαννιός δεν θα μπορούσε να επιβιώσει».
