Γράφουν οι Ραφαέλλα Σπανού και Νίκη Λαού
Με φόντο την κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή, η στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν έχει πυροδοτήσει μια ευρύτερη γεωπολιτική αναταραχή που επηρεάζει ολόκληρη την περιοχή και τις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο. Από τη μια πλευρά το Τελ-Αβίβ προβάλλει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα απέναντι στην απειλή που θεωρεί πως θέτει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και οι υποστηριζόμενες από την Τεχεράνη ένοπλες ομάδες. Και από την άλλη, το Ιράν καταγγέλλει τη στρατιωτική επιθετικότητα ως παραβίαση της κυριαρχίας του και υπογραμμίζει τη νομιμότητα του ειρηνικού πυρηνικού του προγράμματος.
Την ίδια ώρα, 21 μουσουλμανικές χώρες της περιοχής, ανάμεσά τους η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, εξέδωσαν κοινή δήλωση, καταδικάζοντας τις ισραηλινές επιθέσεις και τονίζοντας την ανάγκη για επιστροφή στη διπλωματία. Η πολυδιάστατη αυτή σύγκρουση αναδεικνύει για άλλη μια φορά τις βαθιές διαιρέσεις στη Μέση Ανατολή, που επηρεάζουν όχι μόνο τους εμπλεκόμενους αλλά και τους περιφερειακούς παίκτες, όπως η Κύπρος, που βλέπουν τις εξελίξεις να διαμορφώνουν το μέλλον της ασφάλειας και της συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο «Π» συνομίλησε με τον πρέσβη του Ισραήλ στην Κύπρο Όρεν Ανόλικ και τον Αλί Ρεζά Σαλαριάν, πρέσβη του Ιράν στην Κύπρο, ενώ ο διεθνολόγος Δρ. Ζήνωνας Τζιάρρας αναλύει στον «Π» τις πτυχές της σύγκρουσης σε πολιτικό, στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο.
Όρεν Ανόλικ, πρέσβης του Ισραήλ στην Κύπρο
«Το Ισραήλ ευθυγραμμίζεται στρατιωτικά με τους εταίρους του»
Οι στόχοι της επιχείρησης είναι η ουσιαστική αποδυνάμωση των πυρηνικών και πυραυλικών δυνατοτήτων του Ιράν και η παρεμπόδιση του δηλωμένου στόχου και επιχειρησιακού σχεδίου της Τεχεράνης για εξόντωση του Ισραήλ.
Οι επιθέσεις συνεχίζονται και τα δεδομένα αλλάζουν μέρα με τη μέρα. Πώς αξιολογεί αυτή τη στιγμή η ισραηλινή κυβέρνηση την απειλή που θέτει το Ιράν και οι περιφερειακοί του σύμμαχοι; Ποιοι είναι οι στόχοι σας από εδώ και πέρα σε αυτή τη σύγκρουση;
Το Ισραήλ αναγκάστηκε να δράσει άμεσα απέναντι στη διπλή επικείμενη απειλή για την ίδια του την ύπαρξη: το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και το οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων που διαθέτει.
Το ριζοσπαστικό ιρανικό καθεστώς έχει αναπτύξει επί σειρά ετών ένα επιχειρησιακό σχέδιο εξόντωσης του Ισραήλ. Οι συχνές δηλώσεις των Ιρανών ηγετών να εκφράζουν την επιθυμία να «σβήσουν το Ισραήλ από τον χάρτη», καθώς και οι καταστροφικές δυνατότητες που το Ιράν ανέπτυσσε, αποτελούν ορατά στοιχεία αυτού του σχεδίου.
Πρόσφατα, το ιρανικό καθεστώς επιτάχυνε τις διαδικασίες ολοκλήρωσης του πυρηνικού του προγράμματος. Αυτό επιτεύχθηκε με τη συγκέντρωση εμπλουτισμένου ουρανίου -αρκετού για την κατασκευή εννέα ατομικών βομβών- και την πρόοδο στην τεχνολογία όπλων, που το έφερε πολύ κοντά στην απόκτηση πυρηνικού οπλισμού. Παράλληλα, το Ιράν έχει επεκτείνει δραστικά την παραγωγή βαλλιστικών πυραύλων, με στόχο να διαθέτει πάνω από 10.000 πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, πολλοί εκ των οποίων μπορούν να πλήξουν περιοχές βαθιά μέσα στην Ευρώπη. Δεν υπάρχει άλλο μη πυρηνικό κράτος με τόσο εκτεταμένο οπλοστάσιο πυραύλων.
Οι στόχοι της επιχείρησης είναι η ουσιαστική αποδυνάμωση των πυρηνικών και πυραυλικών δυνατοτήτων του Ιράν και η παρεμπόδιση του δηλωμένου στόχου και επιχειρησιακού σχεδίου της Τεχεράνης για εξόντωση του Ισραήλ.
Ποιες είναι οι ευρύτερες συνέπειες αυτής της σύγκρουσης για τις περιφερειακές συμμαχίες του Ισραήλ, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των προσπαθειών εξομάλυνσης και των μεταβαλλόμενων συσχετισμών στη Μέση Ανατολή;
Είναι δύσκολο να γίνουν οριστικές εκτιμήσεις πριν ολοκληρωθούν οι στόχοι της επιχείρησης, αλλά μπορούμε να σημειώσουμε κάποιες ευρύτερες περιφερειακές συνέπειες.
Εδώ και χρόνια, το Ιράν προβάλλει τη στρατιωτική του ισχύ μέσω του πυρηνικού προγράμματος, των οργανώσεων που στηρίζει και την επιθετική του ρητορική, προκαλώντας αποσταθεροποίηση στην περιοχή. Η πυρηνική και πυραυλική αποδυνάμωση του Ιράν καθώς και η μείωση της επιρροής του θα πρόσφερε αίσθημα ανακούφισης σε πολλά από τα γειτονικά του κράτη.
Ταυτόχρονα, η εξασθένιση του ευρύτερου σιιτικού άξονα -συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ- θα μπορούσε να μεταβάλει τη στρατηγική ισορροπία υπέρ πιο μετριοπαθών δυνάμεων της περιοχής. Αυτό δημιουργεί μια ευκαιρία για νέα ώθηση στις διαδικασίες εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και αραβικών κρατών.
Ποιος ο ρόλος της Κύπρου και πώς επηρεάζεται γενικά η συνεργασία του Ισραήλ με τη Μεσόγειο και τις γειτονικές χώρες;
Με τη στοχευμένη επίθεση κατά των στρατιωτικών και πυρηνικών υποδομών του Ιράν, το Ισραήλ δεν αντιμετωπίζει απλώς μια άμεση υπαρξιακή απειλή, αλλά συμβάλλει σε μια ευρύτερη προσπάθεια περιορισμού αποσταθεροποιητικών δυνάμεων που υπερβαίνουν τα σύνορα της Μέσης Ανατολής.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ιρανική βιομηχανία μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), της οποίας τα προϊόντα έχουν τροφοδοτήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό αποτελεί άμεση απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και καταδεικνύει τις παγκόσμιες διαστάσεις της ιρανικής στρατιωτικής ισχύος.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ενέργειες του Ισραήλ ευθυγραμμίζονται με τα στρατηγικά συμφέροντα των Ευρωπαίων και Μεσογειακών εταίρων του, που ανησυχούν εξίσου. Μια σταθερή διεθνής στάση, ιδιαίτερα από τα ευρωπαϊκά κράτη, μπορεί να ενισχύσει τη νομιμοποίηση των προσπαθειών ανάσχεσης των ιρανικών βλέψεων.
Η Κύπρος, ως κράτος μέλος της ΕΕ, στρατηγικά τοποθετημένο στην Ανατολική Μεσόγειο, έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως γέφυρα διπλωματίας και ενεργειακής συνεργασίας. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ενισχύεται η προοπτική βαθύτερης περιφερειακής συνεργασίας και οικοδόμησης στρατηγικών συμμαχιών βασισμένων σε κοινές αξίες, μεταξύ χωρών που αντιμετωπίζουν κοινές απειλές. Η ασφάλεια της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής είναι πλέον άρρηκτα συνδεδεμένες.
Αλί Ρεζά Σαλαριάν, πρέσβης του Ιράν στην Κύπρο
«Η εξάπλωση αυτής της κρίσης δεν ωφελεί καμία χώρα»
Εάν οι μεσογειακές χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας- διαδραματίσουν εποικοδομητικό ρόλο στη διαχείριση της παρούσας κρίσης και στην αποτροπή εξάπλωσης του πολέμου, θα ενισχύσουν τη θέση τους στην εξωτερική πολιτική του Ιράν.
Ποιοι είναι οι στόχοι του Ιράν υπό τις παρούσες συνθήκες;
Παραμένουν αμετάβλητοι. Ενδεχομένως να αλλάξουν ορισμένες προτεραιότητες, λόγω του πολέμου που μας έχει επιβληθεί. Το σιωνιστικό καθεστώς απειλεί και πάλι την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα του Ιράν - ένα σφάλμα που έχει επαναλάβει στο παρελθόν. Το σιωνιστικό καθεστώς και οι υποστηρικτές του έχουν επανειλημμένως βιώσει τις πικρές συνέπειες του να δοκιμάζουν την αποφασιστικότητά μας. Με τη στήριξη του ιρανικού λαού και το θάρρος των ενόπλων δυνάμεών μας, υπερασπιστήκαμε την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία του έθνους, χωρίς καμία απολύτως παραχώρηση.
Η κυβέρνησή μας δεν έχει ποτέ αποχωρήσει από το τραπέζι των διαπραγματεύσεων και παραμένει προσηλωμένη στη διπλωματία. Η εξάπλωση αυτής της κρίσης δεν ωφελεί καμία χώρα και στο πλαίσιο αυτό, είμαστε σε επαφή με άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, προκειμένου να ενθαρρύνουμε τη διπλωματική οδό.
Το Ιράν δεν έχει ιστορία επιθετικότητας ή έναρξης πολέμου με άλλα έθνη τα τελευταία τουλάχιστον 300 χρόνια. Την ίδια στιγμή, με την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και της εδαφικής του ακεραιότητας, η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν έχει ενισχύσει τη θέση της σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο.
Πώς έχουν επηρεάσει οι τρέχουσες συγκρούσεις τη θέση του Ιράν στην περιοχή και τις διπλωματικές του σχέσεις με γειτονικά κράτη;
Πρώτον, παρά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ) που υπογράφηκε το 2015, το Ιράν αποδέχθηκε την ανανεωμένη πρόσκληση της Ουάσινγκτον για διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, οι συνομιλίες ανεστάλησαν μετά την επίθεση του σιωνιστικού καθεστώτος κατά του ιρανικού εδάφους.
Δεύτερον, πολλές χώρες και οργανισμοί υποστηρίζουν τη συνέχιση αυτών των διαπραγματεύσεων με στόχο μια συνολική συμφωνία, σε αντίθεση με τη στάση που κράτησαν το 2015.
Η βούληση του Ιράν να επιλύσει τις διαφορές μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων -σε αντίθεση με τις προσπάθειες του σιωνιστικού καθεστώτος να διακόψει κάθε συζήτηση μέσω πολέμου- αναδεικνύει ξεκάθαρα τον εποικοδομητικό ρόλο της χώρας μας στην περιοχή. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει και τους στενούς δεσμούς του Ιράν με τους γείτονές του και διεθνείς οργανισμούς, κάτι που φάνηκε και στην κοινή ανακοίνωση των 20 ισλαμικών κρατών.
Ποια είναι η στρατηγική σημασία της Κύπρου για το Ιράν και πώς ενδέχεται να επηρεαστούν οι σχέσεις του Ιράν με τις μεσογειακές ή ευρωπαϊκές χώρες;
Η σχέση μεταξύ της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν και της Κυπριακής Δημοκρατίας υπήρξε ανέκαθεν φιλική, σταθερή και χωρίς εντάσεις. Το Ιράν ήταν μία από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας και έχει σταθερά στηρίξει τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας του νησιού και την ειρηνική επίλυση των διαφορών του, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το Ιράν υποστηρίζει διαχρονικά την επανένωση του νησιού από τα γεγονότα του 1974 μέχρι σήμερα.
Λόγω της στρατηγικής της θέσης, η Κυπριακή Δημοκρατία λειτουργεί ως κρίσιμος σύνδεσμος μεταξύ Ασίας, Ευρώπης και Αφρικής. Ως το πλησιέστερο κράτος μέλος της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο και μια χώρα με στενούς δεσμούς με το Ιράν, η Κύπρος κατέχει κεντρική θέση. Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν πιστεύει ότι η Λευκωσία μπορεί να αξιοποιήσει τις διπλωματικές της δυνατότητες για να συμβάλει στην αποκλιμάκωση της έντασης και την επίλυση παρεξηγήσεων. Η πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Κύπριου υπουργού Εξωτερικών και του Ιρανού ομολόγου του, καταδεικνύει ξεκάθαρα τη βούληση της Κύπρου να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στις περιφερειακές εξελίξεις. Μετά τη συνομιλία αυτή, η πρωτοβουλία του Κύπριου ΥΠΕΞ να συγκαλέσει «εικονική» συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ έτυχε θετικής υποδοχής.
Εάν οι μεσογειακές χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας- διαδραματίσουν εποικοδομητικό ρόλο στη διαχείριση της παρούσας κρίσης και στην αποτροπή εξάπλωσης του πολέμου, θα ενισχύσουν τη θέση τους στην εξωτερική πολιτική του Ιράν και θα οδηγήσουν σε διεύρυνση των διμερών και πολυμερών σχέσεων στους τομείς της οικονομίας, της πολιτικής και του πολιτισμού
Είκοσι ΥΠΕΞ αραβικών και μουσουλμανικών χωρών καταδικάζουν την επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν
Είκοσι μουσουλμανικές χώρες εξέδωσαν κοινή δήλωση στις 16 Ιουνίου, όπου καταδικάζουν ρητά τις ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις κατά του Ιράν. Ανάμεσά τους είναι: Αίγυπτος, Ιορδανία, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Τουρκία και Πακιστάν, υπογραμμίζοντας τη γεωπολιτική βαρύτητα της αντίδρασης. Οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών αυτών κάνουν λόγο για «παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ», τονίζοντας την ανάγκη άμεσης αποκλιμάκωσης και επιστροφής στις διαπραγματεύσεις. Συνιστά επίσης, σαφές μήνυμα προς την Ουάσινγκτον και άλλους δυτικούς συμμάχους του Ισραήλ, αναδεικνύοντας τη διεύρυνση του ρήγματος μεταξύ του μουσουλμανικού κόσμου και της ισραηλινής στρατηγικής. Βασικό αίτημα είναι ο σεβασμός της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των χωρών. «Οι στρατιωτικές επιθέσεις δεν μπορούν να αποτελούν λύση», αναφέρει η δήλωση και καλεί το Ισραήλ να σταματήσει αμέσως κάθε επιθετική ενέργεια εναντίον του Ιράν, επισημαίνοντας τον κίνδυνο περαιτέρω αποσταθεροποίησης.
Οι χώρες ζητούν την ένταξη όλων των κρατών, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, στη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (NPT), ώστε να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η επιτήρηση όλων των πυρηνικών εγκαταστάσεων από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA). Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αποφυγή επιθέσεων σε πυρηνικές εγκαταστάσεις που εποπτεύονται από την IAEA, καθώς κάτι τέτοιο θα αποτελούσε σοβαρή παραβίαση του ανθρωπιστικού δικαίου και των συμβάσεων της Γενεύης.
Παράλληλα, γίνεται αναφορά στην ελευθερία της ναυσιπλοΐας, με σαφές μήνυμα αποτροπής οποιασδήποτε ενέργειας που θα μπορούσε να απειλήσει τη σταθερότητα στα διεθνή ύδατα, ιδίως στον Περσικό Κόλπο. Η κοινή δήλωση των είκοσι μουσουλμανικών χωρών σηματοδοτεί ένα νέο στάδιο πολιτικής πίεσης προς το Ισραήλ, αλλά και ένα ενδεχόμενο ρήγμα στην ισορροπία συμφερόντων που διατηρούσαν κάποιες χώρες της περιοχής με το Τελ Αβίβ. Το ερώτημα που αναδύεται είναι κατά πόσο αυτή η διπλωματική πίεση μπορεί να μετουσιωθεί σε πραγματική μεσολάβηση, αποτρέποντας μια γενικευμένη σύγκρουση που απειλεί να συμπαρασύρει όλη τη Μέση Ανατολή.
Ζήνωνας Τζιάρρας, διεθνολόγος
Η γεωπολιτική σκακιέρα Ισραήλ–Ιράν
Δεν στοιχειοθετείται η ανησυχία περί «αδέσποτων» πυραύλων που μπορεί να καταλήξουν στην Κύπρο, διότι οι συγκεκριμένοι πύραυλοι ακολουθούν συγκεκριμένη τροχιά και κατεύθυνση.
Ο λέκτορας στο Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, δρ Ζήνωνας Τζιάρρας, εξηγεί τη στρατηγική των δύο χωρών, αλλά και τις επιπτώσεις σε Κύπρο και γειτονικές χώρες:
Οι δύο χώρες
Το Ισραήλ αντιμετωπίζει διαχρονικά ένα εξαιρετικά ασταθές και εχθρικό γεωπολιτικό περιβάλλον. Περιτριγυρισμένο από κράτη και μη κρατικούς δρώντες που αμφισβητούν την ύπαρξή του, έχει αναπτύξει ένα από τα πιο εξελιγμένα και πολυεπίπεδα αμυντικά δόγματα στον κόσμο. Η «αρχιτεκτονική» αεράμυνας του Ισραήλ βασίζεται σε στρώσεις συστημάτων, όπως το Iron Dome για απειλές μικρής εμβέλειας, το David’s Sling για απειλές μεσαίου-μεγάλου βεληνεκούς, και τα Arrow 2 και Arrow 3 για βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλης εμβέλειας.
Ταυτόχρονα, η στρατηγική σκέψη του Ισραήλ, δεν περιορίζεται μόνο στην άμυνα, αλλά προκρίνει επιθετικά πλήγματα εναντίον εχθρικών βάσεων πριν καταστούν απειλή. Η αεράμυνα είναι ένα εργαλείο περιορισμού ζημιών, όχι πανάκεια. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρόσφατη σύγκρουση με το Ιράν έφερε στο προσκήνιο και πάλι τη σημασία τόσο των αμυντικών όσο και των επιθετικών δυνατοτήτων της χώρας, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τις ΗΠΑ.
Οι στρατηγικοί σκοποί του Ισραήλ είναι ουσιαστικά η εξουδετέρωση των στρατηγικών δυνατοτήτων του Ιράν, η καταστροφή του πυρηνικού του προγράμματος και, εάν είναι δυνατόν, η δημιουργία συνθηκών για την ανατροπή του καθεστώτος. Ωστόσο, παρά τη μεγάλη σημασία που αποδίδεται στο πυρηνικό του πρόγραμμα, έχω την αίσθηση ότι ακόμα και αν αυτό δεν υπήρχε το Ισραήλ θα πραγματοποιούσε την επίθεση. Ακριβώς διότι θέλει να αποδυναμώσει το Ιράν ως περιφερειακό πόλο ισχύος, να καταστρέψει τον «Άξονα της Αντίστασης» και να αποτρέψει τη δυναμική ανάκαμψη των ιρανικών αντιπροσώπων, όπως της Χαμάς και της Χεζμπολάχ.
Το Ιράν από πλευράς του, εμφανίζεται ως ηγετική δύναμη του «Άξονα της Αντίστασης» ενάντια στο Ισραήλ και στη Δύση γενικότερα. Ο ρόλος του ως χρηματοδότη και υποκινητή οργανώσεων όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς, αλλά και οι επιθετικές του ενέργειες μέσω drones και βαλλιστικών πυραύλων εντάσσονται σε μια προσπάθεια δημιουργίας κορεσμού στα ισραηλινά συστήματα αεράμυνας - δηλαδή υπερφόρτωσης των αμυντικών δυνατοτήτων του αντιπάλου.
Παρά τις εσωτερικές αδυναμίες που έχουν να κάνουν με τη φύση του καθεστώτος αλλά και τις οικονομικές συνθήκες λόγω και των μακροχρόνιων κυρώσεων, το Ιράν παραμένει ένα κράτος με αρκετή κοινωνική συνοχή. Δεν λείπουν βέβαια οι αντιφρονούντες και οι αντικαθεστωτικές κινητοποιήσεις μέσα από τα χρόνια. Ωστόσο δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι αυτές είναι ιδιαίτερα εύκολο να χειραγωγηθούν ή να κεφαλαιοποιηθούν σε μια προσπάθεια αλλαγής καθεστώτος, ιδιαίτερα εν μέσω πολεμικής σύρραξης. Επιπλέον, το Ιράν δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγκρίνεται με το παράδειγμα της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ και την ανατροπή του καθεστώτος Σαντάμ Χουσεΐν. Είναι δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις, με το Ιράν να παρουσιάζει πολύ μεγαλύτερα εμπόδια σε επίδοξους εισβολής για κάτι τέτοιο.
Πάντως, όσο σημαντική είναι για το Ισραήλ η εξουδετέρωση των περιφερειακών του κρατικών και μη κρατικών εχθρών, άλλο τόσο σημαντικό είναι για το Ιράν να αντισταθεί στο Ισραήλ και οποιοδήποτε άλλο δυτικό δρώντα επιχειρήσει απέναντί του. Πολύ απλά διότι, η αντιπαράθεση με τη Δύση (τον «μεγάλο Σατανά» των ΗΠΑ και τον «μικρό Σατανά» του Ισραήλ) είναι θεμελιακό προσδιορισμού του θεοκρατικού καθεστώτος από την άνοδό του στην εξουσία το 1979.
Η επίδραση στις υπόλοιπες χώρες της Μέσης Ανατολής
Η σύγκρουση δεν αφήνει αμέτοχες τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής. Πρώτον, αναζωπυρώνει τις υπάρχουσες πολώσεις μεταξύ φιλοδυτικών καθεστώτων και του άξονα Ιράν-Συρίας-Χεζμπολάχ. Δεύτερον, εντείνει τις ανησυχίες για τη σταθερότητα κρατών όπως ο Λίβανος ή η Υεμένη, τα οποία ήδη λειτουργούν ως θέατρα αντιπαράθεσης μέσω οργανώσεων-αντιπροσώπων του Ιράν.
Η παρουσία αμερικανικών βάσεων, η στρατιωτική εμπλοκή της CENTCOM και η αλληλεξάρτηση της ασφάλειας των χωρών του Κόλπου με τη σταθερότητα στο Ισραήλ, καταδεικνύουν ότι σε περίπτωση εκτροχιασμού θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε σε μια πιο περιφερειοποιημένη σύγκρουση με εμπλοκή κι άλλων δρώντων.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Ισραήλ, ενδέχεται μεσοπρόθεσμα, στη βάση του «δόγματος της περιφέρειας» να αξιοποιήσει εθνοτικές και άλλες διαιρέσεις εντός του Ιράν για την αποσταθεροποίηση της χώριας, χωρίς όμως να έχει κρίνει εύκολη μια άμεση, χερσαία επέμβαση. Αντίθετα, το Ιράν προσπαθεί να ενισχύσει την εμβέλεια της επιρροής του σε διάφορα αδύναμα κράτη της περιοχής, θέλοντας να «εξάγει την επανάστασή του» και να προσφέρει την «αντίσταση» ως εργαλείο πολιτικής νομιμοποίησης.
Η Κύπρος στο στρατηγικό παίγνιο
Η Κύπρος, αν και δεν εμπλέκεται άμεσα, δεν μένει ανεπηρέαστη. Βρίσκεται σε στρατηγική εγγύτητα με όλα τα κρίσιμα σημεία του χάρτη - Συρία, Ισραήλ, Λίβανο, Τουρκία. Η ύπαρξη βρετανικών βάσεων, η συνεργασία με το Ισραήλ και η συμμετοχή σε πολυμερή σχήματα συνεργασίας, την καθιστούν σημαντικό κόμβο για τις δυτικές δυνάμεις. Πάντως το σενάριο μιας ιρανικής επίθεσης στην Κύπρο δεν είναι ιδιαίτερα αληθοφανές, δεδομένου ότι αυτό θα πυροδοτούσε μια ισχυρή αντίδραση από Βρετανία και ΗΠΑ, με μεγάλο κόστος για το Ιράν. Παρομοίως, δεν στοιχειοθετείται η ανησυχία περί «αδέσποτων» πυραύλων που μπορεί να καταλήξουν στην Κύπρο, διότι οι συγκεκριμένοι πύραυλοι ακολουθούν συγκεκριμένη τροχιά και κατεύθυνση. Δεν έχουν ανεξέλεγκτη πορεία και έτσι είναι αδύνατον να καταλήξουν στην Κύπρο.
Η πιθανή αποκλιμάκωση, είτε μέσω διπλωματικής διαδικασίας είτε μέσω στρατιωτικής επικράτησης του ενός ή του άλλου, θα δημιουργήσει νέα δεδομένα τα οποία η Κύπρος καλείται να διαχειριστεί με στρατηγική ψυχραιμία.
