Από το 2020, τα άτομα που ταυτίζονται με μια θρησκεία αποτελούν περίπου το 76% του παγκόσμιου πληθυσμού, σύμφωνα με μια νέα μελέτη του Pew Research Center που παρακολουθεί τις αλλαγές στις τάξεις των μεγαλύτερων πληθυσμιακά θρησκειών σε παγκόσμιο επίπεδο. Το ποσοστό αυτό είναι μειωμένο κατά περίπου 1% από το 2010 και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι κάποιοι απαρνούνται τη θρησκευτική ταυτότητα με την οποία μεγάλωσαν.
Σημειώνεται πως η μεγαλύτερη μείωση πιστών καταγράφεται στον Χριστιανισμό, την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα θρησκεία από άποψη πληθυσμού πιστών παγκοσμίως.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, μεταξύ των ενηλίκων κάτω των 55 ετών που έχουν μεγαλώσει σε μια θρησκεία, εκτιμάται ότι το 10% έχει αλλάξει θρήσκευμα από το 2010 είτε δηλώνει πως δεν ταυτίζεται με κάποια θρησκεία.
Προς κατανόηση των παγκόσμιων μοτίβων «μετατόπισης» προς και από κάθε θρησκευτική κατηγορία, στην έρευνα αναλύονται δεδομένα από 117 χώρες και εδάφη που καλύπτουν το 92% του παγκόσμιου πληθυσμού. Αν και η αλλαγή θρησκείας μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι πιο συνηθισμένο να σε νεαρές ηλικίες. Επομένως, έρευνα εστιάζει σε ερωτηθέντες ηλικίας 18 έως 54 ετών για να εξετάσει τις πιο πρόσφατα παγκόσμιες αλλαγές σε επίπεδο θρησκειών.
Σημειώνεται πως η κατηγορία «Μη θρησκευτικά ταυτιζόμενοι» περιλαμβάνει άτομα που δήλωσαν άθεοι, αγνωστικιστές ή «τίποτα συγκεκριμένο» όταν ρωτήθηκαν περί θρησκευτικής ταυτότητα. Περιλαμβάνει επίσης άτομα που επέλεξαν να απαντήσουν «Χωρίς θρησκεία» ή «Καμία» σε άλλες έρευνες και εθνικές απογραφές.
Πόσο συνηθισμένο είναι οι άνθρωποι να παραμένουν πιστοί ή να εγκαταλείπουν τη θρησκεία που ασπάζονταν κατά τα παιδικά τους χρόνια;
-Οι Βουδιστές έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά διατήρησης μεταξύ των θρησκευτικών κατηγοριών που μελετήσαμε. Λιγότεροι από οκτώ στους δέκα ενήλικες, που μεγάλωσαν ως Βουδιστές (78%) έχουν διατηρήσει τη θρησκεία τους.
Σε ποια θρησκευτική κατηγορία «μεταπηδούν» συχνότερα;
Η μεγαλύτερη αλλαγή σε όλο τον κόσμο σε ό,τι αφορά την θρησκείας είναι αυτό που χαρακτηρίζεται ως «αποσύνδεση», δηλαδή άτομα που εγκαταλείπουν τη θρησκεία της παιδικής τους ηλικίας και δεν ταυτίζονται πλέον με καμία θρησκεία.
Οι Βουδιστές και οι Χριστιανοί είναι οι θρησκευτικές ομάδες με τα υψηλότερα ποσοστά ανθρώπων που αποδεσμεύονται από κάποια θρησκευτική πίστη. Για παράδειγμα, το 19% των ενηλίκων που μεγάλωσαν ως Βουδιστές δεν ταυτίζονται πλέον με καμία θρησκεία. Ένα άλλο 3% ταυτίζεται με διαφορετική θρησκεία.
Αντίθετα, είναι πιο συνηθισμένο για άτομα που μεγάλωσαν ως Ινδουιστές και Μουσουλμάνοι να εντάσσονται σε διαφορετική θρησκεία παρά να μην ταυτίζονται με καμία θρησκεία.
Ποια θρησκευτική κατηγορία έχει αυξηθεί ή συρρικνωθεί περισσότερο;
Ο τρόπος με τον οποίο η αλλαγή θρησκευτικών πεποιθήσεων επηρεάζει το μέγεθος κάθε θρησκευτικής ομάδας εξαρτάται όχι μόνο από τη διατήρηση της πίστης, αλλά και από τον αριθμό των ατόμων που έχουν ενταχθεί στην ομάδα.
Pew Research Center
-Οι Χριστιανοί παρουσίασαν τις μεγαλύτερες συνολικές απώλειες λόγω αλλαγής θρησκείας. Για κάθε 100 ενήλικες ηλικίας 18 έως 54 ετών που μεγάλωσαν ως Χριστιανοί, 17,1 έφυγαν και 5,5 προσχώρησαν σε άλλη θρησκεία, με αποτέλεσμα μια καθαρή απώλεια 11,6 ατόμων.
-Οι Βουδιστές είχαν το υψηλότερο ποσοστό ατόμων που εγκατέλειψαν τη θρησκεία (22,1 ανά 100 άτομα που μεγάλωσαν ως Βουδιστές). Αλλά το ποσοστό εκείνων που προσχωρούν σε άλλες θρησκείες είναι επίσης σχετικά υψηλό (12,3). Συνολικά, οι Βουδιστές είχαν τη δεύτερη μεγαλύτερη καθαρή απώλεια από την αλλαγή θρησκείας: 9,8 άτομα για κάθε 100 άτομα που μεγάλωσαν ως Βουδιστές.
-Οι μη θρησκευόμενοι είχαν ένα καθαρό «κέρδος» 16,7 ατόμων για κάθε 100 άτομα που μεγάλωσαν χωρίς θρησκεία. Αυτό προήλθε από το υψηλότερο ποσοστό ατόμων που προσχωρούσαν (24,2) και ένα μέτριο ποσοστό ατόμων που αποχωρούσαν (7,5) σε/από κάποια θηρσκεία.-Η αλλαγή είχε μικρή επίδραση στους μουσουλμανικούς και ινδουιστικούς πληθυσμούς, επειδή τα μέτρια ποσοστά αλλαγής προς και από αυτές εξισορροπούνται.
Η θρησκευτική αλλαγή τροφοδότησε μειώσεις στους χριστιανικούς και βουδιστικούς πληθυσμούς μεταξύ 2010 και 2020. Το ποσοστό του χριστιανικού παγκόσμιου πληθυσμού μειώθηκε κατά 1,8% και του βουδιστικού κατά 0,8%.
Σε ποιες χώρες καταγράφονται οι μεγαλύτερες αλλαγές;
Σε όλο τον κόσμο, η αλλαγή θρησκείας είναι πιο συχνή σε μέρη που έχουν υψηλότερη βαθμολογία στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI) των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος μετρά το μέσο προσδόκιμο ζωής, τα επίπεδα εκπαίδευσης και το κατά κεφαλήν εισόδημα.
Σε 51 χώρες/εδάφη με βαθμολογίες HDI 0,8 ή μεγαλύτερες - τις οποίες ο ΟΗΕ θεωρεί «υψηλή» βαθμολογία - ένα μέσο ποσοστό 18% των ατόμων ηλικίας 18 έως 54 ετών έχουν αλλάξει θρησκεία.
Από την άλλη πλευρά, σε χώρες με χαμηλές βαθμολογίες HDI, η αλλαγή θρησκείας είναι σπάνια. Στις 16 χώρες με βαθμολογίες HDI κάτω από 0,55, τις οποίες ο ΟΗΕ θεωρεί «χαμηλή» βαθμολογία, ένα μέσο ποσοστό 3% των ατόμων ηλικίας 18 έως 54 ετών έχουν εγκαταλείψει τη θρησκεία της παιδικής τους ηλικίας.
Ωστόσο, η οικονομική ανάπτυξη δεν ευθυγραμμίζεται απόλυτα με τα ποσοστά αλλαγής θρησκείας, καθώς αρκετές χώρες σε όλο το εύρος των βαθμολογιών HDI έχουν χαμηλά ποσοστά αλλαγής θρησκείας.
Αυτό περιλαμβάνει πολλές χώρες όπου υπερτερεί ο μουσουλμανικός πληθυσμός και την Ταϊλάνδη και την Καμπότζη όπου πλειοψηφούν οι βουδιστές. Σε ορισμένες χώρες με χαμηλά ποσοστά υπάρχουν νόμοι που περιορίζουν τους πολίτες από το να εγκαταλείψουν τη θρησκεία τους. Για παράδειγμα, η Αλγερία, το Μπρουνέι, η Αίγυπτος και η Μαλαισία έχουν νόμους που τιμωρούν τους πολίτες επειδή εγκαταλείπουν το Ισλάμ για να υιοθετήσουν διαφορετική θρησκεία. Πολλές πολιτείες στην Ινδία έχουν επίσης νόμους κατά της μεταστροφής.
